ASEAN hướng tới lưới điện kết nối xuyên biên giới, thúc đẩy năng lượng sạch

Tổng Thư ký Bộ Chuyển đổi năng lượng và Chuyển đổi nước Malaysia, ông Haji Mad Zaidi bin Mohd Karli chủ trì Hội nghị SOME+3. (Ảnh: TTXVN phát)

Với vai trò Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 2025, Malaysia đã tuyên bố đặt sáng kiến Lưới điện ASEAN (APG) là một trong những ưu tiên chiến lược quan trọng nhất và việc chuyển đổi năng lượng trong khu vực đã trở thành một nhu cầu cạnh tranh cấp bách.

Theo phóng viên TTXVN tại Kuala Lumpur, phát biểu tại Diễn đàn Kinh doanh Năng lượng ASEAN (AEBF) 2025 diễn ra tại Kuala Lumpur từ ngày 15-17/10, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi năng lượng và Chuyển đổi nước Malaysia (PETRA), ông Fadillah Haji Yusof, cho biết APG được ASEAN xác định là một trong những sáng kiến chiến lược nhất nhằm tăng cường hợp tác năng lượng, cải thiện an ninh năng lượng và gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo trong khu vực.

Theo ông Fadillah, năng lượng là nhân tố quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn “ASEAN 2025: Bao trùm và Bền vững” và APG không chỉ là cơ sở hạ tầng mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết và kết nối khu vực.

Malaysia đã xác định việc thông qua Bản ghi nhớ (MoU) APG là một trong những Mục tiêu Kinh tế Ưu tiên (PED) trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của mình.

Để đạt được tham vọng này, ông Fadillah cho rằng tài trợ cho APG là nền tảng cốt lõi. Ông kêu gọi các nước trong khu vực huy động cả vốn đầu tư công và tư nhân để giảm thiểu rủi ro và tạo ra môi trường thuận lợi giúp thu hút các cam kết dài hạn.

Ngoài ra, ông cũng hoan nghênh đề xuất thành lập Nhóm công tác tài chính APG, bao gồm Ban Thư ký ASEAN, Trung tâm Năng lượng ASEAN (ACE), Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) để đẩy nhanh tiến độ sáng kiến.

Cũng tại diễn đàn, Giám đốc điều hành tập đoàn dịch vụ và đầu tư hạ tầng kỹ thuật hàng đầu Malaysia UEM Group, ông Amran Hafiz Affifudin, khẳng định không một công ty, ngành hay quốc gia nào có thể tự mình đạt được các mục tiêu năng lượng.

Các đại biểu tại Cuộc họp Quan chức Cấp cao ASEAN về Năng lượng + 3. (Ảnh: TTXVN phát)

Theo ông, hợp tác giữa các doanh nghiệp với sự hỗ trợ từ các chính sách mạnh mẽ và cơ sở hạ tầng vữn g mạnh sẽ là động lực chuyển đổi.

Để đáp ứng nhu cầu tăng vọt của khách hàng doanh nghiệp, đặc biệt khi mức tiêu thụ năng lượng của các trung tâm dữ liệu ở Đông Nam Á được dự báo sẽ tăng gấp 4 lần vào năm 2030, ASEAN cần đẩy nhanh quá trình khử carbon và xây dựng thị trường điện khu vực liền mạch. Đến nay, các khách hàng doanh nghiệp đã kích hoạt hơn 3,3 gigawatt công suất năng lượng tái tạo mới trong ASEAN thông qua các thỏa thuận mua bán điện (PPA).

Theo ông Amran, khu vực cần các hệ thống truyền tải điện mạnh mẽ và hệ thống phân phối linh hoạt, cho phép thâm nhập năng lượng tái tạo cao và cân bằng lưới điện thông qua các kết nối xuyên biên giới cũng như thương mại điện.

Lưới điện là yếu tố kích hoạt, giúp mở khóa năng lượng gió, mặt trời và thủy điện ở quy mô tiện ích. Tuy nhiên, do năng lực tài chính hạn chế của các quốc gia, việc thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân là vô cùng cấp thiết.

Các chuyên gia tại diễn đàn đề xuất thúc đẩy quan hệ đối tác công-tư (PPP) để điều chỉnh các kết quả dài hạn, với sự đổi mới và cách thức làm việc hiệu quả của khu vực tư nhân.

Thứ trưởng PETRA, ông Akmal Nasrullah Mohd Nasir, cho rằng việc đạt được các mục tiêu của ASEAN sẽ phụ thuộc vào sự hợp tác khu vực và kết nối là yếu tố kích hoạt chính.

Quang cảnh Cuộc họp Quan chức Cấp cao ASEAN về Năng lượng + 3. (Ảnh: TTXVN phát)

Ông nhấn mạnh các cuộc đối thoại, thảo luận và trao đổi kiến thức giữa các bên liên quan sẽ có vai trò rất quan trọng.

Trong khi đó, Tiến sỹ Nuki Agya Utama, Giám đốc chính sách năng lượng của Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA), nhận xét quá trình chuyển đổi năng lượng của ASEAN phải được theo đuổi một cách bao trùm và công bằng. Tăng cường hợp tác giữa các chính phủ, khu vực tư nhân và các tổ chức quốc tế sẽ là chìa khóa để tăng tốc tiến trình này.

Diễn đàn AEBF 2025 với chủ đề "Cung cấp năng lượng cho ASEAN, Kết nối xuyên biên giới và Xây dựng thịnh vượng" được kỳ vọng là nơi để khởi xướng hợp tác và nắm bắt các cơ hội./.

(TTXVN/Vietnam+)