Án có hiệu lực nhưng dân vẫn chưa được thi hành

Mới đây, ông Vũ Chiến Bình khiếu nại Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng (BTGPMB) TP Thủ Đức vì chưa thi hành bản án và quyết định của chính quyền liên quan đến ông sau hơn một thập niên khiếu nại và hầu tòa.

14 năm ròng rã khiếu nại, chờ tòa giải quyết

Theo trình bày của ông Bình, vụ việc bắt đầu từ việc Ban BTGPMB quận 2 (nay là TP Thủ Đức) đã giải quyết chi sai đối tượng thụ hưởng, thay vì bồi thường, hỗ trợ thiệt hại cho ông Bình thì lại bồi thường cho ông Trần Tưởng Quân. Từ đó đã dẫn đến việc khiếu nại và khởi kiện từ năm 2008. Đến nay, sau 14 năm, Ban BTGPMB TP Thủ Đức vẫn chưa thực hiện phán quyết có hiệu lực của tòa và quyết định của UBND.

Hồ sơ thể hiện căn nhà 31/7, xã An Khánh, huyện Thủ Đức sau là phường An Khánh, quận 2 (nay là TP Thủ Đức) có nguồn gốc từ bà Vũ Thị Kim Anh tạo lập. Năm 1998, trước khi xuất cảnh, bà Anh chuyển nhượng cho ông Bình. Thực tế ông Bình có hộ khẩu tại đây từ trước đó và đứng tên chủ hộ cho đến năm 2001 ông đi xuất cảnh.

Năm 1999, ông Bình có đứng kê khai nhà đất theo Quyết định 3376 của UBND TP.HCM. Căn cứ theo quy định về bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư trong khu quy hoạch thuộc khu đô thị mới Thủ Thiêm và các khu phục vụ tái định cư tại quận 2, ông Bình đủ điều kiện để được bồi thường, hỗ trợ đối với phần nhà đất trên.

Tuy nhiên, từ tháng 1-2005 đến năm 2009, chủ tịch UBND quận 2 lại ban hành các quyết định về bồi thường hỗ trợ GPMB cho ông Trần Tưởng Quân, một người ở chung nhà với ông Bình trong hộ khẩu.

Tháng 4-2009, ông Bình khiếu nại các quyết định bồi thường, hỗ trợ thiệt hại cho ông Quân. Sau năm năm khiếu nại, cuối tháng 7-2013, chủ tịch UBND quận 2 quyết định điều chỉnh, thu hồi, hủy bỏ các quyết định đối với ông Quân và giải quyết bồi thường cho ông Bình theo đúng quy định.

Không đồng tình với quyết định của UBND giải quyết khiếu nại cho ông Bình, ông Quân khởi kiện vụ khiếu kiện quyết định hành chính về khiếu nại trong lĩnh vực GPMB.

Hai cấp tòa sơ và phúc thẩm bác yêu cầu khởi kiện của ông Quân và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về việc yêu cầu hủy quyết định ngày 31-7-2013 của chủ tịch UBND quận 2 về giải quyết đơn khiếu nại của ông Bình. Kết thúc vụ kiện hành chính qua hai cấp xét xử, ngày 9-5-2018, bản án phúc thẩm của TAND TP.HCM có hiệu lực.

Điều 314 xử lý vi phạm trong thi hành án hành chính Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thi hành án cố ý không chấp hành bản án, quyết định của tòa án, quyết định buộc thi hành án của tòa án thì tùy trường hợp mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật. Người lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý cản trở việc thi hành án thì tùy trường hợp mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Luật Tố tụng hành chính năm 2015

Vẫn chưa được nhận bồi thường

Đầu tháng 4-2019, UBND quận 2 ban hành Quyết định 990 về bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư đối với ông Bình. Cụ thể, ông Bình được tổng giá trị bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư hơn 4,5 tỉ đồng.

Quyết định này cũng nêu: “Giao chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư khu đô thị mới Thủ Thiêm chịu trách nhiệm thu hồi số tiền bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư là gần 2 tỉ đồng đã chi cho ông Quân theo hai quyết định năm 2006 và 2007 của chủ tịch UBND quận 2. Phần ông Quân có trách nhiệm nộp lại số tiền trên”.

Tháng 11-2021, đại diện phía ông Bình gửi đơn cho UBND TP Thủ Đức và Ban BTGPMB TP Thủ Đức về việc xin yêu cầu thi hành bản án phúc thẩm và quyết định trên.

Ngày 22-2-2022, Ban BTGPMB TP Thủ Đức đã mời phía ông Bình đến làm việc. Ban BTGPMB cho rằng do ông Quân chưa nộp lại số tiền thu hồi nên chưa có cơ sở chi tiền bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư cho ông Bình.

Không đồng ý với lý do trên, ông Bình cho rằng Ban BTGPMB TP Thủ Đức đã cố ý không thực hiện bản án hành chính phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật trên và Quyết định 990 của chủ tịch UBND quận 2 (nay là TP Thủ Đức) về giải quyết số tiền bồi thường thiệt hại. Điều này vi phạm các khoản 1, 2 Điều 314 Luật Tố tụng hành chính.

Theo ông, lý do Ban BTGPMB nêu là vi phạm các khoản 12, 13, 14 Điều 15 về trách nhiệm của cơ quan giải quyết bồi thường quy định tại Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Phía ông Bình cũng bức xúc nói về lãi suất, Ban BTGPMB cho rằng tại thời điểm này nếu các hộ dân chưa đồng ý nhận tiền thì toàn bộ số tiền bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân sẽ được gửi vào kho bạc nhà nước để theo dõi, quản lý (không phát sinh lãi suất), việc hỗ trợ lãi suất theo Công văn 4650/UBND-ĐT ngày 26-7-2017 của UBND TP.HCM là không đúng với hồ sơ giải quyết khiếu nại và khởi kiện của ông Bình.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích cho rằng lý do Ban BTGPMB đưa ra là không đúng. Ở đây, phải rõ ràng việc trước đó Ban BTGPMB chi sai đối tượng là quan hệ giữa cơ quan nhà nước đối với người đó.

Còn nay, ông Bình có quyết định được chi bồi thường thì Ban BTGPMB phải giải quyết cho ông theo đúng phán quyết của tòa án và quyết định của UBND. Việc Ban BTGPMB làm sai thì phải tự khắc phục, không thể đổ lỗi này mà không thi hành việc bồi thường cho người dân theo quy định.

HOÀNG YẾN