APEC 2025: Khắc họa hình ảnh một Việt Nam ngày càng uy tín

TS. Cù Văn Trung cho rằng, đối với Việt Nam, hợp tác APEC là động lực quan trọng để mở cửa thị trường, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. (Ảnh NVCC)

Là cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu tại châu Á-Thái Bình Dương, APEC đã mang lại nhiều lợi ích về chiến lược, kinh tế, thương mại và đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Ông đánh giá thế nào về cơ chế hợp tác của APEC với Việt Nam?

Nhìn lại quãng thời gian gần 30 năm gia nhập APEC (năm 1998), chúng ta thấy, khu vực châu Á-Thái Bình Dương và APEC luôn là ưu tiên quan trọng trong chính sách đối ngoại và phát triển kinh tế của Việt Nam. Đối với Việt Nam, hợp tác APEC là động lực quan trọng để mở cửa thị trường, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Thành tựu phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của nước ta trong gần ba thập kỷ qua đã khẳng định chủ trương tham gia APEC là hoàn toàn đúng đắn, đúng thời điểm, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước.

Khu vực châu Á-Thái Bình Dương tiếp tục là một trung tâm phát triển năng động hàng đầu thế giới, có vị trí địa kinh tế và địa chính trị chiến lược quan trọng, là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu, một trung tâm chính trị trọng yếu của thế giới. Trong khi đó, Diễn đàn APEC hiện có 21 nền kinh tế thành viên, bao gồm những nền kinh tế hàng đầu thế giới (như Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản…), 9 thành viên G20 và nhiều nền kinh tế mới nổi, phát triển năng động, đại diện khoảng 38% tổng dân số thế giới, đóng góp 61% GDP và 47% thương mại toàn cầu.

Là cơ chế liên kết kinh tế quan trọng hàng đầu tại châu Á-Thái Bình Dương, APEC tiếp tục tiên phong thúc đẩy thương mại, đầu tư, kết nối, phát huy mạnh mẽ vai trò lãnh đạo trong quản trị kinh tế toàn cầu, thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững đến 2030 và ứng phó với các thách thức chung.

Bước vào những thập niên 30-40 của thế kỷ này, trước những chuyển biến nhanh chóng và sâu sắc của cục diện thế giới và khu vực, dưới tác động mạnh mẽ của cuộc CMCN 4.0, APEC đang chuyển mình căn bản, ngày càng mở rộng nội hàm hợp tác theo hướng thiết thực hơn, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Với tính chất quan trọng và những đặc điểm như vậy, Việt Nam tiếp tục xem đây là diễn đàn cho cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu.

Dấu ấn Việt Nam thể hiện thế nào trên chặng đường 27 năm gia nhập APEC, thưa ông?

Từ khi tham gia APEC, Việt Nam đã đóng góp tích cực, trách nhiệm, hiệu quả vào tất cả lĩnh vực hợp tác, để lại dấu ấn quan trọng. Những đóng góp rất cụ thể, thiết thực, thể hiện chủ trương nhất quán là bạn, là đối tác tin cậy và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Dưới sự chủ trì của Việt Nam, hai Hội nghị cấp cao APEC (tại Hà Nội năm 2006 và tại Đà Nẵng năm 2017) đều rất thành công, đạt những kết quả quan trọng và có ý nghĩa mang tính chiến lược đối với Diễn đàn, cũng như hợp tác, liên kết kinh tế tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Nếu như tại APEC 2006, Việt Nam ghi dấu ấn với Chương trình hành động Hà Nội nhằm thực hiện các mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại và đầu tư; năm 2017, Việt Nam đã đề xuất sáng kiến xây dựng tầm nhìn mới của APEC sau năm 2020 và thành lập Nhóm tầm nhìn APEC, điều này thể hiện cách tiếp cận dài hạn, tổng thể của Việt Nam, làm nền tảng để APEC thông qua Tuyên bố chung về Tầm nhìn Putrajaya đến năm 2040.

Bên cạnh đó, Việt Nam là một trong những thành viên tích cực nhất trong việc đề xuất các sáng kiến, dự án hợp tác, với gần 150 dự án, trên các lĩnh vực chung của APEC như: Phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy thương mại điện tử, an ninh lương thực, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, phát triển nông thôn và đô thị, rác thải đại dương, ứng phó biến đổi khí hậu. Các sáng kiến, dự án này một mặt thúc đẩy hợp tác APEC phù hợp với quan tâm và lợi ích của các thành viên, đồng thời phục vụ hiệu quả cho các mục tiêu phát triển kinh tếxã hội của Việt Nam.

Các đại biểu thực hiện nghi thức phát động chuẩn bị tuần lễ cấp cao APEC 2027. (Ảnh: Đình Nam)

Trên cơ sở tôn trọng quyền lợi hợp pháp của các nền kinh tế thành viên và tính đến lợi ích của quốc gia dân tộc, Việt Nam đã nỗ lực làm tất cả những gì có thể để xứng đáng là một thành viên có trách nhiệm, tích cực trong khu vực. Sự năng động đó thể hiện tinh thần vì cái chung, khắc họa hình ảnh về một Việt Nam nhạy bén và đang phát triển. Đó cũng là dấu ấn, là luồng gió mới, là chất xúc tác cho các nền kinh tế tiếp tục giao thoa, vận động trong các mối quan hệ. Điều này xây dựng nên một Việt Nam ngày càng uy tín trên thế giới.

Từ các thành tựu và đóng góp của Việt Nam, theo ông, chúng ta có thể tận dụng hợp tác trong APEC như thế nào để tạo đột phá tăng trưởng xanh và số hóa trong bối cảnh phát triển mới?

Việt Nam xác định kinh tế số và phát triển bền vững là động lực then chốt để thúc đẩy tăng trưởng. Thời gian qua, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng như Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hay Nghị quyết số 68-NQ/TW, coi khu vực kinh tế tư nhân là lực lượng tiên phong trong phát triển công nghệ, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn.

Với gần ba thập kỷ gia nhập APEC, chúng ta có thể tận dụng lợi thế này để tăng cường năng lực cạnh tranh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp. Một số giải pháp mà chúng ta đóng góp vào diễn đàn cũng như Việt Nam đang tiến hành, đó là:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Việc cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình cấp phép, kết hợp với ưu đãi thuế, đất đai và tài chính sẽ góp phần khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đổi mới mô hình kinh doanh, tham gia sâu hơn vào các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ và tri thức cao.

Thứ hai, tập trung mở rộng tín dụng ưu đãi để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn cho các dự án công nghệ số, năng lượng tái tạo và mô hình kinh doanh tuần hoàn. Các gói tín dụng xanh, tín dụng chuyển đổi số, kết hợp với bảo lãnh tín dụng của Nhà nước sẽ giúp giảm bớt áp lực tài chính.

Thứ ba, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn với xây dựng mạng lưới chuyên gia tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạch định chiến lược, áp dụng công nghệ xanh và đánh giá tác động môi trường-xã hội. Đây là giải pháp nâng cao năng lực quản trị mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.

Thứ tư, triển khai chương trình phát triển tối thiểu 1.000 doanh nghiệp tiên phong trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp công nghệ cao. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt, không chỉ dẫn dắt quá trình chuyển đổi số và xanh hóa nền kinh tế mà còn lan tỏa mô hình phát triển bền vững ra cộng đồng.

Như vậy, các doanh nghiệp tiên phong sẽ được hưởng cơ chế đặc thù về vốn, đất đai, ưu đãi thuế, được hỗ trợ xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường quốc tế. Qua đó, hình thành một mạng lưới các doanh nghiệp trụ cột có khả năng kéo theo, dẫn dắt và hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Trong gần 1/4 thế kỷ tham gia APEC, Việt Nam đã đóng góp tích cực, trách nhiệm, để lại dấu ấn quan trọng. (Nguồn: Vneconomy)

Việt Nam nên làm gì để không chỉ “tham gia”, mà còn “dẫn dắt” trong các lĩnh vực có thế mạnh trong APEC?

Ngày 28/7, tại lễ công bố thành lập Ủy ban Quốc gia APEC 2027 của Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn tốt, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển; thực hiện chính sách quốc phòng “4 không”; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Cùng với đó, Đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam Choi Young Sam đánh giá, cứ khoảng 10 năm, Việt Nam lại tổ chức thành công một kỳ APEC, điều này đã minh chứng cho vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Việc lấy Phú Quốc làm địa điểm tổ chức APEC 2027 cũng cho thấy tầm nhìn rõ ràng của Việt Nam.

Trong nhiều thập kỷ, thực tiễn đã khẳng định, Việt Nam là điểm hội tụ của niềm tin, trung lập và tín nhiệm cao cũng như khả năng hòa giải, hòa hợp và hòa bình giữa các cộng động trong một khu vực, cộng đồng có nhiều tiếng nói và lợi ích khác nhau.

Khái niệm “dẫn dắt” cần được nhìn nhận như một tín hiệu tốt đẹp của Việt Nam. Đó là sức mạnh mềm, là giá trị tạo nên những gắn kết bền vững của Việt Nam với nhân loại và quốc tế. Điều này đã được thế giới công nhận bởi những gì Việt Nam đã đóng góp và sự nỗ lực không ngừng để có được sự tín nhiệm vững chắc hơn trong tương lai.

Xin cảm ơn ông!

Châu Linh