'Áo quá chật', Thành phố Thủ Đức cần cơ chế đặc thù

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp.

Quốc hội khóa trước thảo luận có nói rằng, Thành phố Thủ Đức (TP.HCM) lớn hơn quận và nhỏ hơn thành phố, nhưng không phải như vậy, vậy đây là loại gì trong tổ chức đơn vị hành chính của Việt Nam"?.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nêu vấn đề trên khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến kết quả giám sát “việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021”, sáng 12/9.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, TP.HCM đang đề nghị cơ chế đặc thù cho Thủ Đức vì “cái áo chật quá”. Hà Nội cũng đang chuẩn bị thành lập thành phố trong thành phố thì căn cứ pháp luật, tiêu chí, tiêu chuẩn thế nào?

“Khi ban hành nghị quyết thành lập Thành phố Thủ Đức nói đây là cấp quận thôi. Trước tách thành 3, giờ nhập 3 thành 1. Đây là loại hình gì trong tổ chức đơn vị hành chính của chúng ta?”, ông Huệ nói và cho biết tại cuộc làm việc TP.HCM vừa qua, có kiến nghị rất chính đáng đề xuất nên nghiên cứu cơ chế, chính sách hoặc thể chế cho Thành phố Thủ Đức và tới đây có mô hình thành phố thuộc thành phố.

“Nghị quyết giám sát có làm rõ nội dung làm này không hay để ngỏ? Tới đây làm tiếp thế nào?”, ông Vương Định Huệ nêu vấn đề.

Hồi âm sau đó, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nói việc thành lập Thành phố Thủ Đức trên cơ sở sáp nhập 3 quận là “mô hình khuyến khích”. Đây cũng là mô hình mới “thành phố trong thành phố” quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

"Vừa rồi, Bộ Nội vụ cũng có trao đổi với TP.HCM thì đúng là năng lực quản trị trên địa bàn này cần phải xem xét, cần phải tiếp tục củng cố", ông Thăng nêu thực tế.

Ngoài ra, cũng cần phải xem xét, theo ông Thăng là vấn đề phân cấp, phần quyền như thế nào trong mô hình đô thị dưới cấp tỉnh.

Bộ Nội vụ cũng được giao xây dựng đề án để báo cáo Bộ Chính trị, báo cáo Chính phủ, báo cáo Quốc hội là mô hình đô thị dưới cấp tỉnh như thế nào?, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho hay.

“Hiện TP.HCM đang nghiên cứu đề xuất sửa Nghị quyết số 54 của Quốc hội về cơ chế đặc thù cho thành phố, trong đó có vấn đề về Thành phố Thủ Đức. Thành phố Thủ Đức là đô thị dưới cấp tỉnh, nhưng có thể có cơ chế như thế nào về phân cấp, phân quyền cho phù hợp, ông Thăng nói.

Báo cáo thêm Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nói, Thành phố Thủ Đức được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập theo đề xuất của Chính phủ, trên cơ sở sáp nhập 3 quận. Việc thực hiện sáp nhập này thực hiện theo Nghị quyết 1211, 1210 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đánh giá theo các tiêu chí, tiêu chuẩn quy định tại các văn bản đó.

Quá trình thẩm tra khi đó, Ủy ban Pháp Luật đã nêu ý kiến với Chính phủ, UBNDTP. HCM trong việc đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với Thủ Đức, để làm sao phát huy được những tiềm năng, lợi thế như trong đề án, ông Tùng nói.

Tuy nhiên, ông Tùng nhấn mạnh rằng, theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương là đơn vị hành chính cấp huyện, do đó, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể quy định trái luật.

“Hơn nữa, ở thời điểm đó, Chính phủ và chính quyền TP.HCM chưa kịp chuẩn bị những cơ chế, chính sách đặc thù một cách kỹ lưỡng để có thể đề xuất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vì vậy khi đó, chúng ta mới chỉ quyết định thành lập Thành lập Thủ Đức trên cơ sở sáp nhập 3 quận mà thôi, chưa có cơ chế chính sách cụ thể kèm theo", ông Tùng giải thích.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho biết thêm rằng, Chính phủ đang chỉ đạo UBND TP.HCM nghiên cứu để sắp tới có thể đề xuất những chính sách đặc thù nhằm phát huy những tiềm năng, lợi thế của Thủ Đức và sẽ phải báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm về vấn đề này.

Nguyễn Lê