Anh hùng Nguyễn Thị Lợi – Nữ điệp báo hóa thân cùng sóng nước Sầm Sơn

Theo tư liệu lịch sử, nữ anh hùng Nguyễn Thị Lợi sinh năm 1911 tại vùng đất Châu Đốc (An Giang). Từ nhỏ, chị đã nổi tiếng thông minh, cứng cỏi. Thanh xuân của chị gắn với một cuộc hôn nhân cùng người chồng quê miền Bắc, rồi theo chồng ra Bắc lập nghiệp. Nhưng chiến tranh khốc liệt đã cướp đi mái ấm nhỏ bé ấy, để lại nơi chị nỗi đau riêng. Không chịu khuất phục trước số phận, bi kịch ấy lại trở thành ngọn lửa hun đúc ý chí trong chị. Thanh Hóa, mảnh đất miền Trung giàu truyền thống cách mạng đã trở thành quê hương thứ hai, nơi chị quyết định gắn bó, hòa mình vào nhịp sống kháng chiến sục sôi.

Tượng đài liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi tại đường Hồ Xuân Hương, phường Sầm Sơn là "địa chỉ đỏ" của các thế hệ Công an nhân dân.

Cuối năm 1947, sau thất bại trong Chiến dịch Việt Bắc Thu – Đông, thực dân Pháp ráo riết triển khai âm mưu mới: Dựng nên “Chính phủ Bảo Đại”, lợi dụng chiêu bài “người Việt trị người Việt”, nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, làm suy yếu lực lượng kháng chiến. Nắm được mưu đồ này, Ty Điệp báo Nha Công an Trung ương đã cài cắm nhiều điệp viên vào nội bộ địch. Dưới vỏ bọc thủ lĩnh tổ chức ly khai “Phục Việt quốc gia cách mệnh Đảng”, đồng chí Hoàng Đạo (bí số A13), nguyên Trưởng Ty Công an Thanh Hóa, cùng đồng chí Kim Sơn (A14) đã khôn khéo tạo dựng “chiến khu giả” ở vùng giáp ranh Thanh – Nghệ (Thanh Hóa – Nghệ An), khiến tình báo Pháp và Bảo Đại hết sức tin tưởng. Bảo Đại sắc phong cho A13 (Hoàng Đạo) chức "Quốc vụ khanh" và A14 (Kim Sơn) chức Đại úy “Võ phòng ngự lâm quân".

Đầu năm 1950, phát hiện âm mưu đánh chiếm vùng tự do Thanh – Nghệ - Tĩnh, Ty Điệp báo quyết định tung ra một kế hoạch đặc biệt táo bạo: Đánh đắm chiến hạm Amiral d’Angevin - Thông báo hạm lớn nhất của Pháp đang neo đậu ngoài khơi Sầm Sơn. Đây được coi là một trong những con át chủ bài, biểu tượng sức mạnh hải quân Pháp tại Đông Dương lúc bấy giờ.

Trước đó, Nguyễn Thị Lợi được tuyển dụng vào Ty Công an Thanh Hóa với nhiệm vụ ban đầu là nhân viên phục vụ. Nhưng qua tiếp xúc, đồng chí Hoàng Đạo đã nhanh chóng nhận ra sau vẻ ngoài dịu dàng, chị là người phụ nữ bản lĩnh, thông minh và giàu nghị lực. Sau một thời gian thử thách, Nguyễn Thị Lợi chính thức được kết nạp vào Tổ điệp báo A13, mang mật danh A16, sát cánh cùng Hoàng Đạo (A13), Kim Sơn (A14) và Chu Duy Kính (A15). Với nhan sắc thanh tú, phong thái đĩnh đạc và khả năng ứng biến linh hoạt, chị được tổ chức lựa chọn vào một vai diễn đặc biệt: Hóa thân thành “phu nhân Quốc vụ khanh” lên tàu Amiral d’Angevin đi Hà Nội chữa bệnh nhưng thực chất là mang vali thuốc nổ lên chiến hạm Pháp.

Đêm 26 rạng sáng 27/9/1950, trời Sầm Sơn tối đen, sóng biển dữ dội. Một con thuyền nhỏ chở “phu nhân Quốc vụ khanh” Nguyễn Thị Lợi cùng vali “tài liệu” đặc biệt tiến ra khơi, áp sát chiến hạm Amiral d’Angevin. Đi cùng chị còn có Hoàng Đạo trong vai Quốc vụ khanh, Kim Sơn vai thông ngôn, Chu Duy Kính vai cần vụ cùng bốn dân quân chèo thuyền. Trước mắt họ, con tàu khổng lồ của Pháp như pháo đài thép giữa biển. Nguyễn Thị Lợi bình thản bước lên boong, dáng người thanh thoát trong tà áo dài giản dị. Chiếc vali nặng trĩu bên trong là hơn 30kg thuốc nổ được chị mang đến đặt đúng vị trí đã được tính toán.

Khoảng 30 phút sau, một tiếng nổ long trời vang dậy, xé toạc màn đêm. Biển Sầm Sơn chấn động, con tàu Amiral d’Angevin nổ tung, chìm nghỉm xuống đáy sâu cùng hơn 200 sĩ quan, binh lính Pháp và hàng trăm tấn vũ khí. Nguyễn Thị Lợi anh dũng hi sinh, thân xác hòa cùng sóng nước quê hương. Trận đánh ấy đã làm cho quân dân cả nước phấn chấn, còn chính giới Pháp thì rúng động. Một chiến hạm hạng nặng bị đánh chìm ngay ngoài khơi Sầm Sơn điều mà tình báo Pháp không ngờ tới đã khiến tinh thần quân viễn chinh hoang mang tột độ.

Âm mưu mở rộng tấn công vào vùng tự do Thanh – Nghệ - Tĩnh tan thành mây khói. Nội bộ địch rơi vào nghi ngờ, chia rẽ. Sự kiện Amiral d’Angevin trở thành một trong những dấu mốc quan trọng chứng minh sự trưởng thành vượt bậc của lực lượng An ninh nhân dân. Và trên tất cả, đó là minh chứng hùng hồn cho lòng quả cảm và trí tuệ của một nữ chiến sĩ.

Sau chiến công, Nguyễn Thị Lợi được Đảng, Nhà nước truy tặng Huân chương Quân công hạng Ba và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Tên chị được đặt cho nhiều con đường, trường học ở Thanh Hóa, An Giang. Hình tượng của chị không chỉ sống trong tượng đài ven biển Sầm Sơn, mà còn được dựng trang nghiêm trong khuôn viên Công an tỉnh Thanh Hóa nơi cán bộ, chiến sĩ Công an hằng năm đến thắp hương tưởng niệm.

Mỗi năm, hàng trăm đoàn công tác, lớp lớp chiến sĩ trẻ lại dừng bước trước tượng đài, lắng nghe câu chuyện bi tráng về người phụ nữ đã “hóa thân cùng sóng nước”.

Mỗi năm, hàng trăm đoàn công tác, lớp lớp chiến sĩ trẻ lại dừng bước trước tượng đài, lắng nghe câu chuyện bi tráng về người phụ nữ đã “hóa thân cùng sóng nước”. Trong ánh mắt họ ánh lên niềm tự hào, xúc động bởi chiến công ấy chính là bài học sống động về lý tưởng cách mạng, về sự trung thành tuyệt đối, và tinh thần sẵn sàng hi sinh cho Tổ quốc.

Trên mảnh đất Thanh Hóa, câu chuyện về anh hùng Nguyễn Thị Lợi đã trở thành biểu tượng bất diệt, hun đúc tinh thần cho lớp lớp thế hệ Công an tỉnh Thanh Hóa. Từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, đến công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hôm nay, lực lượng Công an Thanh Hóa luôn phát huy truyền thống anh hùng, lập nhiều chiến công, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội cho quê hương.

Phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” được triển khai rộng khắp, rèn giũa bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, chiến sĩ. Công an Thanh Hóa nhiều lần được Đảng, Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý, trong đó có danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới.

Hơn 75 năm đã trôi qua, nhưng mỗi khi chiều xuống, sóng biển Sầm Sơn vẫn vỗ bờ rì rầm như hát bản trường ca về người nữ anh hùng. Tượng đài Nguyễn Thị Lợi vẫn đứng đó, thanh cao, bất tử, nhắc nhở thế hệ hôm nay sống và cống hiến xứng đáng với máu xương cha anh. Người con phương Nam ấy đã vĩnh viễn “ở lại” cùng đất Thanh, nhưng tên tuổi và chiến công của chị sẽ mãi ngân vang, như khúc hùng ca không bao giờ lắng dịu trong trái tim dân tộc.

Trần Thắng