Ấn vàng 'Hoàng đế chi bảo' đã về đến Việt Nam
Rạng sáng nay (18/11), ấn vàng Hoàng đế chi bảo đã 'an toàn' về tới Việt Nam. Trước đó tại Đại sứ quán Việt Nam ở Pháp đã diễn ra lễ chuyển giao ấn vàng để hồi hương, kết thúc hành trình hơn một năm thương thảo giữa các đối tác Việt Nam và Pháp.
Lễ chuyển giao ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” là kết quả sau hơn 1 năm đàm phán, thương thảo và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan về việc dừng đấu giá công khai ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” tại Paris, Pháp tháng 11/2022; thỏa thuận chuyển giao cho Việt Nam theo đề nghị của Đoàn công tác liên ngành do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì cùng các Bộ: Ngoại giao, Tư pháp, Tài chính, Công an và sự hỗ trợ đặc biệt của Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp.
Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng nhấn mạnh quá trình hơn một năm qua thực sự là một thời gian dài đối với nhiều người, từ khi có công bố thông tin về cuộc đấu giá rao bán ấn vàng của Bảo Đại, đến thỏa thuận dừng đấu giá và nguyên tắc chuyển giao ấn song phương, cho đến những thương thảo nhiều ngày để đạt thỏa thuận cụ thể.
"Một năm qua cũng là một năm cam go, nhưng đó chỉ là một chặng đường rất ngắn trong cả hành trình mà chiếc ấn đã đi qua, bởi vì ấn vàng Hoàng đế chi bảo là một tài sản quốc gia của Việt Nam mang ý nghĩa lịch sử và chính trị đặc biệt, phản ánh nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng khác nhau của Việt Nam. Ấn vàng hôm nay trở về với đất nước của nó, với cội nguồn của nó là một hành trình dài nhưng cũng là một đoạn kết tuyệt đẹp, phần nào là sự trọn vẹn mà chúng ta đều mong muốn", Đại sứ Đinh Toàn Thắng cho biết.
Chia sẻ về vai trò và nhiệm vụ của Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp, Đại sứ Đinh Toàn Thắng cho biết quá trình hồi hương ấn vàng được chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu kéo dài trong 2 tuần, là khoảng thời gian gay cấn nhất khi phía Việt Nam mới tiếp nhận thông tin về cuộc đấu giá của hãng Millon rao bán ấn vàng của Bảo Đại và phải đấu tranh để dừng đấu giá và thỏa thuận song phương về việc chuyển giao ấn.
Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp đã đồng thời tiến hành nhiều bước, một mặt là báo cáo và tham mưu với các cơ quan trong nước, mặt khác là tiến hành tiếp xúc với hãng đấu giá Millon; thông tin và đề nghị hỗ trợ, tư vấn từ các cơ quan chức năng của Pháp gồm Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, Cố vấn đối ngoại của Tổng thống, Thủ tướng và UNESCO; tìm hiểu và tiếp xúc với một số đối tác, bạn bè, cộng đồng nhằm xác định và tiếp cận với chủ sở hữu và người rao bán; trao đổi, tham vấn với một nhóm luật sư về trình tự, thủ tục pháp lý đối với việc ngăn bán đấu giá cổ vật. Giai đoạn thứ hai bắt đầu từ lúc hai bên bước vào thương thảo để chuyển giao ấn và kéo dài trong suốt một năm.
Nhân dịp này, Đại sứ Đinh Toàn Thắng đánh giá cao thiện chí và sự trợ giúp của các đối tác, bạn bè, cộng đồng tại Pháp cũng như sự hợp tác và phối hợp của các cơ quan chức năng sở tại, của Bộ châu Âu và Ngoại giao Pháp, Bộ Văn hóa, Bộ Nội vụ Pháp và Tổ chức UNESCO trong thời gian qua.
Đề cập quá trình hồi hương ấn vàng, bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho biết: "Tháng 10/2022, ngay khi tiếp nhận thông tin ấn vàng Hoàng đế chi bảo được giao đấu giá tại Pháp, nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng và các giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, đặc biệt là giá trị chính trị của ấn vàng, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp các Bộ: Ngoại giao, Tư pháp, Tài chính, Công an và các cơ quan, tổ chức liên quan đã chủ động, nỗ lực, khẩn trương tìm kiếm giải pháp đưa ấn vàng Hoàng đế chi bảo trở về với đất nước".
Sau nhiều cuộc họp đàm phán, thương lượng, hai bên đã thống nhất việc chuyển giao ấn vàng Hoàng đế chi bảo cho phía Việt Nam trên tinh thần đồng thuận, thấu hiểu và mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nhà nước Việt Nam và Pháp. Đồng thời, thống nhất thực hiện quy trình, thủ tục pháp lý để có thể đưa ấn vàng về Việt Nam theo quy định pháp luật của hai nước.
Theo đó, Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng, là đơn vị thực hiện trách nhiệm thủ tục chuyển giao từ Pháp cho Việt Nam, với cam kết đã ký với Cục Di sản văn hóa, đồng thời sẽ thực hiện việc lưu giữ, trưng bày và phối hợp với Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam để bảo vệ, phát huy giá trị của ấn vàng theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Đặc biệt, trong trường hợp có tổ chức, cá nhân mong muốn chuyển nhượng Ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” để hiến tặng cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì Bảo tàng Nam Hồng cam kết đồng thuận chuyển nhượng. Chi phí chuyển nhượng được tính theo chi phí chuyển giao giữa phía Pháp và Bảo tàng Nam Hồng.
Chia sẻ về sự phối hợp của các cơ quan Pháp, ông Nicolas Chibaeff, Giám đốc Lưu trữ, Bộ Ngoại giao Pháp cho rằng việc chuyển giao ấn vàng là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước. Ngày 31/10/2022 đáng lẽ là ngày mà ấn vàng sẽ được đưa ra đấu giá, nhưng Bộ Ngoại giao Pháp ở thời điểm đó đã nhận được thông tin thông báo từ phía Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp và Bộ này đã kịp thời chuyển thông tin này đến các cơ quan ban ngành của Pháp. Bộ Ngoại giao Pháp đã làm việc một cách khẩn trương để đưa ra được một giải pháp đi tới kết quả là ngày hôm nay, sự hồi hương của ấn vàng Việt Nam.
Ông Nicolas Chibaeff cho biết: "Đây là một khoảnh khắc xúc động, hạnh phúc và tự hào khi có thể đại diện cho các bộ, ban, ngành của Pháp, những người đóng vai trò là cầu nối, giúp đỡ quá trình đàm phán cũng như là cộng sự của phía Việt Nam trong suốt 1 năm qua. Cảm giác của tôi là mãn nguyện khi có thể giúp đỡ Việt Nam hoàn thành việc đàm phán chuyển giao ấn vàng, một đồ vật quan trọng của người dân Việt Nam".
Buổi lễ chuyển giao ấn vàng là một minh chứng rõ nét về sức mạnh của sự đoàn kết và tinh thần tự tôn dân tộc, bảo vệ các giá trị di sản văn hóa tốt đẹp của nhân dân Việt Nam. Đồng thời, buổi lễ cũng là kết quả của tình đoàn kết giữa hai quốc gia, sự đồng lòng của các cá nhân và tổ chức, các cơ quan ban ngành giữa Việt Nam và Pháp. Sau bao trắc trở, ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” đã được hồi hương thành công về Việt Nam vào sáng ngày 18/11.
Ngày 30/8/1945, khi tuyên bố thoái vị, vua Bảo Đại đã chọn chiếc ấn đẹp nhất, quý nhất, biểu trưng của chế độ quân chủ thời Nguyễn là “Hoàng đế chi bảo” cùng thanh bảo kiếm mà vua Khải Định (1916-1925) trao lại cho ông để bàn giao cho chính quyền cách mạng.
Ông Trần Huy Liệu, đại diện chính quyền cách mạng đã tiếp nhận bộ ấn kiếm này, chuyển về Hà Nội ngay trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình vào ngày 2/9/1945. Sau Ngày Toàn quốc kháng chiến (tháng 12/1946), không rõ thông tin về nơi lưu giữ bộ ấn kiếm.
Năm 1952, hai cổ vật này đã rơi vào tay người Pháp. Ngày 8/3/1952, người Pháp trao lại ấn kiếm cho cựu hoàng Bảo Đại lúc đó là Quốc trưởng, sau đó ấn kiếm được đưa sang Pháp vào năm 1953.
Trước khi qua đời (năm 1997), Bảo Đại đã di chúc để lại toàn bộ tài sản ở Pháp, trong đó có ấn vàng cho vợ là bà Monique Baudot, người Pháp. Bà qua đời năm 2021, các tài sản trên thuộc về người thừa kế và được giao bán đấu giá tháng 11/2022.
Trong 13 đời vua, triều Nguyễn đã cho chế tác và đưa vào sử dụng hơn 100 chiếc ấn, thường đúc bằng vàng, bạc (gọi là kim bảo), chế tác từ ngọc quý (gọi là ngọc tỷ).
Hiện nay, trong sưu tập “Kim ngọc bảo tỷ” của hoàng đế và vương hậu triều Nguyễn, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia lưu giữ, bảo quản 85 kim ngọc bảo tỷ (trong đó có 2 kim bảo đời Quốc chúa Nguyễn Phúc, còn lại là kim ngọc bảo tỷ của 9 đời vua và vương hậu triều Nguyễn).
Đây là sưu tập ấn nằm trong sưu tập Bảo vật Hoàng cung triều Nguyễn, được bàn giao lại cho chính quyền cách mạng năm 1945 (Liên khu IV lưu giữ, sau đó bàn giao cho Bộ Tài chính).
Sau đó, Bộ Tài chính giao cho Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia) từ năm 1959.
Các di sản này được gửi lưu giữ tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến năm 2007 đã bàn giao trở lại cho Bảo tàng Lịch sử Việt Nam lưu giữ, bảo quản và phát huy giá trị cho đến nay.
Nguồn VOV: https://vov.vn/van-hoa/di-san/an-vang-hoang-de-chi-bao-da-ve-den-viet-nam-post1060039.vov