Ám ảnh thảm kịch chìm tàu chở người di cư

Hàng nghìn người muốn thoát khỏi cảnh nghèo đói và xung đột từ Trung Đông và châu Phi vẫn đang đổ về châu Âu với hy vọng tìm cuộc sống tốt hơn, bất chấp nguy hiểm đe dọa tính mạng trong hành trình vượt biển qua Địa Trung Hải. Những thảm kịch chìm tàu, thuyền chở người di cư liên tiếp xảy ra mấy tháng nay đang nối dài danh sách những nạn nhân xấu số bỏ mạng trong hành trình gian lao tìm đường tới “miền đất hứa”. Điều này cũng cho thấy cuộc khủng hoảng người di cư ở châu Âu vẫn diễn biến phức tạp.

Người di cư đến từ Gambia, Nigeria và Senegal chờ tàu cứu hộ trên Địa Trung Hải tháng 1/2017. Ảnh: AP/TTXVN

Vụ một tàu chở 150 người di cư từ Gambia bị đắm ngoài khơi vùng biển Mauritania, nằm ở Tây Bắc châu Phi ngày 4/12 là thảm kịch mới nhất liên quan tới người di cư với 57 người thiệt mạng, trong đó có phụ nữ và trẻ em. Đây cũng là một trong những vụ chìm tàu chở người di cư có số người thiệt mạng lớn nhất kể từ khi Tây Ban Nha tăng cường tuần tra trên tuyến đường biển từ Tây Phi tới châu Âu vốn nổi tiếng là nguy hiểm này từ giữa những năm 2000. Biện pháp này của Tây Ban Nha là nhằm ngăn chặn và làm nản lòng những nỗ lực vượt biên bằng tàu biển của người di cư từ châu Phi.

Trước đó, nhiều vụ chìm thuyền chở người di cư gây thương vong lớn cũng đã được ghi nhận trong những tháng gần đây. Có thể kể tới vụ chìm thuyền chở người di cư tại vùng biển quốc tế ngoài khơi Tunisia, cách bờ biển Sfax khoảng 74 km hồi tháng 5. Vụ tai nạn này đã cướp đi ít nhất 70 sinh mạng.

Tiếp đó, ngày 3/7, một con tàu chở 86 người di cư từ Libya đã bị đắm ngoài khơi thành phố Zarzis của Tunisia, khiến 82 người mất tích. Các ngư dân Tunisia đã phát hiện chiếc tàu bị đắm và cứu được 4 người, nhưng không thể tìm thấy những người khác.

Chỉ sau đó 3 tuần, hơn 145 người di cư đã được lực lượng bảo vệ bờ biển Libya giải cứu khi chiếc thuyền chở họ bị đắm vì quá tải tại vùng biển phía Đông thủ đô Tripoli, gần thành phố cảng Khoms. Những người sống sót sau vụ chìm tàu cho biết có khoảng 400 người di cư ở trên thuyền khi rời bến. Người đứng đầu Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR), Filippo Grandi đánh giá đây là thảm kịch chìm thuyền tồi tệ nhất trong năm nay.

Tháng 10 cũng ghi nhận một vụ lật thuyền chở hàng chục người di cư trên vùng biển gần đảo Lampedusa của Italy, khiến 13 người, đều là phụ nữ, thiệt mạng. UNHCR cho biết thuyền chở người di cư nói trên xuất phát từ Tunisia và những người có mặt trên thuyền là công dân Tunisia và một số nước Tây Phi khác. Chiếc thuyền gặp nạn do chở quá tải và di chuyển trong điều kiện thời tiết xấu, bản thân chiếc thuyền này cũng không đủ đảm bảo để vượt biển.

Gần đây nhất, trong tháng 11 cũng đã xảy ra 2 thảm kịch chìm thuyền chở người di cư tìm cách nhập cư bất hợp pháp vào châu Âu. Một vụ ngày 6/11 khi 9 người di cư thiệt mạng do chìm xuồng ngoài khơi bờ biển quần đảo Canary của Tây Ban Nha, nằm ở phía Tây châu Phi. Gần 3 tuần sau đó, thêm một thảm kịch tương tự, 4 người thiệt mạng và 16 người mất tích do chìm xuồng ở ngoài khơi tại vị trí gần bờ biển thành phố tự trị Melilla của Tây Ban Nha ở khu vực Bắc Phi.

Mặc dù số người di cư theo đường biển vào châu Âu đã giảm mạnh so với mức đỉnh năm 2015, song mỗi năm vẫn có hàng nghìn người chọn cách thức nguy hiểm này. Thống kê của UNHCR cho thấy hơn 1.000 người đã thiệt mạng trên Địa Trung Hải kể từ đầu năm đến nay. Đây là năm thứ sáu liên tục thảm kịch người tị nạn, di cư chết đuối khi vượt Địa Trung Hải xảy ra. Trong 6 năm qua đã có khoảng 15.000 người thiệt mạng trên đường vượt biển sang châu Âu. Thực tế này một lần nữa cho thấy tính cấp bách của những hành động khẩn cấp để giải quyết tận gốc vấn đề người di cư từ Trung Đông-châu Phi vượt Địa Trung Hải tới châu Âu.

Đây cũng sẽ là thách thức đối với các nhà lãnh đạo mới vừa nhậm chức ngày 1/12 của EU và Ủy ban châu Âu (EC), bởi di cư là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm cả về chính trị và ngoại giao, xuất phát từ một loạt các vấn đề kinh tế, xã hội và chính trị trong và ngoài EU.

Phương Oanh (TTXVN)