Điều gì khiến Tổng thống Trump thay đổi lập trường về tình hình Ukraine?
Thay đổi quan điểm mới nhất của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng đánh bại Nga của Ukraine đang thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế.
Binh sĩ Ukraine sử dụng lựu pháo M777 của Mỹ trong cuộc xung đột với lực lượng Nga ở vùng Kharkiv. Ảnh tư liệu: AP/TTXVN
Chỉ ít tuần trước, ông Trump còn nhấn mạnh sức mạnh quân sự vượt trội của Nga và kêu gọi Ukraine tìm giải pháp đàm phán để chấm dứt xung đột. Nhưng ngày 23/9, nhà lãnh đạo Mỹ đã viết trên nền tảng Truth Social: “Tôi nghĩ rằng Ukraine, với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu (EU), đang ở vị thế có thể chiến đấu và giành lại toàn bộ Ukraine về trạng thái ban đầu".
Theo tờ Kyiv Independent, tuyên bố được đưa ra sau cuộc gặp trực tiếp giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York.
Thay đổi trong lập trường của Tổng thống Trump có thể bắt nguồn từ những báo cáo về tình hình chiến trường Ukraine gần đây.
Theo Tạp chí Phố Wall (WSJ) ngày 24/9, trong những ngày gần đây, một số quan chức cấp cao Mỹ đã trực tiếp báo cáo với ông Trump về tình hình chiến trường và một cuộc tấn công tiềm tàng do Ukraine lên kế hoạch trong tương lai gần. Những quan chức này bao gồm ông Keith Kellogg, Đặc phái viên về Ukraine, người từ lâu ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine, và Mike Waltz, tân Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc.
Nguồn tin của WSJ cho biết bản báo cáo gửi ông Trump nhấn mạnh Nga không đạt được bước tiến đáng kể về lãnh thổ trong nhiều tháng qua, dù đã tiến hành các chiến dịch tấn công quy mô lớn và dồn hàng nghìn quân về mặt trận phía Đông. Những tiến triển nhỏ của Moskva phải trả giá bằng thương vong nặng nề, khiến sức ép chính trị trong nước gia tăng.
Dù vậy, chưa có thông tin chi tiết về quy mô và thời điểm của cuộc tấn công mới mà Ukraine đang chuẩn bị, cũng như vai trò chính xác của Mỹ trong kế hoạch này.
Cuộc tấn công quy mô lớn gần đây nhất của Ukraine là chiến dịch tại Kursk hồi tháng 8/2024. Dù ban đầu tạo được yếu tố bất ngờ, nhưng chiến dịch kết thúc khi Kiev phải rút khỏi hầu hết lãnh thổ đã chiếm được sau một cuộc phản công dữ dội của Nga vào mùa xuân năm sau.
Thay vì tập trung vào các chiến dịch tấn công trực diện tốn kém, Ukraine gần đây chuyển hướng sang các cuộc tấn công tầm xa bằng UAV và tên lửa nhằm vào cơ sở hạ tầng trọng yếu bên trong lãnh thổ Nga. Các cuộc tấn công này đã gây thiệt hại lớn cho ngành công nghiệp dầu mỏ và làm gián đoạn mạng lưới vận tải hàng không của Moskva.
Một ví dụ điển hình là chiến dịch “Spiderweb”, khi hàng loạt UAV được sử dụng để tấn công các sân bay quân sự Nga, vô hiệu hóa hơn một chục máy bay ném bom hạng nặng và gây thiệt hại ước tính hàng tỷ USD.
Phát ngôn mới nhất của ông Trump được nhiều chuyên gia xem là bước ngoặt quan trọng, thể hiện sự sẵn sàng ủng hộ một chiến lược quân sự quyết liệt hơn của Ukraine. Đây cũng là thông điệp mạnh mẽ gửi đến các đồng minh châu Âu rằng Washington vẫn duy trì vai trò dẫn dắt trong việc hỗ trợ Kiev.
Tuy nhiên, giới quan sát cảnh báo sự thay đổi này cũng kéo theo áp lực lớn đối với chính quyền Tổng thống Zelensky. Nếu trước đây Kiev phải đối mặt với yêu cầu nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình, thì nay họ lại phải đối diện với yêu cầu giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất, trong bối cảnh nguồn lực nhân sự và kho vũ khí ngày càng cạn kiệt.
Câu hỏi đặt ra là liệu sự thay đổi quan điểm của ông Trump chỉ dừng lại ở phát ngôn chính trị hay sẽ được cụ thể hóa thành chính sách viện trợ mới, gia tăng hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong những tháng tới.
