Ẩm thực 'gây nghiện' của Cao Bằng

Béo ngậy vịt quay 7 vị

Vịt quay 7 vị là món ăn bất kỳ du khách nào cũng phải tấm tắc khen ngon. Người dân Cao Bằng chế biến món ngon này rất công phu, ngay từ khâu chọn vịt, phải vừa chắc thịt, vừa sáng lông.

Quan trọng nhất là khâu ướp vịt với đủ 7 vị để tạo nên món ăn có mùi thơm lạ hấp dẫn. Sau đó, quết một lớp mật ong thơm ngon đều lên vịt. Màu da óng mật sẽ kích thích vị giác của bạn. Cảm nhận những miếng đầu tiên, bạn phải nhai thật chậm để thưởng thức hết vị ngọt của mật ong rừng quyện với vị béo ngậy của dầu. Vị ngon của vịt quay thấm đượm trên đầu lưỡi.

Các món ăn đặc sản của Cao Bằng.

Bên cạnh vịt, lợn sữa quay ở Cao Bằng cũng ngon không kém. Người Cao Bằng thường chọn loại lợn địa phương từ 4 đến 6kg để quay. Sau khi sơ chế xong dùng giấy bản thấm khô mình con lợn, bởi nếu rửa bằng nước thịt sẽ nhão, không săn, mất hết vị thơm ngon.

Sau đó, đầu bếp nhồi lá mắc mật cùng các gia vị khác vào bụng con lợn rồi khâu lại, dùng cây tre xuyên từ mõm tới đuôi rồi quay trên bếp than hồng, vừa quay vừa dùng mật ong và các gia vị khác phết lên mình con lợn để cho giòn bì và khỏi nứt. Thịt quay ngon là thịt vừa chín tới, bì vàng rộm, giòn tan, mùi thơm quyến rũ. Nước dùng chấm thịt lợn quay được pha chế theo một công thức rất riêng biệt.

Cao Bằng còn nhiều lắm những món ăn ngon, nào là xôi trám đen thơm ngậy, bánh áp chao giòn rụm, nằm khâu từ thịt ba chỉ và khoai miếng to mà không ngấy; rồi cả mận Bảo Lạc, lê Đông Khê, miến dong đen, chè lam… Mùa nào thức nấy, những món ngon Cao Bằng đã khiến bao lữ khách phải say lòng.

Cao Bằng còn một đặc sản thuộc loại nổi tiếng, đó là cá chiên sông Gâm. Cá chiên có con đến vài chục cân, là loại khó bắt vì chuyên sống trong hang ngầm dưới sông. Người đi câu thường đóng cả lán trại để đợi chờ, nên khi câu được cá sẽ có người đến tận chỗ mua.

Trong khi đó, cá trầm hương là loài cá ngon trứ danh ở thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh. Gọi là cá trầm hương bởi loài cá này thường ăn rễ, lá mục của cây trầm hương mọc ven sông Quây Sơn và Bắc Vọng.

Chính vì vậy, thịt chúng ngon hơn nhiều loại cá nào khác, khi ăn có thể cảm nhận được vị trầm. Món ngon nhất từ loài cá trầm hương là nướng, vì giữ nguyên được mùi vị của cá, khiến người sành ăn cũng phải trầm trồ. Cá bắt từ sông, làm sạch, mổ bụng rồi nhét thêm một vài loại rau, gia vị như hành, thì là, ớt... vào bên trong, bọc qua bằng lớp lá chuối rồi cho lên bếp than nướng. Khi chín, cá tỏa mùi thơm nức. Gỡ miếng cá chấm cùng chút nước mắm nguyên chất, cảm nhận vị thơm ngây ngất, phảng phất vị trầm khiến bạn sẽ nhớ mãi.

“Kỹ nghệ” chế biến ong vò vẽ

Người Cao Bằng còn có cách chế biến rất nhiều món ngon từ ong vò vẽ. Dẫu ong vò vẽ có nọc độc, nổi tiếng là hung dữ và nguy hiểm, thế nhưng, nhộng ong sau khi được tách ra khỏi tổ thân tròn, béo mập rất mềm và trắng mọng, xào với măng chua, ăn vừa béo, giòn, ngọt, chua.

Bởi vậy người Cao Bằng cho rằng, đây là món ăn làm từ côn trùng ngon nhất. Ngoài món ong xào măng còn có món ong nấu cháo. Vào mùa Thu chính là mùa ăn ong tại Cao Bằng. Ong được bắt cả ổ, con lớn thì bán hay ngâm rượu, con nhỏ thì để chế biến món ăn.

Cao Bằng là một nơi có khí hậu trong lành, nhờ chất đất tốt nên Cao Bằng có thế mạnh trồng đỗ tương chất lượng cao. Hạt đỗ tương giàu chất dinh dưỡng. Do đó, khi chế biến đỗ tương sẽ giúp cho thức ăn có mùi thơm ngon, béo ngậy. Cách làm đậu phụ của người Cao Bằng hết sức cầu kỳ.

Món ong vò vẽ.

Từ miếng đậu ngon, người Cao Bằng thường chế biến thành các món ăn khác nhau giàu chất dinh dưỡng như đậu rán sốt cà chua, đậu chấm nước mắm chanh hoặc mắm tôm, đậu cắt miếng, rưới nước sốt cà chua và thịt băm, đậu rán xốt thịt ba chỉ, đậu phụ xị, váng đậu để ăn lẩu, tàu phớ…

Chưa hết, nếu ai đã một lần thưởng thức phở chua Cao Bằng sẽ chẳng thể nào quên được đặc sản miền sơn cước này. Là món ăn nguội, phở chua được yêu thích khi ăn vào vào mùa Thu và mùa Hè.

Phở chua Cao Bằng ngon bởi vì bánh có độ dẻo, kết hợp với độ béo của thịt ba chỉ, vịt quay và còn có vị ngậy của mỡ vịt, vị chua cay của măng ớt… Ăn vào lúc thời tiết hơi lạnh thì thấy rất ấm áp, mùa nóng lại có cảm giác mát lạnh. Khi ăn hết tô, có vị chua đọng lại nên vẫn cảm thấy thèm ăn thêm. Ăn lần đầu còn lạ miệng, đến lần thứ hai, ba bạn sẽ cảm thấy nghiện hương vị độc đáo của nó.

Những món bánh hấp dẫn

Được làm từ gạo nếp ngon lẫn một ít gạo tẻ, bánh Coóng phù đã làm say lòng biết bao du khách. Những viên coóng phù thường có màu trắng tinh, nhiều người trộn bột với gấc hoặc ngâm gạo với lá cẩm, lá dứa để tạo thêm màu sắc mới lạ, vị và mùi thơm khác nhau. Nhân lạc rang giã nhỏ, có thể trộn thêm đường và hạt vừng rất hấp dẫn.

Bánh khảo là một trong những đặc sản Cao Bằng nổi tiếng được nhiều người ưa chuộng. Mỗi dịp xuân về, bánh khảo không thể thiếu trên bàn thờ cúng tổ tiên. Nguyên liệu làm bánh là loại gạo nếp, ngon, thơm, hạt tròn và mẩy đều. Người dân ở đây dùng đường kính hoặc đường phên để làm bánh khảo.

Nhân bánh có vị bùi của lạc, vừng hòa quyện với vị béo ngậy của mỡ heo. Những người nghệ nhân khéo léo, tỉ mỉ gói thật gọn bánh thành từng phong hình chữ nhật. Khi ăn bạn sẽ cảm nhận được vị thơm đậm đà của bột nếp, vị ngọt thanh của đường không thể nào quên.

Món “gây nghiện” tiếp theo phải kể tới là bánh trứng kiến được làm từ bột nếp, trứng kiến cùng lá non của cây vả.

Cứ vào khoảng tháng 4, tháng 5 hàng năm, bà con dân tộc Tày, tỉnh Cao Bằng lại cùng nhau vào rừng tìm trứng kiến đen về làm bánh. Người dân nơi đây thường lấy trứng kiến có thân nhỏ, đuôi nhọn, thường làm tổ trên cây vầu rồi mang về phi mỡ heo cho thơm, một chút lá hẹ rồi rắc lên lớp bột và đem vào khay hấp.

Chờ đợi từng giây phút khi bánh chín, mùi thơm của lá vả thật hấp dẫn du khách khi lần đầu thưởng thức món này. Cắn những miếng đầu tiên, bánh trứng kiến ăn dẻo và thơm ngậy mùi trứng kiến khiến bạn khó lòng cưỡng lại.

Đặc biệt, nếu ai đến du lịch Cao Bằng thì không thể nào quên việc mua lạp sườn về làm quà. Lạp sườn Cao Bằng được chế biến cầu kỳ. Nhân của lạp sườn được làm bằng thịt thăn, thịt vai, được tẩm ướp gia vị, mật ong và không thể thiếu ít rượu trắng, chút gừng và ít quả mắc mật khô xay nhỏ. Mất khoảng 2 - 3 ngày phơi khô nắng rồi treo lên bếp lửa, khói và hơi nóng của bếp lửa nhen từ mía cho miếng thịt săn và ngon hơn. Cắn những miếng đầu tiên, cảm nhận hương vị khó quên của lạp sườn nơi vùng núi Tây Bắc sẽ khiến bạn nhớ hương vị này.

Hạt dẻ Trùng Khánh là thứ quả chỉ có ở Cao Bằng. Quả có màu nâu đều, tròn trịa, hạt nhỏ nhất cũng bằng ngón chân cái, có thể chế biến luộc, rang, sấy hay ninh với chân giò, thịt gà mà vẫn giữ được hương vị. Cứ vào tháng 9, tháng 10 hàng năm là đến mùa thu hoạch. Du khách rồi sẽ “nhớ” tới vị thơm ngon, bùi ngậy nhất của hạt dẻ Trùng Khánh mà họ từng được thưởng thức.

Lệ Thúy