Ấn Độ tính bài sản xuất Su-57 với Nga: Giải pháp tạm thời hay bước nhảy vọt?
New Delhi đang cân nhắc phương án hợp tác sản xuất Su-57E nhằm nhanh chóng sở hữu tiêm kích tàng hình thế hệ năm, nhưng kế hoạch này cũng đặt ra nhiều thách thức về công nghệ và chiến lược lâu dài.
Tờ Business Today của Ấn Độ hôm 23/9 dẫn lời các nguồn tin am hiểu tình hình cho biết không quân Ấn Độ đang cân nhắc đặt mua ít nhất 2 trung đoàn tiêm kích tàng hình Su-57 do Nga chế tạo.
Không quân Ấn Độ còn xem xét khả năng thành lập liên doanh giữa Tập đoàn Hàng không Hindustan (HAL) với hãng máy bay Sukhoi của Nga để chế tạo 3-5 phi đội Su-57 tại Ấn Độ,
Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt với Trung Quốc và nhu cầu hiện đại hóa lực lượng không quân, Ấn Độ đã nối lại các cuộc đàm phán với Nga liên quan đến Su-57E.
Theo các nguồn tin, gói đề xuất từ Moscow không chỉ dừng ở việc bán máy bay, mà còn bao gồm phương án sản xuất chung tại Ấn Độ, kèm theo cam kết chuyển giao công nghệ sâu rộng.
Điều này sẽ cho phép New Delhi tích hợp các hệ thống vũ khí và cảm biến nội địa, như tên lửa không-đối-không Astra, radar AESA Virupaksha hay tên lửa chống bức xạ Rudram, đồng thời nâng tỷ lệ nội địa hóa lên tới 40-60%.
Nếu đạt được thỏa thuận, Nga dự kiến bàn giao trước 20–30 chiếc Su-57E trong vòng 3 đến 4 năm tới, sau đó chương trình sản xuất nội địa sẽ được triển khai tại cơ sở của Hindustan Aeronautics Limited (HAL) ở Nashik.
Với nền tảng sẵn có từ dây chuyền sản xuất Su-30MKI, HAL có thể đảm bảo năng lực chế tạo 70–100 chiếc Su-57E bổ sung trong đầu thập niên 2030.
Điều này sẽ giúp Không quân Ấn Độ nhanh chóng hình thành một phi đội máy bay tàng hình thế hệ năm, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn cung nhập khẩu.
Tuy nhiên, kế hoạch này không phải không có thách thức. Ấn Độ từng tham gia chương trình đồng phát triển tiêm kích thế hệ năm với Nga – dự án FGFA – nhưng đã rút lui vào năm 2018 do lo ngại về mức độ tàng hình, khả năng bay hành trình siêu âm và hệ thống cảm biến chưa đạt yêu cầu.
Những vấn đề đó vẫn là câu hỏi lớn, nhất là khi New Delhi đã và đang đầu tư mạnh vào chương trình máy bay tàng hình nội địa AMCA.
Việc lựa chọn Su-57E có thể giúp Ấn Độ rút ngắn thời gian lấp đầy khoảng trống thế hệ thứ 5, song cũng tiềm ẩn nguy cơ lệ thuộc công nghệ vào Nga trong khi nguồn lực cho AMCA bị phân tán.
Ở góc độ chiến lược, việc sở hữu Su-57E sẽ tạo ra sức răn đe đáng kể trước Trung Quốc – quốc gia đang biên chế J-20 và tiếp tục phát triển J-31.
Đồng thời, hợp tác sản xuất chung còn giúp Ấn Độ củng cố ngành công nghiệp quốc phòng, từng bước thoát khỏi tình trạng “khách hàng thuần túy” để trở thành đối tác sản xuất công nghệ cao.
Trong bức tranh rộng hơn, lựa chọn Su-57 sẽ phản ánh ưu tiên chiến lược của Ấn Độ: giữa một bên là hợp tác quốc phòng truyền thống với Nga, và một bên là sự gắn kết ngày càng chặt chẽ với Mỹ cùng các đồng minh phương Tây trong khuôn khổ Quad.
Liệu New Delhi có sẵn sàng song hành hai hướng đi này, hay sẽ phải chọn một lộ trình rõ ràng hơn, vẫn là câu hỏi để ngỏ.
Su-57 là tiêm kích thế hệ 5 đầu tiên của Nga, được thiết kế để cạnh tranh với dòng F-22, F-35 Mỹ và J-20 Trung Quốc. Su-57 được phủ vật liệu hấp thụ sóng radar và có thiết kế tối ưu cho khả năng tàng hình trước thiết bị trinh sát điện tử.
Bộ Quốc phòng Nga đặt mua tổng cộng 76 chiếc Su-57 và đã tiếp nhận gần một nửa trong số này. Nga từng hai lần triển khai Su-57 tới Syria vào cuối năm 2018 và tháng 12/2019 để thử nghiệm tác chiến thực tế.
Tiêm kích Su-57 bắt đầu tham chiến ở Ukraine khoảng 2-3 tuần sau khi xung đột bùng phát. Không quân Nga cũng thử nghiệm nhiều loại vũ khí đối đất được phát triển riêng cho mẫu tiêm kích tàng hình này, trong đó có tên lửa hành trình chiến thuật Kh-69 được truyền thông Ukraine mô tả là "đáng sợ hơn tên lửa siêu vượt âm Kinzhal".
Algeria hồi đầu năm nay thông báo đã đặt mua phiên bản xuất khẩu Su-57E, trở thành khách hàng nước ngoài đầu tiên của dòng máy bay này.
Kênh truyền hình quốc gia Algeria hồi tháng 2 thông báo phi công nước này đang được huấn luyện vận hành dòng Su-57 tại Nga.
Biến thể xuất khẩu Su-57E sở hữu một số điểm khác biệt với phi cơ nội địa Nga, trong đó có hệ thống nhận diện địch-ta.
Hãng Sukhoi cũng có thể chỉnh sửa phần mềm điều khiển để hiển thị thông số chuẩn phương Tây, dán nhãn tiếng Anh cho các bộ phận trong buồng lái và bổ sung khả năng sử dụng vũ khí không phải của Nga theo yêu cầu khách hàng.
