Anthropic siết bán dịch vụ AI cho Trung Quốc và Nga, chịu mất hàng trăm triệu USD
Chính sách của Anthropic cũng áp dụng cho các đối thủ khác của Mỹ là Iran và Triều Tiên.
Anthropic sẽ ngừng bán các dịch vụ trí tuệ nhân tạo (AI) cho một số hãng do các thực thể Trung Quốc nắm quyền sở hữu đa số. Đây là sự thay đổi chính sách đầu tiên thuộc loại này từ một công ty AI Mỹ, theo trang FT.
Anthropic, công ty khởi nghiệp phát triển mô hình và chatbot AI Claude, đang tìm cách hạn chế khả năng Trung Quốc sử dụng công nghệ của mình nhằm phục vụ cho quân đội và cơ quan tình báo nước này. Một lãnh đạo Anthropic tiết lộ thông tin đó với tờ FT.
Chính sách trên có hiệu lực ngay lập tức và có thể áp dụng cho nhiều hãng công nghệ lớn Trung Quốc như ByteDance, Tencent hay Alibaba.
“Chúng tôi đang hành động để bịt một lỗ hổng cho phép các công ty Trung Quốc tiếp cận AI tiên tiến”, vị lãnh đạo Anthropic nói, đồng thời cho biết chính sách này cũng sẽ áp dụng cho các đối thủ khác của Mỹ gồm Nga, Iran và Triều Tiên.
Lãnh đạo Anthropic giải thích thêm rằng chính sách đó được thiết kế “để phù hợp với cam kết rộng hơn của chúng tôi rằng các năng lực AI mang tính chuyển đổi phải phục vụ lợi ích dân chủ và vai trò dẫn dắt của Mỹ trong lĩnh vực này”.
Động thái đó phản ánh mối lo ngại ngày càng gia tăng ở Mỹ rằng các tập đoàn Trung Quốc đang lập công ty con ở nước ngoài nhằm che giấu nỗ lực tiếp cận công nghệ Mỹ.
Các khách hàng trực tiếp cũng như những nhóm truy cập dịch vụ Anthropic thông qua hạ tầng đám mây cũng sẽ bị ảnh hưởng. Lãnh đạo Anthropic cho biết doanh thu toàn cầu của công ty sẽ giảm từ 100 đến 300 triệu USD.
Ông hiểu rằng Anthropic sẽ mất một số khách hàng cho các đối thủ, nhưng nhấn mạnh rằng bước đi này là cần thiết để làm nổi bật rằng đây là một “vấn đề nghiêm trọng”.
Anthropic siết bán dịch vụ AI cho Trung Quốc và Nga, chịu mất hàng trăm triệu USD
Mối lo Trung Quốc sử dụng AI cho mục đích quân sự
Anthropic áp dụng chính sách này trong bối cảnh Mỹ ngày càng lo ngại Trung Quốc sử dụng AI cho mục đích quân sự, từ máy bay không người lái tự động, vũ khí siêu vượt âm cho đến mô hình hóa vũ khí hạt nhân.
Công ty khởi nghiệp DeepSeek (Trung Quốc) từng gây chấn động ngành AI hồi đầu năm nay khi tung ra mô hình suy luận nguồn mở R1, có hiệu suất ngang ngửa với sản phẩm hàng đầu của Mỹ nhưng được đào tạo với chi phí thấp hơn rất nhiều. Sau đó, OpenAI tuyên bố có bằng chứng cho thấy DeepSeek đã truy cập trái phép các mô hình AI của mình để huấn luyện R1. DeepSeek chưa đưa ra bình luận về cáo buộc này.
Chính quyền Biden từng áp đặt nhiều biện pháp kiểm soát xuất khẩu sâu rộng nhằm làm khó Trung Quốc trong việc tiếp cận AI Mỹ. Trong khi đó, chính quyền Trump đến nay hầu như chưa triển khai biện pháp kiểm soát mới nào, khi Tổng thống Donald Trump tìm cách đạt được thỏa thuận có lợi với Trung Quốc.
Một nguồn tin am hiểu cho biết chính sách mới từ Anthropic nhằm đối phó với sự gia tăng các công ty con Trung Quốc đặt tại Singapore, vốn được các tập đoàn đại lục sử dụng, tiếp cận công nghệ Mỹ mà ít bị giám sát hơn.
Điều này cũng phản ánh thực tế rằng các công ty tại Trung Quốc buộc phải chia sẻ dữ liệu với chính phủ khi được yêu cầu, gây rủi ro an ninh quốc gia cho Mỹ. Ngoài ra, nó cũng nêu bật lo ngại rằng Trung Quốc có thể chiếm dụng công nghệ AI của Mỹ để mang lại lợi thế thương mại.
“Một động thái như vậy có thể tác động tới các công ty như ByteDance, Alibaba và Tencent”, một người am hiểu nhận định.
Anthropic được thành lập năm 2021 bởi các cựu nhân viên OpenAI với mục tiêu ưu tiên an toàn AI. Hôm 2.9, công ty công bố đã huy động vốn được 13 tỉ USD, nâng định giá lên 183 tỉ USD.
Đầu năm nay, ông Dario Amodei (Giám đốc điều hành Anthropic) đã kêu gọi siết chặt hơn nữa các biện pháp kiểm soát xuất khẩu với Trung Quốc. Đối thủ chính với Anthropic là OpenAI từng bày tỏ ủng hộ các biện pháp này để bảo vệ vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI.
Tại Trung Quốc, việc truy cập các chatbot AI Mỹ như Claude, ChatGPT của OpenAI, Google Gemini và Meta AI đều bị cấm. Tuy nhiên, người dùng ở Trung Quốc có thể lách luật bằng cách dùng mạng riêng ảo (VPN), điều này vi phạm điều khoản dịch vụ của các nền tảng.
“Các thực thể Trung Quốc có thể sử dụng năng lực của chúng tôi để phát triển ứng dụng và dịch vụ cuối cùng phục vụ cho quân đội, tình báo và các mục tiêu rộng hơn. Họ có thể tận dụng mô hình AI của chúng tôi để thúc đẩy phát triển AI riêng thông qua kỹ thuật như distillation (chưng cất) và cạnh tranh toàn cầu với các công ty công nghệ đáng tin cậy có trụ sở tại Mỹ cùng những nước đồng minh”, Anthropic viết trong thông báo hôm 5.9.
Chưng cất trong AI là kỹ thuật học máy trong đó một mô hình nhỏ hơn, đơn giản hơn (gọi là student model – mô hình học sinh) được huấn luyện để bắt chước hiệu suất của mô hình lớn hơn, phức tạp hơn (gọi là teacher model – mô hình giáo viên).
Cách hoạt động của chưng cất
Mô hình giáo viên: Một mô hình AI lớn, mạnh mẽ được huấn luyện trước trên một lượng dữ liệu lớn.
Mô hình học sinh: Một mô hình nhỏ hơn được huấn luyện bằng cách học lại từ đầu ra của mô hình giáo viên thay vì chỉ dựa vào dữ liệu gốc.
Chuyển giao kiến thức: Mô hình học sinh học cách đưa ra các dự đoán tương tự như mô hình giáo viên nhưng với ít tài nguyên tính toán hơn.
Lợi ích của chưng cất
- Tăng hiệu suất: Giúp tạo ra các mô hình nhỏ gọn hơn nhưng vẫn duy trì độ chính xác cao.
- Tiết kiệm tài nguyên: Giúp AI chạy nhanh hơn trên các thiết bị có tài nguyên hạn chế như điện thoại, IoT (internet vạn vật).
- Bảo mật và tối ưu hóa: Có thể dùng để tạo ra các bản sao tối ưu hóa của mô hình AI mà không cần truy cập trực tiếp vào mô hình gốc.
Mối lo ngại đánh cắp tài sản trí tuệ
Kỹ thuật chưng cất có thể được sử dụng để sao chép hoặc tái tạo mô hình AI mạnh mẽ từ các công ty đối thủ, dẫn đến lo ngại về đánh cắp tài sản trí tuệ. Đây là lý do tại sao Mỹ sợ các công ty Trung Quốc có thể đang sử dụng kỹ thuật này để học từ mô hình AI tiên tiến của Anthropic và OpenAI.
Anthropic cho biết sẽ tiếp tục vận động cho các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mạnh mẽ của Mỹ để ngăn các đối thủ phát triển năng lực AI tiên tiến.
“Việc phát triển AI an toàn và bảo mật đòi hỏi cam kết tập thể nhằm ngăn chặn việc công nghệ này bị lạm dụng bởi các đối thủ”, công ty có trụ sở ở thành phố San Francisco (Mỹ) nhấn mạnh.
Anthropic tăng trưởng nhanh nhưng chịu áp lực từ OpenAI
Anthropic là nhà phát triển mô hình Claude nổi tiếng trong giới lập trình. Công ty đã tăng trưởng nhanh chóng trong thời gian gần đây khi doanh thu theo tỷ lệ hàng năm tăng từ khoảng 1 tỉ USD vào đầu 2025 lên hơn 5 tỉ USD hồi tháng 8.
Hiện nay, Anthropic có 300.000 khách hàng doanh nghiệp. Anthropic cho biết công cụ lập trình Claude Code của mình mang về hơn 500 triệu USD doanh thu thường niên theo tỷ lệ hàng năm và mức sử dụng tăng gấp hơn 10 lần chỉ trong ba tháng.
Dù phát triển mạnh, Anthropic vẫn phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt. Vào tháng 8, OpenAI ra mắt mô hình GPT-5, được thiết kế với khả năng lập trình mạnh mẽ hơn. Lập trình vốn là điểm nhấn bán hàng của Claude. Các công ty khác như Google, Microsoft cũng đang phát triển công cụ hỗ trợ lập trình viên tối ưu hóa quy trình viết và gỡ lỗi mã.
Trước đó, Amazon và Google đã đầu tư mạnh vào Anthropic.
Những doanh nghiệp rót lượng vốn khổng lồ vào phát triển AI còn có Microsoft và Meta Platforms. Trong đó, Meta Platforms gần đây đã tăng cường chi tiêu cho nhân tài và hạ tầng AI.
Theo hãng tin Bloomberg, OpenAI đang trong giai đoạn thảo luận về một đợt bán cổ phiếu mới. Đợt này cho phép nhân viên hiện tại và cũ bán ra số cổ phiếu trị giá vài tỉ USD, có thể giúp OpenAI đạt mức định giá khoảng 500 tỉ USD. Đây là thỏa thuận có thể biến OpenAI thành công ty khởi nghiệp giá trị nhất thế giới.
Trong khi đó, Elon Musk được cho đang tìm mức định giá lên tới 200 tỉ USD cho công ty khởi nghiệp AI của mình là xAI.
