Áp dụng hóa đơn điện tử, đòn bẩy nâng tầm thị trường chứng khoán
Quy định công ty chứng khoán phải xuất hóa đơn điện tử cho nhà đầu tư được nhìn nhận sẽ mang lại những lợi ích mang tính chiến lược với thị trường chứng khoán.

Khi mọi hoạt động đều được ghi nhận và truy xuất dễ dàng, niềm tin của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán sẽ được củng cố
Lợi ích chiến lược
Quy định mọi giao dịch chứng khoán, mọi khoản phí dịch vụ phải được lập hóa đơn điện tử và chuyển tới nhà đầu tư qua các kênh điện tử đã đăng ký là một bước tiến quan trọng, thể hiện nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc hiện đại hóa công tác quản lý thuế, góp phần minh bạch hóa toàn bộ chuỗi giao dịch trên thị trường - điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường chứng khoán ngày càng phát triển với khối lượng và chủng loại giao dịch đa dạng.
Bà Nguyễn Thùy Linh, Trưởng phòng Tài chính kế toán, Công ty Quản lý quỹ PVI nêu quan điểm, việc bắt buộc các công ty chứng khoán xuất hóa đơn điện tử trong hoạt động giao dịch và cung cấp dịch vụ chứng khoán mang lại nhiều lợi ích thiết thực cũng như mang tính chiến lược với cả công ty chứng khoán và cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. Cụ thể, hệ thống hóa đơn điện tử giúp các công ty chứng khoán chuẩn hóa quy trình hạch toán doanh thu - chi phí, tạo thuận lợi cho công tác kiểm toán nội bộ và thanh tra của cơ quan quản lý. Dữ liệu của công ty chứng khoán được kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, giúp giảm thiểu sai sót, tăng cường tính tuân thủ và hạn chế rủi ro pháp lý.
Quan trọng hơn, theo bà Linh, quy định này cũng phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong toàn bộ hệ thống tài chính, hướng đến một thị trường minh bạch, hiện đại và vận hành hiệu quả hơn. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là nền tảng quan trọng để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào thị trường tài chính khu vực và quốc tế.
“Chúng tôi kỳ vọng việc áp dụng hóa đơn điện tử với các dịch vụ do công ty chứng khoán cung cấp sẽ tạo ra một bước chuyển đổi sâu rộng, không chỉ ở khía cạnh kỹ thuật, mà còn trong tư duy quản lý và vận hành của toàn thị trường chứng khoán. Đây là một cấu phần thiết yếu trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, giúp chuẩn hóa quy trình giao dịch, tăng tính minh bạch, đặc biệt là nâng cao hiệu quả giám sát từ phía cơ quan quản lý thuế”, bà Linh nói.
Hệ thống hóa đơn điện tử sẽ là nền tảng dữ liệu quan trọng để xây dựng một thị trường tài chính minh bạch, bền vững. Khi mọi hoạt động đều được ghi nhận và truy xuất dễ dàng, niềm tin của nhà đầu tư, cả trong và ngoài nước sẽ được củng cố, từ đó góp phần nâng cao sức hút của thị trường vốn Việt Nam.
Về dài hạn, thị trường kỳ vọng xu hướng này sẽ thúc đẩy toàn ngành tài chính - chứng khoán chuyển mình mạnh mẽ hơn trong việc ứng dụng công nghệ, mở ra cơ hội để phát triển các sản phẩm tài chính số tiên tiến hơn, phù hợp với xu hướng số hóa toàn cầu và hướng tới một hệ sinh thái tài chính minh bạch, thông minh và bền vững
Ông Trịnh Thanh Cần, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kafi cũng nhìn nhận, đây là bước đi cần thiết, phù hợp với định hướng chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính - chứng khoán. Việc áp dụng hóa đơn điện tử giúp tăng tính minh bạch cho thị trường, hỗ trợ cơ quan quản lý kiểm soát nghĩa vụ thuế, đồng thời giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí in ấn, lưu trữ và xử lý hóa đơn giấy.
“Việc áp dụng hóa đơn điện tử sẽ thúc đẩy minh bạch hóa thị trường, chuẩn hóa quy trình quản lý doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế của các tổ chức trung gian như công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký, công ty quản lý quỹ… Ngoài ra, hóa đơn điện tử giúp tăng hiệu quả vận hành, giảm thời gian xử lý, cung cấp hóa đơn nhanh chóng cho khách hàng và góp phần xây dựng thị trường tài chính số minh bạch, hiện đại”, ông Cần chia sẻ.
Công ty chứng khoán nỗ lực triển khai
Theo ông Cần, thách thức lớn nhất với các công ty chứng khoán khi thực hiện quy định mới về xuất hóa đơn điện tử là khối lượng giao dịch phát sinh rất lớn, nếu không có hệ thống tự động hóa thì việc xuất hóa đơn riêng lẻ là không khả thi. Thực tế, dù hạ tầng công nghệ của khối công ty chứng khoán đã được nâng cấp để đạt tiêu chuẩn giao dịch của hệ thống mới KRX, nhưng một số công ty nhỏ vẫn ít nhiều gặp khó khăn khi tích hợp với phần mềm hóa đơn điện tử. Để tuân thủ quy định, các công ty chứng khoán cần đầu tư nâng cấp hệ thống, đảm bảo kết nối đồng bộ từ giao dịch đến kế toán và hóa đơn. Cùng với đó, cần đào tạo nhân sự và truyền thông cho khách hàng để việc triển khai diễn ra suôn sẻ, không gián đoạn hoạt động.
Khẳng định việc áp dụng hóa đơn điện tử trong lĩnh vực chứng khoán giúp tăng cường tính minh bạch, giảm thiểu sai sót và phù hợp với xu hướng chuyển đổi số, song giám đốc một công ty chứng khoán thuộc Top 5 thị phần môi giới chia sẻ, do đặc thù trong lĩnh vực chứng khoán, giao dịch phát sinh trong ngày là rất lớn, nhất là nhiều nhà đầu tư có tần suất giao dịch liên tục trong một phiên, nếu xuất hóa đơn cho từng lần giao dịch như vậy có thể gây áp lực cho công ty chứng khoán trong việc xử lý và quản lý dữ liệu.
Theo đó, giám đốc công ty chứng khoán trên đề xuất phương án các công ty chứng khoán được lưu trữ dữ liệu trên cloud và khách hàng có thể tự vào để tra cứu.
Bản thân các công ty chứng khoán đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hệ thống công nghệ thông tin cho việc áp dụng quy định về xuất hóa đơn điện tử cho nhà đầu tư và lựa chọn giải pháp phù hợp với đặc thù hoạt động của mình.
Ghi nhận ban đầu của Báo Đầu tư Chứng khoán cho thấy, các công ty đều đang triển khai hóa đơn điện tử một cách toàn diện nhưng cũng mong muốn tìm được một giải pháp hợp lý để dung hòa được mục tiêu của cơ quan quản lý, đơn vị cung cấp dịch vụ lẫn nhà đầu tư.
“Các công ty chứng khoán cần chuẩn bị hệ thống công nghệ thông tin đủ mạnh”
Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC)
Tôi kỳ vọng xu hướng chuyển đổi số, với những chính sách như bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động giao dịch, dịch vụ chứng khoán sẽ là đòn bẩy để nâng tầm thị trường tài chính Việt Nam, đưa thị trường tài chính Việt Nam tiệm cận với chuẩn mực quốc tế, tăng năng lực cạnh tranh, đặc biệt là tạo dựng được niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
Hóa đơn điện tử giúp kiểm soát tốt hơn hoạt động kê khai doanh thu, nộp thuế của các tổ chức tham gia cung cấp dịch vụ trên thị trường chứng khoán, đảm bảo minh bạch và an toàn cho thị trường, góp phần bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
Dù việc áp dụng hóa đơn điện tử trong lĩnh vực chứng khoán là chính sách hợp lý, mang tính dài hạn, hướng tới tăng tính minh bạch, chuyên nghiệp hóa thị trường tài chính, nhưng để triển khai hiệu quả, cần phải có lộ trình phù hợp, tránh gây sốc cho các tổ chức, cá nhân. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế sẽ có sự phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam, VSDC… để ban hành quy chuẩn kỹ thuật chung cho việc áp dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động giao dịch, dịch vụ chứng khoán.
VSDC đã áp dụng hóa đơn điện tử cho việc cung cấp dịch vụ cho các thành viên trên thị trường trong vài năm gần đây và việc áp dụng này hoàn toàn không gặp khó khăn, vướng mắc gì. Tuy nhiên, tôi cho rằng, việc áp dụng hóa đơn điện tử cho hoạt động giao dịch chứng khoán của các nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán, ban đầu cũng sẽ gặp những trở ngại nhất định về mặt kỹ thuật, vì số lượng giao dịch hàng ngày lên đến hàng triệu giao dịch, việc phát hành hóa đơn cho từng giao dịch có thể sẽ gây ra áp lực lớn về xử lý dữ liệu. Do đó, các công ty chứng khoán cần phải chuẩn bị hệ thống công nghệ thông tin đủ mạnh để đáp ứng được yêu cầu này trong thời gian tới.