Ấn Độ chặn TikTok của Trung Quốc giúp các ứng dụng trong nước phát triển như vũ bão

Câu chuyện thành công của Jiya Kiran Valambhia với tư cách là người có ảnh hưởng trên mạng xã hội là điều quen thuộc trong thời đại TikTok. Mỗi ngày Jiya Kiran Valambhia tải lên một video clip ngắn cho 300.000 người theo dõi của mình, có cảnh cô thực hiện các động tác vũ đạo như lắc hông thumka hoặc đập ngực dhak dhak, theo nhạc nền các bài hát nổi tiếng của Bollywood.

Jiya Kiran Valambhia, con gái 14 tuổi của một người thợ mộc sống ở Jamnagar (thị trấn nhỏ ở miền tây Ấn Độ), kiếm được khoảng 500 USD/tháng bằng cách quảng bá cho các nhà sản xuất smartphone, các công ty dạy kèm và chơi game trực tuyến. Thế nhưng, việc này không xảy ra trên TikTok.

Chính phủ Ấn Độ đã cấm TikTok vào tháng 6.2020 như một phần của chiến dịch đàn áp quy mô lớn hơn với các dịch vụ và ứng dụng công nghệ Trung Quốc, vốn bị coi là mối đe dọa với chủ quyền và an ninh của nước này. Vì vậy, Jiya Kiran Valambhia sử dụng Josh, một ứng dụng địa phương được thiết kế để bắt chước trải nghiệm TikTok.

Nguyên nhân cho lệnh cấm của Ấn Độ với các sản phẩm công nghệ Trung Quốc là do cuộc giao tranh đẫm máu vào tháng 6.2020 giữa lực lượng quân sự hai nước dọc theo biên giới tranh chấp lâu nay trên dãy Himalaya. Ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng trong cuộc đụng độ đẫm máu nhất với quân đội Trung Quốc trong hơn 4 thập kỷ qua.

Với căng thẳng lên cao sau vụ việc, các quan chức Ấn Độ bày tỏ lo ngại rằng các sản phẩm internet tiêu dùng do Trung Quốc sản xuất như TikTok và WeChat có thể được sử dụng cho mục đích gián điệp. ByteDance, công ty mẹ của TikTok, cho biết vào thời điểm đó rằng họ tuân thủ tất cả luật của Ấn Độ và chưa chia sẻ thông tin về người dùng nước này với chính phủ Trung Quốc.

Trong 2 năm kể từ đó, Ấn Độ tiếp tục thêm các ứng dụng Trung Quốc vào danh sách đen hiện có hơn 200 cái tên trong số đó.

Jiya Kiran Valambhia trở thành ngôi sao trên Josh sau khi Ấn Độ cấm TikTok

Giống như nhiều trường hợp của chủ nghĩa công nghệ, một xu hướng toàn cầu đang gia tăng, biện pháp này đi kèm với lợi ích thương mại cho các công ty địa phương.

Hàng chục công ty khởi nghiệp cây nhà lá vườn của Ấn Độ xây dựng các ứng dụng video ngắn, trò chơi, nhắn tin, tiện ích đã bùng nổ kể từ khi lệnh cấm có hiệu lực.

Các ứng dụng video ngắn nói riêng đã có sự tăng trưởng chóng mặt trong 2 năm qua, với Josh và các đối thủ như Roposo, Moj và MX TakaTak thu hút hàng trăm triệu người dùng và hàng tỉ USD từ những công ty đầu tư toàn cầu bao gồm cả Google của Alphabet và Goldman của Sachs Group.

Các ứng dụng này cho biết nhắm mục tiêu Bharat, thuật ngữ biểu thị cho những người Ấn Độ không nói tiếng Anh sống bên ngoài nửa tá thành phố giàu có nhất đất nước, với hơn 150 triệu người dùng hoạt động hàng tháng.

Có trụ sở tại thành phố Bangalore (Ấn Độ), VerSe Innovation Pvt là công ty sản xuất ứng dụng và cũng điều hành trang tổng hợp tin tức Dailyhunt. Vào tháng 4, VerSe Innovation Pvt đã thông báo rằng đã huy động được 805 triệu USD từ các nhà đầu tư định giá nó là 5 tỉ USD.

Các ứng dụng truyền thông xã hội được tải xuống nhiều nhất ở Ấn Độ trước và sau khi có các lệnh cấm hồi tháng 6.2020 - Ảnh: Sensor Tower

VerSe Innovation Pvt đã giới thiệu Josh, có nghĩa là “lấp lánh” hoặc “đam mê” trong tiếng Hindi, chỉ 4 ngày sau khi lệnh cấm TikTok bắt đầu, với mong muốn thu hút hơn 200 triệu người Ấn Độ đang sử dụng TikTok, những người cần một giải pháp thay thế.

Umang Bedi, người đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của VerSe Innovation Pvt, đồng thời là cựu giám đốc hoạt động tại Ấn Độ của Meta Platforms.

Umang Bedi cho biết nhóm của ông đã liên hệ với 200 người có ảnh hưởng hàng đầu trên TikTok, một số trong đó có hàng triệu follow, thu hút họ bằng các hợp đồng trả phí. Ông nói: “Những người sáng tạo đó đã nhanh chóng mang lại cho chúng tôi tính hợp pháp”.

VerSe cũng thu hút hàng ngàn người sáng tạo khác — đầu bếp, nhạc sĩ, ca sĩ và diễn viên hài nổi tiếng — bằng cách tổ chức các hội thảo dành cho người sáng tạo ở các thành phố nhỏ và thị trấn xa xôi như Kota và Bharuch. Hơn 200.000 người sáng tạo hiện sử dụng nền tảng này.

Các công ty công nghệ Mỹ cũng đang nỗ lực để thu hút dân số khổng lồ của Ấn Độ. Một năm sau lệnh cấm TikTok, Instagram đã trở thành ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến nhất Ấn Độ. Thế nhưng, Thung lũng Silicon có mâu thuẫn riêng với chính phủ Ấn Độ về các vấn đề như kiểm duyệt và hạn chế mã hóa.

Umang Bedi (trái) và đồng sáng lập VerSe Innovation Pvt - Virendra Gupta - Ảnh: VerSe Innovation

VerSe Innovation Pvt cũng tin rằng các công ty công nghệ Mỹ chỉ tập trung vào một phần của thị trường Ấn Độ, để lại không gian rộng rãi cho các lựa chọn thay thế địa phương.

Virendra Gupta, đồng sáng lập VerSe Innovation Pvt, cho biết: “Facebook và Instagram phần lớn dành cho những người dùng internet sành sỏi ở Ấn Độ — họ không có đủ nội dung bằng tiếng địa phương. Chúng tôi điều hành các nhà máy sản xuất nội dung bằng tiếng Ấn Độ. Các công ty ở Thung lũng Silicon đã bỏ lỡ quá trình học hỏi này”.

Gần 1 tỉ người Ấn Độ dự kiến sẽ xem các video dạng ngắn trong 3 năm tới. Umang Bedi nói rằng ông muốn ít nhất một nửa trong số họ xem video trên Josh.

Sơn Vân