Ẩn họa từ những cây cầu treo 'già cỗi' trong mùa bão lũ

Hàng loạt cầu treo xuống cấp

Người dân xã Phong Thịnh (huyện Thanh Chương) vẫn nhớ như in 4 năm trước tại cầu treo sông Giăng hay còn được gọi với cái tên cầu treo chợ Chùa bắc qua sông Giăng, nối 2 xã Thanh Liên và Phong Thịnh, xảy ra một vụ tai nạn thảm khốc khiến 5 người rơi xuống sông tử vong. Vụ tai nạn để lại nỗi ám ảnh và bất an cho người dân mỗi khi đi qua cầu.

Đây là cây cầu dân sinh quan trọng, kết nối 10 xã vùng Cát Ngạn với trung tâm huyện, nên hằng ngày có rất nhiều phương tiện qua lại. Cầu được xây dựng vào năm 1985 và hoàn thành vào năm 1987. Sau gần 40 năm sử dụng, nhiều hạng mục của cầu xuống cấp.

Cầu treo sông Giăng được xây dựng từ năm 1985.

Theo quan sát, mố cầu ở cả hai bên xuất hiện nhiều vết nứt. Hệ thống dây cáp treo trên cầu đã cũ. Lan can cầu được làm bằng thanh sắt nhỏ, chịu lực kém. Mặt cầu được làm từ các tấm bê tông hiện xuất nhiều vết nứt được chắp vá. Nhiều ốc vít và cấu kiện thép liên kết mặt cầu với hệ thống cáp treo đã bị gỉ sét, nguy cơ mất an toàn cao.

Trên địa bàn huyện Tân Kỳ hiện có bốn cầu treo gồm Đò Rô, An Ngãi, Tân Thanh Hồng và Tiên Kỳ cũng rơi vào tình trạng tương tự.

Ông Vi Văn Quang, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND huyện Tân Kỳ cho biết, 4 cây cầu treo trên đều được xây dựng cách đây hơn 15 năm, nên xuống cấp. Từ năm 2022, UBND huyện tiến hành tu sửa, bảo dưỡng cả 4 cây cầu. "Kinh phí cho việc duy tu sửa chữa có hạn, chỉ được sửa chữa khi có hư hỏng. UBND huyện chỉ đạo các xã huy động lực lượng nghiêm cấm xe có tải trọng đi qua, cấm người và phương tiện lưu thông khi có mưa bão", ông Vi Văn Quang cho biết.

Cầu treo Kẻ Nính, xã Châu Hạnh, Quỳ Châu bị sập hoàn toàn vào ngày 6/3/2024.

Các cầu treo ở Nghệ An hầu hết nằm trong những khu vực miền núi chia cắt, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi mưa lũ. Vào ngày 6/3/2024, cầu treo Kẻ Nính bắc qua sông Hiếu (thuộc địa phận xã Châu Hạnh, Quỳ Châu) bất ngờ đổ sập hoàn toàn.

Theo thông tin từ lãnh đạo UBND xã Châu Hạnh, cầu treo Kẻ Nính được xây dựng vào năm 2011 với tổng kinh phí trên 24 tỉ đồng. Nguyên nhân sập cầu được ngành chức năng xác định, do đất nền đường đầu cầu phạm vi dưới thanh neo bị sụt lún làm thanh neo phía hạ lưu mố neo M2 bị chuyển vị, gãy sập, làm dây cáp chủ kéo đỉnh trụ tháp phía hạ lưu mố M2 chuyển vị theo phương ngang, gây mất ổn định trụ tháp, làm sập toàn bộ nhịp treo của cầu.

Duy tu, bảo dưỡng... mơ hồ?

Cầu treo Thành Nam xã Bồng Khê (huyện miền núi Con Cuông) được đưa vào sử dụng từ năm 2000, có chiều rộng 3,5 mét, chiều dài hơn 200 m. Cầu do Sở Giao thông Vận tải Nghệ An quản lý, nối liền tuyến giao thông huyết mạch đi các xã Mẫu Đức, Đôn Phục, Bình Chuẩn, Thạch Ngàn…

Cầu treo Thành Nam xã Bồng Khê là một trong những cầu treo qua sông Lam lớn nhất huyện Con Cuông.

Qua quan sát, nhiều ốc vít trên cầu bị gỉ sét, mặt cầu có nhiều đoạn bị bong tróc, rạn nứt, cáp treo cũ kỹ. Khi các phương tiện lưu thông qua cầu, đặc biệt là ô tô, thường phát ra tiếng kêu răng rắc.

Anh Trần Văn Hiếu, một người dân địa phương có xe ô tô 5 chỗ thường xuyên đi qua cây cầu này cho biết, mỗi khi đi qua có nhiều phương tiện cùng lúc, cầu rung lắc làm mọi người lo lắng. "Khi ít người, cầu còn ổn định, nhưng khi đông xe cộ thì cầu rung lắc. Có hôm, vì đông người quá, tôi phải đợi cho hết người qua mới dám đi. Người dân thở phào nhẹ nhõm khi đến bên kia cầu", anh Hiếu nói.

Mặt cầu Thành Nam một số vị trí bị rạn nứt.

Theo công nhân túc trực tại đầu cầu treo Thành Nam, để đảm bảo an toàn cho người qua lại, họ làm việc 24/7 để ngăn chặn các phương tiện có trọng tải lớn vào cầu, hướng dẫn bà con đi lại trong những ngày mưa bão.

Cụ thể, chỉ cho phép các phương tiện có tải trọng xe và hàng dưới 8 tấn được qua cầu. Các phương tiện phải di chuyển với tốc độ tối đa 5 km/h và chỉ được qua cầu một chiếc một lần. Khi tốc độ gió vượt cấp 6, cầu sẽ bị cấm người và phương tiện qua cầu.

Cách cầu treo Thành Nam khoảng 5 km là cầu treo Bãi Ổi, thuộc xã Chi Khê, huyện Con Cuông. Cầu này được xây dựng vào năm 2011, có chiều dài 255,2 m, chiều rộng 2,6 m. Hiện tại, cầu đã bị xuống cấp nghiêm trọng, với nhiều vị trí bị gỉ sét và bê tông bị nứt nẻ.

Cầu treo Bãi Ổi xã Chi Khê, được xây dựng từ năm 2011 đến nay cũng đã xuống cấp.

Theo đại diện phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND huyện Con Cuông, trên địa bàn hiện có 6 cây cầu treo bắc qua sông Lam, nằm ở các xã như Bồng Khê, Lạng Khê, Chi Khê... Do các cầu treo này đã được xây dựng từ lâu, nên hầu hết đều đang trong tình trạng xuống cấp.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Trọng Quang, Trưởng phòng Quản lý chất lượng công trình giao thông, Sở Giao thông Vận tải Nghệ An cho biết, hệ thống cầu treo ở tỉnh này được xây dựng từ khá lâu, nên hiện có khá nhiều cầu xuống cấp. Các huyện cũng gặp khó khăn về kỹ thuật trong việc bảo trì và sửa chữa cầu.

Cầu treo có ưu điểm là kinh phí đầu tư thấp, thời gian thi công ngắn và đáp ứng ngay nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, cầu treo lại có trọng tải thấp. Các cầu treo chủ yếu là dạng cầu dây võng, với trụ cổng làm bằng thép hoặc bê tông, dầm thép, mặt cầu bằng thép hoặc gỗ, và quang treo bằng thép.

Việc bảo dưỡng và sửa chữa cầu lẽ ra cần được thực hiện thường xuyên. Nhưng xem ra công tác duy tu bảo dưỡng còn rất hạn chế, thậm chí là rất… mơ hồ. Chính vì vậy, "tuổi thọ" và độ an toàn của các cây cầu treo luôn là điều đáng lo lắng trước mỗi mùa mưa lũ.

Hoàng Minh