Anh tính đến việc trả tiền cho hộ gia đình sử dụng điện mặt trời

Phân tích của các chuyên gia tại Đại học Hoàng gia London cho thấy, trong năm qua, số lượng tấm pin năng lượng mặt trời được lắp đặt tại Anh đã tăng gấp 3 lần và nước này dự kiến sẽ có công suất hơn 25 gigawatt (GW) vào cuối năm 2025.

Nhưng vào thời điểm này, lẽ ra là mùa đông ở Anh thì thời tiết lại nắng nóng như mùa hè. Chính vì vậy, nhu cầu sử dụng điện của hộ dân nước này lại thấp hơn những tháng của mùa đông các năm trước - mùa lạnh giá mà người dân quen bật máy sưởi. Điều này tạo ra sự mất cân đối giữa cung và cầu.

Các chuyên gia tại Đại học Hoàng gia London cho biết, sự thay đổi này tạo tiền đề cho giá điện bán buôn giảm mạnh trong thời kỳ ấm áp, vì hầu hết các tấm pin mặt trời sẽ tiếp tục phát điện ngay cả khi không cần điện.

Theo một phân tích từ công ty điện lực Drax, điều đó có nghĩa là giá điện có thể chuyển sang mức âm thường xuyên hơn, như đã từng xảy ra ở châu Âu. Giá âm ở đây có nghĩa là hộ tiêu thụ điện được trả tiền để lấy bớt điện từ lưới điện.

Nhóm nghiên cứu của Đại học Hoàng gia London cho biết đến năm 2025, nhu cầu điện ròng trong những ngày cuối tuần mùa hè nắng nhất sẽ thấp hơn 5GW so với hiện nay.

"Điều này sẽ làm giảm giá điện bán ra, vì hầu hết các tấm pin mặt trời trên quốc gia không được điều phối tập trung, có nghĩa là chúng phát điện lên lưới ngay cả khi không cần điện. Đây cũng là nguyên nhân góp phần khiến giá điện bị âm đáng kể xảy ra trên khắp châu Âu vào mùa hè này”.

Đặc biệt, báo cáo của Drax cho thấy năng lượng tái tạo đã cung cấp hơn 2/5 nhu cầu điện của Anh trong quý 3/2023, tỷ lệ cao nhất trong bất kỳ quý nào được ghi nhận từ trước đến giờ.

Dù được gọi là xứ sớ sương mù nhưng Anh thực sự là cường quốc điện mặt trời. Cơ quan quản lý năng lượng Ofgem đang xem xét kế hoạch biến diện tích đất nông nghiệp (tương đương với 40.000 sân bóng đá) thành trang trại năng lượng mặt trời trên khắp miền Nam nước Anh, để thúc đẩy sản xuất điện xanh gần London.

Do vậy, nếu biến đổi khí hậu còn làm thời tiết ấm lên thì trong tương lai, sản lượng điện mặt trời của Anh sẽ tăng nhiều hơn trong khi nhu cầu tiêu thụ lại giảm đi. Khi đó giá điện mặt trời sẽ còn âm dài dài.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Hoàng gia London cho rằng: “Để giải quyết vấn đề này một cách hiệu quả và hạn chế lãng phí năng lượng tái tạo thì đòi hỏi phải làm cho hệ thống điện trở nên linh hoạt hơn”. Họ nêu giải pháp rằng nguồn năng lượng dư thừa này có thể được xử lý thông qua việc tăng công suất lưu trữ pin nhiều hơn, xuất khẩu ra nước ngoài hoặc thậm chí trả phí “cắt giảm” cho các máy phát điện năng lượng mặt trời.

Giá điện âm là gì?

Giá điện âm, theo The Guardian, Bloomberg là giá điện trên thị trường bán buôn điện giao ngay. Giá điện này có thể được xác định từng giờ, 30 phút hoặc 5 phút tùy thuộc vào sự phát triển của thị trường điện từng nước và được xác định theo đúng quy luật cung cầu của thị trường.

Hiện nay tỉ lệ công suất đặt của các nguồn năng lượng tái tạo tại nhiều nước châu Âu ở mức khá cao từ (từ 40 - 60%). Đây là các nguồn điện gần như không có chi phí vận hành nên để tránh lãng phí tài nguyên, các nước này thường cho phép các đơn vị phát điện năng lượng tái tạo được chào giá rất thấp và có thể được chào giá âm.

Do vậy, khi năng lượng gió và mặt trời nhiều (vào giữa ngày) và phụ tải giảm thấp, các nhà máy điện năng lượng tái tạo thường đưa ra chiến lược chào giá rất thấp, thậm chí chào giá âm để có thể được huy động, dẫn đến trong các thời điểm này giá điện giao ngay trên thị trường bán buôn điện cạnh tranh xuống mức âm.

Ai sẽ mua điện giá âm? Một số nhà đầu tư vào thủy điện tích năng, pin lưu trữ sẽ mua điện “giá âm” để tích trữ và bán ra “giá dương” sau vài giờ lưu trữ. Sau 5 giờ chiều giá điện bán buôn đã quay trở lại mức 100 euro/mWh (tương đương 2.650 đồng/kWh).

Ở châu Âu, người mua điện sinh hoạt cũng có thể chọn mua theo giá cố định, thường là cao, hoặc giá thả nổi theo thị trường. Nếu mua giá thả nổi, họ sẽ được hưởng mấy giờ giá điện âm, hoặc bằng không. Đáng lưu ý, hóa đơn điện ở châu Âu ngoài giá điện sản xuất còn có phí truyền tải, phí phân phối, phí dịch vụ cố định hằng tháng. Những thứ phí đó không bao giờ âm và thường cao hơn cả giá điện bán buôn.

Anh Tú