Apple đưa thiết kế về cội nguồn, 6 năm từ khi huyền thoại Jony Ive rời đi

Kể từ khi Jony Ive (huyền thoại thiết kế iPhone, iPad) rời Apple năm 2019, bộ phận từng do ông lãnh đạo đã trải qua nhiều biến động. Phần lớn nhà thiết kế phần cứng từng làm việc dưới quyền Jony Ive lần lượt rời Apple. Một số người gia nhập LoveFrom, công ty khởi nghiệp do Jony Ive (sinh năm 1967, người Anh) sáng lập. Những người khác nhận công việc ở các công ty mới hoặc khởi động dự án thiết kế riêng.

Ngay cả Evans Hankey – từng thay thế Jony Ive tại Apple, cũng rời vị trí sau chỉ ba năm đảm nhiệm vai trò giám đốc thiết kế. Sau đó, bà tham gia ban lãnh đạo io - công ty khởi nghiệp thiết bị trí tuệ nhân tạo (AI) của Jony Ive, gần đây được OpenAI mua lại với giá 6,5 tỉ USD.

Hiện nay, nhóm thiết kế công nghiệp Apple phần lớn do những gương mặt mới đảm nhận, dưới sự dẫn dắt của vài nhân vật kỳ cựu còn sót lại từ thời Jony Ive. Molly Anderson, Phó chủ tịch thiết kế công nghiệp của Apple, đang điều hành nhóm này. Richard Howarth, người từng tạm thay Jony Ive cách đây một thập kỷ, vẫn tiếp tục ở lại Apple.

Ở mảng thiết kế phần mềm, nhóm được gọi là giao diện người dùng do Alan Dye dẫn dắt, cũng chứng kiến làn sóng ra đi. Patrick Coffman (giám đốc cấp cao) rời Apple cuối năm 2023, còn Cyrus Daniel Irani (giám đốc kỳ cựu) nghỉ việc vào tháng 7 vừa qua.

Trong tháng 8, Johnnie Manzari (nhà thiết kế chủ lực của ứng dụng Camera và gương mặt quen thuộc trong các buổi giới thiệu sản phẩm) cũng tuyên bố chia tay Apple. Còn nhiều trường hợp khác.

Những nhân sự mới rời Apple gần đây còn có Marcel Van Os, Teo Connor, Alli Dryer, Aurelio Guzman, Daniel Galvan và Daniel Strongwater. Nhiều nhà thiết kế trong số đó đến Airbnb, trong khi những người khác làm việc tại OpenAI, Tesla và nhiều công ty khác.

Jony Ive và Tim Cook tại buổi giới thiệu iPhone X năm 2017

Sự ra đi của Jeff Williams và thay đổi trong quản lý

Sau Jony Ive, trường hợp rời Apple đáng tiếc nhất vừa qua là Giám đốc vận hành Jeff Williams. Từng giám sát mảng thiết kế từ năm 2019, Jeff Williams đã từ chức phó tướng của Giám đốc điều hành Tim Cook vào tháng 7 và nghỉ hưu hoàn toàn cuối năm nay.

Trước khi rời đi, Jeff Williams sẽ tiếp tục phụ trách nhóm thiết kế và các sáng kiến về y tế của Apple. Sabih Khan sẽ thay thế Jeff Williams làm giám đốc vận hành Apple, trong khi nhóm thiết kế sẽ chuyển sang báo cáo trực tiếp cho Tim Cook.

Trong hơn một thập kỷ, Jeff Williams là cánh tay phải đắc lực của Tim Cook, giám sát chuỗi cung ứng và kỹ thuật cho Apple Watch. Ông còn điều hành các sáng kiến về y tế và dịch vụ khách hàng AppleCare.

Từ lâu Jeff Williams đã được biết đến là người có tiếng nói quan trọng trong việc ra quyết định tại Apple và việc ông rời đi được xem là một trong những sự kiện đáng chú ý nhất trong lịch sử công ty.

“Những đóng góp của Jeff Williams cho Apple là vô cùng to lớn, dù có thể không phải lúc nào cũng rõ ràng với công chúng. Với tư cách là cổ đông, tôi rất buồn. Thời gian đã lấy đi tất cả và gần như 'ban nhạc' đang tan rã. Jeff Williams sẽ được rất nhiều người nhớ đến”, Tony Blevins, cựu Phó chủ tịch vận hành của Appletừng báo cáo trực tiếp cho Jeff Williams đến cuối năm 2022, thổ lộ.

Jeff Williams gia nhập Apple năm 1998 và đảm nhận vị trí giám đốc vận hành vào 2015. Trước đó, ông từng làm việc tại IBM từ những năm 1980. Tại Apple, Jeff Williams nổi tiếng với việc xây dựng một chuỗi cung ứng có thể xử lý hàng trăm triệu thiết bị mỗi năm, từ hàng ngàn nhà cung cấp trên toàn thế giới.

Trong khi đó, Sabih Khan có 30 năm kinh nghiệm tại Apple, gia nhập ban điều hành công ty với vai trò phó chủ tịch cấp cao phụ trách vận hành vào năm 2019. Khi đó, ông tiếp quản quản lý chuỗi cung ứng, gồm mua sắm và sản xuất.

Sabih Khan sẽ tiếp tục báo cáo cho Tim Cook và có thể sẽ được giao thêm các bộ phận khác, chẳng hạn AppleCare.

Jeff Williams vẫn tạm thời ở lại vị trí lãnh đạo thiết kế cho đến khi nghỉ hưu cuối năm 2025. Khi điều đó xảy ra, Molly Anderson và Alan Dye sẽ báo cáo trực tiếp lên Tim Cook. Không giống Jeff Williams - vốn tham gia khá nhiều vào thiết kế, Tim Cook dự kiến sẽ giữ vai trò ít can thiệp hơn, đánh dấu sự thay đổi trong cách quản lý.

Jeff Williams nói chuyện với khách tại một cửa hàng Apple

Dù biến động, Apple vẫn tiếp tục tung ra sản phẩm và bước vào các lĩnh vực mới, phát triển kính thực tế hỗn hợp Vision Pro và đồng hồ Ultra. Tuy nhiên, những sản phẩm đó đã được phát triển từ lâu và không khó để nhận ra thiết kế của Apple vài năm gần đây chưa có nhiều sự đổi mới.

Tin vui là điều này dường như đang thay đổi trong năm 2025. Apple đưa ra tuyên bố mạnh mẽ khi cải tiến toàn bộ hệ điều hành của mình xoay quanh ngôn ngữ thiết kế Liquid Glass, dù người dùng có thích hay không. Ngoài ra, Apple đang suy nghĩ lại về phần cứng theo cách mà chúng ta chưa từng thấy trong nhiều năm.

Tập trung trở lại vào độ bền, lần đầu nhắc đến Steve Jobs trong buổi ra mắt iPhone mới sau 8 năm

Một trong những bước tiến lớn nhất với dòng iPhone 17 là tập trung trở lại vào độ bền. Đây là yếu tố mà nhiều người tiêu dùng đánh giá cao. Không ít người từng chứng kiến iPhone của mình bị nứt vỡ màn hình hoặc gặp hư hại nghiêm trọng khác. Điều này sẽ xảy ra ít hơn với các mẫu iPhone 17, iPhone Air nhờ lớp kính cường lực mặt trước và mặt sau bền hơn.

Một thay đổi khác: Apple hiện cam kết bổ sung càng nhiều tính năng cao cấp càng tốt cho các mẫu iPhone Pro, gồm cả nâng cấp pin và cải thiện camera, ngay cả khi điều đó khiến máy dày và nặng hơn. Đây là sự dịch chuyển lớn so với những năm trước.

Apple đã tận dụng sự kiện ra mắt dòng iPhone 17 tuần trước để gửi đi thông điệp tập trung vào thiết kế. Video mở đầu thậm chí trích dẫn lời huyền thoại Steve Jobs: “Thiết kế không chỉ là hình thức hay cảm giác. Thiết kế là cách sản phẩm vận hành”. Đây là lần đầu tiên kể từ khi khai trương Nhà hát Steve Jobs năm 2017, Apple mới nhắc đến nhà đồng sáng lập huyền thoại trong một buổi giới thiệu sản phẩm.

Tim Cook cũng bổ sung vào thông điệp đó, khẳng định rằng “thiết kế luôn là nền tảng của Apple và những gì chúng tôi làm”. Thông điệp tiếp tục được nhấn mạnh trong các cuộc phỏng vấn sau sự kiện, khi Giám đốc phần cứng John Ternus tuyên bố công ty sở hữu “đội ngũ thiết kế tốt nhất thế giới” và Apple đưa Molly Anderson ra trước báo giới để bàn về chủ đề này.

Trong thời gian Jony Ive còn ở Apple, công ty thường xuyên chiếu những video ông thuyết minh về quy trình thiết kế với phong cách diễn đạt tinh tế. Jony Ive cung cấp góc nhìn chuyên sâu về sự ra đời của các sản phẩm đột phá, gồm iPad, iPhone 4, iOS 7, Apple Watch và Mac Pro. Kể từ khi Jony Ive rời đi, những video phân tích như vậy hầu như biến mất.

Song trong buổi ra mắt sản phẩm rạng sáng 10.9 giờ Việt Nam, Apple đã chiếu hai video thiết kế do các nhân viên với giọng Anh dẫn chuyện, gợi lại phần nào kỷ nguyên thời Jony Ive. Molly Anderson mô tả quá trình tạo khối nhôm nguyên khối cho iPhone 17 Pro, trong khi nhà thiết kế trẻ Abidur Chowdhury giới thiệu quá trình chế tạo iPhone Air.

iPhone Air siêu mỏng và nhẹ hơn

iPhone 17 Pro Max có thiết kế nhôm nguyên khối

Câu hỏi bây giờ là liệu điều này báo hiệu sự trở lại thực sự với cội nguồn thiết kế của Apple, hay chỉ đơn giản là đợt làm mới khéo léo về mặt tiếp thị. Câu trả lời sẽ trở nên rõ ràng hơn trong những năm tới.

Kế hoạch đại tu iPhone 3 năm liên tiếp

Lần đầu tiên trong lịch sử, Apple lên kế hoạch 3 năm liên tiếp với những đợt thiết kế lại lớn cho iPhone. Sau một thời gian dài đi theo lối an toàn, gã khổng lồ công nghệ Mỹ đang dự định làm mới sản phẩm chủ lực của mình ngay cả khi các công ty khác trong ngành đang chuyển hướng sang smartphone tập trung vào AI nhiều hơn.

Năm nay, một số người sẽ chọn iPhone Air siêu mỏng, nhưng phiên bản iPhone 17 Pro Max có lẽ thiết thực hơn cho phần lớn người dùng. Dù sao đi nữa, Apple sẽ khiến người hâm mộ hài lòng vì đã thử một cái gì đó hoàn toàn mới với iPhone Air. Những công nghệ và linh kiện của mẫu máy này sẽ tạo tiền đề cho những đổi mới trong tương lai.

iPhone màn hình gập đầu tiên dự kiến ra mắt vào năm 2026, có các tính năng cạnh tranh với sản phẩm Samsung Electronics và Google. Nhìn xa hơn, Apple phát triển mẫu iPhone 20, kỷ niệm 20 năm ngày iPhone ra đời, được kỳ vọng sẽ mang tính đột phá không kém gì iPhone X thời điểm ra mắt.

iPhone gập

Vào 2026, Apple sẽ tham gia phân khúc mà Samsung Electronics tiên phong 7 năm trước khi tung ra mẫu iPhone gập đầu tiên. iPhone gập sẽ trông giống smartphone gập dạng cuốn sách của Samsung Electronics, khi mở ra sẽ thành chiếc máy tính bảng nhỏ.

Máy sẽ được trang bị 5 camera (một ở mặt trước, một phía mặt trong và ba ở mặt sau), dùng eSIM (SIM nhúng) giống trên iPhone Air, theo hãng tin Bloomberg. iPhone gập sẽ sử dụng Touch ID thay vì Face ID, gợi nhớ về quá khứ, nhưng có thể vẫn thu hút người hâm mộ Apple sẵn sàng chi tiền để sở hữu được sản phẩm mới nhất và tốt nhất.

Các nhà cung cấp của Apple đã làm việc trên iPhone gập và có kế hoạch tăng cường sản xuất vào đầu năm 2026 để ra mắt trong mùa thu. Nhiều người mong mỏi một chiếc iPhone gập từ nhiều năm nay và Samsung Electronics đã chứng minh được giá trị của phân khúc này với người dùng chuyên nghiệp cũng như những ai thường xuyên xem video.

Apple đang chỉ thử nghiệm mẫu iPhone gập màu đen và trắng với các nhà cung cấp, dù kế hoạch có thể thay đổi, theo Bloomberg. Thiết bị này có thể tích hợp C2, chip modem di động của Apple có khả năng tiệm cận với phiên bản mới nhất từ Qualcomm. Dòng iPhone 18 Pro, vốn sẽ không có nhiều khác biệt so với iPhone 17 Pro, cũng sẽ dùng C2.

Gần đây, Apple đã thay đổi công nghệ màn hình trên chiếc iPhone gập. Ban đầu, công ty định dùng công nghệ cảm ứng on-cell cho màn hình gập, nhưng loại này tạo khoảng trống khí giữa màn hình và vỏ máy, khiến nếp gấp lộ rõ. Vì thế, Apple chuyển sang cảm ứng in-cell giống iPhone hiện tại, giúp nếp gấp bớt lộ rõ và cải thiện độ chính xác khi chạm. Khoảng trống khí là lớp không khí mỏng nằm giữa các lớp cấu tạo của màn hình.

Cảm ứng on-cell là công nghệ màn hình mà trong đó lớp cảm ứng được tích hợp trực tiếp trên bề mặt của lớp hiển thị (LCD hoặc OLED), không phải nằm tách rời thành một lớp riêng biệt.

Cảm ứng in-cell là công nghệ màn hình mà trong đó các mạch cảm ứng được tích hợp trực tiếp vào bên trong tấm nền hiển thị (LCD hoặc OLED), thay vì đặt thành một lớp riêng hoặc nằm phía trên bề mặt tấm nền.

Mẫu iPhone 20 với viền kính cong

Năm 2027, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật 20 năm của iPhone, Apple dự kiến ra mắt iPhone với viền kính cong. Đây sẽ là lần đầu tiên Apple từ bỏ thiết kế vuông vức giữ từ năm 2020, chuyển sang viền kính cong xung quanh. Dòng iPhone 20 sẽ phù hợp với giao diện Liquid Glass trên iOS và các hệ điều hành khác sẽ được phát hành vào tháng 9 này.

Sơn Vân - Ảnh: Bloomberg