Ấn tượng chương trình nghệ thuật múa rối đặc biệt chào mừng Quốc khánh 2/9

Hình ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập trên sân khấu chương trình.

Mỗi mùa thu về, mỗi người Việt đều rạo rực nhớ đến những trang sử vàng của dân tộc. 80 năm Cách mạng Tháng Tám và ngày Quốc khánh 2/9 là cột mốc vĩ đại trong tiến trình dựng nước và giữ nước, cũng là điểm hội tụ của niềm tin, khát vọng, tình yêu Tổ quốc.

Truyền thuyết Thánh Gióng được tái hiện trên sân khấu.

Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" của Nhà hát Múa rối Việt Nam thể hiện sâu sắc tâm huyết, tài năng, sáng tạo của các nghệ sĩ trong việc tạo nên trường đoạn nghệ thuật giàu cảm xúc, tái hiện những mốc son chói lọi của dân tộc, từ truyền thuyết Thánh Gióng, các bản "Tuyên ngôn độc lập" cho đến đại thắng mùa xuân 1975.

Chương trình mang tính chất một bản trường ca bằng hình tượng nghệ thuật, khẳng định chân lý: Độc lập dân tộc là vô giá, là hồn cốt Việt Nam.

"Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" (tác giả kịch bản: Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức; đạo diễn: Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Tiến Dũng) được xây dựng thành ba chương, mỗi chương tái hiện lại bối cảnh lịch sử khác nhau của dân tộc ta.

Chúng tôi chủ trương kết hợp với các loại hình khác như múa, kịch nói, tuồng, cùng công nghệ hiện đại về ánh sáng, âm thanh, trình chiếu LED… để tạo hiệu ứng đa chiều. Điều quan trọng nhất, đó chính là, múa rối vẫn giữ vai trò trung tâm, giữ hồn cốt dân gian, làm nên bản sắc của chương trình."- Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam.

Mở đầu chương trình là truyền thuyết Thánh Gióng, biểu tượng hào hùng mở ra ánh sáng của tinh thần yêu nước. Từ câu chuyện Phù Đổng Thiên Vương, công chúng được dẫn dắt vào hành trình ngược dòng lịch sử, sống lại niềm tự hào về ý chí độc lập, tự cường đã hun đúc nên bản lĩnh dân tộc Việt Nam.

Vẻ đẹp của nghệ thuật múa rối mang đến nhiều ấn tượng cho khán giả.

Theo dòng lịch sử ấy, chương trình tái hiện các dấu son tư tưởng qua ba bản tuyên ngôn độc lập bất hủ: "Nam quốc sơn hà" của Lý Thường Kiệt; "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi và Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh – văn kiện khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam), khẳng định quyền độc lập, tự do và khát vọng hòa bình của dân tộc.

Khép lại chương trình là mốc son lịch sử ngày 30/4/1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, khẳng định sức mạnh quật cường của dân tộc Việt Nam trước mọi thế lực.

Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Lương Đức Thắng (hàng trên, thứ hai từ phải sang) tặng hoa chúc mừng ê-kíp chương trình.

Ba chương của "Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" được xây dựng với tính xuyên suốt, khái quát, giàu chiều sâu tư tưởng và nghệ thuật. Ở chương 1, việc lựa chọn truyền thuyết Thánh Gióng làm mở đầu đã gợi nên khí phách trường tồn, đặt nền móng cho dòng chảy lịch sử ngàn năm dựng nước, giữ nước.

Chương 2 đi vào cao trào với ba bản tuyên ngôn độc lập, vừa khẳng định chủ quyền, vừa làm sống lại tinh thần nhân nghĩa, trí tuệ Việt Nam trong từng thời đại. Đây là điểm nhấn quan trọng, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa ngôn từ, âm nhạc, ánh sáng và hình tượng con rối để truyền tải được hồn cốt lịch sử.

Chương 3, khép lại bằng khúc tráng ca đại thắng mùa xuân 1975 – hình ảnh non sông liền một dải, đất nước vẹn toàn, độc lập, thống nhất.

Sự công phu thể hiện ở cấu trúc mỗi chương là sự hòa quyện giữa sự kiện lịch sử đồng thời đã tạo nên không khí, tinh thần và cảm xúc của cả một giai đoạn. Các yếu tố mỹ thuật, âm nhạc, ngôn ngữ múa rối đều được chọn lọc kỹ lưỡng, hài hòa để nối kết thành dòng chảy xuyên suốt. Nhờ đó, khán giả được dẫn dắt tự nhiên, sống lại từng bước ngoặt hào hùng của dân tộc.

Chia sẻ về chương trình nghệ thuật công phu, ý nghĩa, Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam, cho biết: "Mỗi loại hình nghệ thuật đều có thế mạnh riêng. Với múa rối, chúng tôi có ưu thế ở tính biểu tượng, sự huyền ảo và giàu hình tượng.

Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở trò diễn quen thuộc, khán giả, nhất là thế hệ trẻ, sẽ khó cảm nhận hết chiều sâu của lịch sử. Vì thế, chúng tôi chủ trương kết hợp với các loại hình khác như múa, kịch nói, tuồng, cùng công nghệ hiện đại về ánh sáng, âm thanh, trình chiếu LED… để tạo hiệu ứng đa chiều. Điều quan trọng nhất, đó chính là, múa rối vẫn giữ vai trò trung tâm, giữ hồn cốt dân gian, làm nên bản sắc của chương trình".

Bản sắc văn hóa Việt đậm đà, sinh động trên sân khấu.

Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Tiến Dũng cũng nhấn mạnh đến thông điệp giáo dục: "Với thế hệ trẻ, nhất là các em thiếu nhi, nghệ thuật luôn là con đường dễ chạm đến tâm hồn hơn việc đơn thuần là lý thuyết. Khi các em được tiếp xúc với những hình tượng lịch sử ngay từ nhỏ, tình yêu Tổ quốc sẽ như 'mưa dầm thấm lâu', thấm vào tâm trí một cách tự nhiên.

Chúng tôi mong muốn qua chương trình này, các em sẽ hiểu rằng độc lập dân tộc không phải điều hiển nhiên, mà là thành quả của bao máu xương và trí tuệ cha ông, để từ đó càng thêm tin yêu, trân trọng, tự hào và tiếp nối truyền thống theo cách tự nhiên nhất".

Chia sẻ về quá trình sáng tác kịch bản, Nghệ sĩ nhân dân Lê Chức bày tỏ: "Tình yêu dân tộc, niềm tự hào về lịch sử và những hy sinh lớn lao của cha ông đã ngấm sâu trong máu thịt, trở thành mạch nguồn để từng câu chữ cứ thế tự nhiên tuôn chảy.

Khi làm chương trình về đề tài lịch sử, chúng tôi muốn khơi dậy tinh thần của cả một thời đại. Người xem cần cảm nhận được hơi thở, khí phách và bản lĩnh dân tộc trong từng lớp lang, từng chi tiết của tác phẩm. Đó cũng là cách để nghệ thuật góp phần nối dài ký ức dân tộc, để hôm nay và mai sau, chúng ta thêm tự hào và biết ơn".

Chương trình có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các loại hình sân khấu.

Khi tái hiện mỗi giai đoạn lịch sử, chương trình khéo léo lựa chọn một biểu tượng để dẫn dắt. Thí dụ biểu tượng con thuyền trong chương 1 gợi hình ảnh dân tộc vượt sóng gió dựng xây cơ đồ; biểu tượng "cây bút" ở chương 2 tượng trưng cho trí tuệ, chính nghĩa và khát vọng khai sáng qua những áng hùng văn bất hủ. Còn hình ảnh nhân dân trong chương 3 lại là điểm tựa, là cội nguồn của sức mạnh đại đoàn kết làm nên thắng lợi cuối cùng.

Những biểu tượng ấy vừa góp phần tạo sự xuyên suốt về mặt hình tượng, đồng thời khắc họa rõ nét hơn chiều sâu triết lý: lịch sử dân tộc là hành trình từ khí phách anh hùng, đến trí tuệ nhân nghĩa, và kết tinh trong sức mạnh của nhân dân.

Vẻ đẹp bình dị mà huyền ảo của con người Việt Nam.

Đáng chú ý, các trò diễn được xây dựng trên nền tảng của nghệ thuật rối nước truyền thống, nhưng đã được làm mới bằng tư duy đương đại. Các nhân vật rối đã trở thành một phần của ngôn ngữ tổng thể, hòa quyện cùng âm nhạc, ánh sáng, mỹ thuật sân khấu và diễn xuất của nghệ sĩ. Chính sự đồng điệu ấy đã đưa từng tiết mục thành những mảnh ghép nghệ thuật giàu sức gợi, để rồi khi ghép lại, tạo thành một dòng chảy liền mạch, tái hiện cả chiều dài lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc.

"Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" chính thức ra mắt vào tối 31/8 và 1/9, trở thành điểm nhấn đặc biệt về nghệ thuật trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Một trong những yếu tố tạo nên thành công của chương trình chính là sự hào hứng, say mê của các em thiếu nhi. Trước những hình tượng giàu tính biểu tượng như Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, đoàn quân ra trận hay cảnh non sông nối liền một dải, ánh mắt trẻ thơ đều ánh lên niềm thích thú xen lẫn tự hào.

Vai trò của người dẫn chuyện giúp chương trình thêm màu sắc thực tế, gần gũi hơn.

Sự xuất hiện của người dẫn chuyện đóng vai trò như cầu nối càng khiến các em thêm gần gũi với nội dung, bởi từng câu chuyện lịch sử được kể lại bằng ngôn ngữ giản dị, sinh động. Chính sự chủ động hướng đến khán giả nhỏ tuổi đã giúp "Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" đã tạo nên vẻ đẹp nghệ thuật và bài học lịch sử sống động, gieo vào tâm hồn thế hệ trẻ niềm tự hào dân tộc và tình yêu quê hương từ thuở ban đầu.

"Hoa độc lập - Hồn thiêng đất nước" là một bản trường ca tái hiện hành trình giữ nước, dựng nước của dân tộc. Từ truyền thuyết đến lịch sử, từ hào khí cha ông đến khát vọng hôm nay.

Quá trình xây dựng, đóng góp một cách công phu, sáng tạo và tâm huyết, chương trình vừa mang ý nghĩa tri ân thế hệ đi trước, đồng thời truyền cảm hứng cho thế hệ hôm nay và mai sau. Để rồi, từ trong tiếng trống, tiếng nước, dáng hình những con rối, ngọn lửa độc lập tự do tiếp tục được gìn giữ, thắp sáng và soi đường cho dân tộc Việt Nam vững bước trên hành trình phát triển, hội nhập và khẳng định vị thế trong thời đại mới.

THỤY PHƯƠNG