An Giang: Trình UNESCO công nhận Di tích Óc Eo - Ba Thê là Di sản văn hóa thế giới
Chiều 21.4, Ban quản lý Di tích Óc Eo - Ba Thê tỉnh An Giang tổ chức hội nghị triển khai công tác xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Nhà trưng bày Văn hóa Óc Eo (thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) - Ảnh: Tô Văn
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Khắc Nguyên, Phó giám đốc Ban quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo - Ba Thê tỉnh An Giang cho rằng, việc tổ chức hội nghị triển khai nhiệm vụ thực hiện lập hồ sơ đề cử Khu di tích Khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, trên cơ sở các gói thầu đã lựa chọn được nhà thầu chính thức.
Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Giềng - Giám đốc Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo - Ba Thê, tỉnh An Giang khẳng định quyết tâm hoàn thành hồ sơ trình UNESCO trong năm 2026.
“Theo kế hoạch tại Quyết định số 3182/QĐ-UBND của UBND tỉnh An Giang, năm 2026 sẽ hoàn thiện hồ sơ đệ trình lên Trung tâm Di sản thế giới. Dù khối lượng công việc xây dựng hồ sơ đề cử còn lại rất lớn, nhưng chúng tôi quyết tâm chạy đua với thời gian một cách quyết liệt nhất có thể. Bởi ngoài mục tiêu hoàn thành công việc được giao theo kế hoạch, chúng tôi còn có thêm động lực khác. Đó là hạn chế tối đa các nguy cơ có thể kéo dài thời gian xem xét.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, từ năm 2027, UNESCO sẽ có chủ trương áp dụng thủ tục cho phép có thời gian đánh giá sơ bộ (Preliminary Assessment) đối với các hồ sơ đề cử Di sản Văn hóa thế giới. Điều này cũng đồng nghĩa, nếu chúng ta không hoàn chỉnh và trình trong năm 2026, sẽ khiến cho thời gian xây dựng hồ sơ đề cử bị kéo dài thêm”, ông Giềng nói.
Ký kết hợp đồng với các đơn vị trúng thầu - Ảnh: Tô Văn
Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê nằm ở thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang, cách TP.Long Xuyên 40km về hướng đông bắc, cách TP.Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang) 40km về hướng tây nam.
Đây là nền văn hóa vật chất của vương quốc Phù Nam, một nhà nước sớm ở Đông Nam Á, có tầm ảnh hưởng rộng lớn ở khu vực và châu Á từ những thế kỷ đầu Công nguyên. Nền văn hóa này có nguồn gốc bản địa, được hình thành trên nền tảng văn hóa Tiền Óc Eo ở vùng đất miền Trung và Nam Bộ, Việt Nam.
Khu di tích Gò Cây Thị - Ảnh: B.T
Văn hóa Óc Eo được biết đến từ sau cuộc khai quật khảo cổ tại cánh đồng Óc Eo (thuộc huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) do nhà khảo cổ học người Pháp Louis Malleret thực hiện vào năm 1944. Kể từ đó đến nay, Óc Eo - Ba Thê trở thành di chỉ khảo cổ học nổi tiếng không chỉ ở vùng Nam Bộ, Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á và châu Á.
Trong nhiều thập kỷ qua, các cuộc khai quật ở đây đã đưa ra ánh sáng khối lượng lớn di tích, di vật minh chứng sinh động cho lịch sử hình thành và phát triển của nền văn hóa Óc Eo, minh chứng Óc Eo là một trung tâm đô thị lớn, sầm uất và nổi tiếng bậc nhất của Vương quốc Phù Nam.
Với giá trị đặc biệt và tầm vóc lớn của văn hóa Óc Eo trong lịch sử Việt Nam, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thực hiện Đề án “Nghiên cứu khu di tích khảo cổ học Óc Eo - Ba Thê, Nền Chùa (Văn hóa Óc Eo Nam Bộ)”.
Đây là đề án khoa học có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, và là nhiệm vụ nghiên cứu mang tầm quốc gia. Mục tiêu chính của Đề án là khai quật, nghiên cứu khảo cổ học văn hóa Óc Eo tại các di tích Óc Eo - Ba Thê (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) và di tích Nền Chùa (huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang) nhằm thu thập tư liệu và làm sáng rõ hơn lịch sử hình thành và phát triển của văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam.
Đồng thời, nghiên cứu sâu hơn về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đô thị cổ Óc Eo trong lịch sử Việt Nam, khu vực Đông Nam Á và châu Á; cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa Óc Eo trên vùng đất Nam Bộ, đặc biệt là phục vụ cho công tác nghiên cứu xây dựng nội dung hồ sơ đề cử UNESCO xem xét công nhận Khu di tích Óc Eo - Ba Thê là di sản văn hóa thế giới.
