Áp lực theo học ngành y và những xung đột âm ỉ trong các gia đình tinh hoa

Cuối tháng 11, dư luận Hàn Quốc xôn xao trước một vụ việc cho thấy rõ mặt trái của áp lực này. Cảnh sát được gọi đến nhà một gia đình sau khi sinh viên y khoa ngoài 20 tuổi tố cáo bị bạo hành tinh thần. Người con trai cho rằng cha mình - một bác sĩ - liên tục ép anh phải tiếp tục học y.

Khi cảnh sát có mặt, hai cha con đang căng thẳng. Người con vừa nộp đơn xin tự nguyện rút khỏi trường y và việc này bị cha anh phản ứng gay gắt.

Để làm rõ lời tố cáo, nam sinh mở một đoạn ghi âm với lời người cha trách móc: “Sao con có thể làm vậy mà không hỏi ý kiến gia đình, khi chúng ta đã nuôi dạy con bao năm?”. Tuy nhiên, cảnh sát cho biết đoạn ghi âm không cho thấy dấu hiệu bạo lực thể chất hay lời lẽ xúc phạm nghiêm trọng.

Thay vào đó, họ nhận thấy sự đổ vỡ nghiêm trọng trong giao tiếp giữa hai cha con. Cảnh sát thậm chí còn nhắc nhở người con khi gọi cha mình là "ông" - cách xưng hô bị xem là thiếu tôn trọng trong văn hóa Hàn Quốc.

Sinh viên tại một trường y ở Hàn Quốc. Ảnh: Medicine Korea

Theo lời người con, mâu thuẫn này đã âm ỉ suốt nhiều năm. Anh chia sẻ với Yonhap News: “Từ khi học cấp ba, tôi đã nói rõ với bố mẹ rằng tôi không muốn học y. Nhưng họ liên tục gây áp lực tâm lý, bắt buộc tôi phải theo ngành này. Họ còn tự ý nộp hồ sơ đăng ký dự thi y khoa cho tôi dù tôi không muốn".

Sau khi nhập học năm 2023, nam sinh xin bảo lưu kết quả vì căng thẳng tâm lý kéo dài. Sang năm 2024, trong thời gian giới bác sĩ Hàn Quốc đình công, anh được nhận vào một trường kinh doanh. Tuy nhiên, cuối cùng anh không thể nhập học vì vấp phải sự phản đối quyết liệt từ gia đình.

Người cha cũng bác bỏ đề xuất của con về việc nhờ cảnh sát can thiệp để tách ly tạm thời. Ông nói mình “phải ở bên để thuyết phục con trước khi đơn xin rút học được chấp thuận”. Do không phát hiện dấu hiệu bạo lực, cảnh sát đã khép lại vụ việc, đồng thời lưu ý rằng gia đình này từng nhiều lần trình báo những mâu thuẫn tương tự.

Theo các chuyên gia giáo dục, vụ việc không phải cá biệt mà phản ánh áp lực xã hội sâu sắc xoay quanh ngành y - đặc biệt trong những gia đình có truyền thống làm bác sĩ. Với nhiều người, nghề y được xem là con đường tinh hoa an toàn, ổn định và danh giá nhất, gần như không có phương án thay thế.

Số liệu của Học viện Jongno cho thấy, năm ngoái có 386 sinh viên bỏ học trường y, gần gấp đôi so với con số 201 của năm trước đó. Ngay cả tại nhóm “5 trường y hàng đầu” gồm Đại học Quốc gia Seoul, Đại học Yonsei, Đại học Công giáo Hàn Quốc, Đại học Sungkyunkwan và Đại học Ulsan, cũng có 16 sinh viên rút học trong năm 2024 - mức cao nhất trong vòng 5 năm.

Ông Lim Sung-ho, Giám đốc điều hành Học viện Jongno, cho biết gần đây ông từng tư vấn cho một học sinh cấp hai có thành tích xuất sắc. “Em nói rằng mình muốn học kỹ thuật, nhưng bố mẹ kiên quyết phản đối. Điều đó khiến em bắt đầu hoài nghi về chính giá trị bản thân”, ông kể.

“Đây là một trường hợp mang tính biểu tượng. Ngày càng nhiều gia đình tin rằng con đường nghề nghiệp ổn định duy nhất là y khoa. Trong các gia đình có bác sĩ, niềm tin đó được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và chính điều đó đang làm gia tăng những xung đột âm ỉ giữa cha mẹ và con cái”, ông Lim nhận định.

Vì sao nghề y siêu “hot” ở Hàn Quốc?

Tại Hàn Quốc, nghề bác sĩ từ lâu được xem là biểu tượng của địa vị xã hội cao, thu nhập ổn định và tương lai gần như “miễn nhiễm rủi ro”. Sức hút này khiến ngành y trở thành lựa chọn hàng đầu của học sinh giỏi, bất chấp mức độ cạnh tranh khốc liệt chưa từng có.

Điểm chuẩn vào các trường y luôn rất cao. Theo thống kê của Học viện Jongno, để trúng tuyển vào trường y có thứ hạng thấp nhất, thí sinh phải đạt bách phân vị 97,7 - tức là phải có kết quả tốt hơn 97,7% thí sinh dự thi kỳ thi đánh giá năng lực để vào đại học (Suneung). Thậm chí, muốn vào Trường Y của Đại học Quốc gia Seoul (SNU), thí sinh phải nằm trong top 0,8% toàn quốc.

Một trường đại học Y ở Seoul, Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap News

Theo The Korea Herald, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân cốt lõi nằm ở việc Hàn Quốc “đóng băng” chỉ tiêu tuyển sinh trường y từ năm 2006, trong khi tuổi thọ, thu nhập và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của xã hội không ngừng tăng. Sự mất cân đối giữa cung và cầu đã đẩy vị thế của bác sĩ lên mức đặc biệt cao, cả về thu nhập lẫn danh tiếng.

Hệ quả là dòng chảy nhân tài bị hút mạnh vào ngành y, gây lo ngại cho chính phủ. Ngay cả học sinh từ các trường trung học khoa học tinh hoa - vốn được đào tạo để theo đuổi nghiên cứu và công nghệ - cũng ngày càng rẽ sang y khoa.

Giới chức Hàn Quốc thừa nhận tình trạng quá nhiều học sinh tinh hoa chỉ nhắm tới ngành y là “không có lợi cho năng lực cạnh tranh quốc gia”, do gây thiếu hụt nhân lực chất lượng cao ở các lĩnh vực khoa học, công nghệ và kỹ thuật. Tuy nhiên, mọi nỗ lực điều chỉnh, từ tăng chỉ tiêu tuyển sinh, thành lập trường y mới đến cải thiện đãi ngộ cho các ngành khác, đều vấp phải tranh cãi và phản đối, đặc biệt từ giới y khoa.

Trong bối cảnh đó, chiếc áo blouse trắng không chỉ là biểu tượng của thành công, mà còn trở thành tâm điểm của áp lực gia đình và xã hội, góp phần tạo nên những xung đột âm ỉ giữa kỳ vọng của cha mẹ và mong muốn cá nhân của con cái - như trường hợp của không ít sinh viên y tại Hàn Quốc hiện nay.

Hoàng Linh