Áo quyết định mua máy bay chiến đấu hạng nhẹ M-346F để lấp khoảng trống năng lực không quân

Ngày 28/11/2025, Bộ Quốc phòng Áo thông báo nước này đã phê duyệt kế hoạch mua 12 máy bay chiến đấu hạng nhẹ Leonardo M-346F trong khuôn khổ chương trình hiện đại hóa lực lượng không quân.

Thông tin được công bố tại Vienna, đánh dấu bước đi quan trọng sau nhiều năm Không quân Áo thiếu máy bay huấn luyện phản lực kể từ khi dòng Saab 105 chính thức ngừng hoạt động vào năm 2020.

Theo kế hoạch, các máy bay M-346F sẽ được bàn giao từ năm 2028 và biên chế tại căn cứ không quân Linz-Hörsching, miền bắc Áo.

Hợp đồng mua sắm không chỉ bao gồm máy bay mà còn đi kèm hệ thống mô phỏng huấn luyện, thiết bị hỗ trợ mặt đất, phụ tùng thay thế và gói bảo đảm kỹ thuật trong nhiều năm đầu khai thác.

Việc Saab 105 nghỉ hưu đã để lại khoảng trống lớn trong hệ thống đào tạo phi công phản lực của Áo.

Trong giai đoạn từ năm 2020 đến nay, phi công Áo buộc phải sang nước ngoài để huấn luyện nâng cao, làm tăng chi phí và giảm tính chủ động trong xây dựng lực lượng.

Trong khi đó, các tiêm kích Eurofighter Typhoon hiện có của Áo chủ yếu được dùng cho nhiệm vụ trực chiến bảo vệ không phận và không phù hợp cho huấn luyện cơ bản do chi phí vận hành cao.

Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn M-346F được giới chức quốc phòng Áo đánh giá là giải pháp cân bằng giữa chi phí, huấn luyện và năng lực tác chiến.

M-346F là phiên bản chiến đấu hạng nhẹ phát triển từ nền tảng máy bay huấn luyện phản lực tiên tiến M-346, vốn đã được nhiều quốc gia châu Âu và châu Á sử dụng trong đào tạo phi công chuyển loại lên các tiêm kích hiện đại.

So với biến thể huấn luyện thuần túy, M-346F được tích hợp thêm radar đa chế độ, hệ thống tự vệ điện tử và khả năng mang vũ khí, cho phép thực hiện các nhiệm vụ tác chiến hạn chế bên cạnh vai trò huấn luyện.

Đây là yếu tố then chốt khiến Áo lựa chọn mẫu máy bay này thay vì mua thêm tiêm kích hạng nặng hoặc chỉ dừng ở máy bay huấn luyện.

Về thông số kỹ thuật, máy bay Leonardo M-346F sử dụng 2 động cơ phản lực Honeywell F124-GA-200, cho tốc độ tối đa khoảng Mach 1,2 và trần bay trên 13.700 m.

Máy bay được trang bị buồng lái số hóa với màn hình hiển thị đa chức năng cỡ lớn, hệ thống điều khiển bay điện tử và liên kết dữ liệu, cho phép mô phỏng môi trường tác chiến tương đương các tiêm kích thế hệ mới.

M-346F có 7 điểm treo vũ khí bên ngoài, cho phép mang tên lửa không đối không tầm ngắn như AIM-9 Sidewinder hoặc IRIS-T, bom dẫn đường, rocket và pod súng.

Cấu hình này giúp máy bay đảm nhiệm các nhiệm vụ như tuần tra vũ trang, hỗ trợ hỏa lực mặt đất và huấn luyện không chiến cơ bản.

Dù không thể so sánh với các tiêm kích hạng nặng như Eurofighter Typhoon hay các tiêm kích tàng hình do Mỹ sản xuất, M-346F vẫn đáp ứng yêu cầu phòng thủ ở mức phù hợp với một quốc gia trung lập như Áo.

Từ góc độ chiến lược, quyết định mua M-346F cho thấy Áo ưu tiên khôi phục các năng lực nền tảng trước khi tính đến mở rộng sức mạnh không quân.

Việc phân tách rõ vai trò giữa máy bay huấn luyện chiến đấu hạng nhẹ và tiêm kích trực chiến giúp Không quân Áo sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực hiện có, đồng thời kéo dài vòng đời khai thác của đội Eurofighter Typhoon.

Ngoài yếu tố quân sự, hợp đồng với tập đoàn Leonardo của Italy còn mang ý nghĩa hợp tác công nghiệp quốc phòng trong dài hạn.

Các hoạt động bảo trì, đào tạo kỹ thuật và hỗ trợ vận hành được kỳ vọng sẽ tạo ra lợi ích cho ngành công nghiệp hàng không Áo, đồng thời tăng cường liên kết quốc phòng giữa các nước châu Âu.

Trong bối cảnh môi trường an ninh châu Âu tiếp tục biến động, việc Áo lựa chọn máy bay chiến đấu hạng nhẹ M-346F phản ánh xu hướng các quốc gia quy mô vừa và nhỏ tìm kiếm giải pháp linh hoạt, chi phí hợp lý nhưng vẫn đủ năng lực bảo vệ không phận và duy trì đào tạo phi công.

Với quyết định này, Không quân Áo từng bước khép lại giai đoạn thiếu hụt huấn luyện phản lực và xây dựng lại cấu trúc lực lượng cân đối hơn cho tương lai.

Việt Hùng