ASEAN tăng cường quan hệ đối tác

Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) và các hội nghị liên quan, trong vai trò Việt Nam là Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EAS lần thứ 10 theo hình thức trực tuyến, với sự tham dự của Tổng Thư ký ASEAN và các Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và các đối tác gồm Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Niu Di-lân, Hàn Quốc, Nga và Mỹ.

Tại hội nghị, các nước tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của EAS với tư cách là diễn đàn của các nhà lãnh đạo thảo luận về các vấn đề chiến lược của khu vực; ghi nhận những tiến triển đạt được trong triển khai Kế hoạch hành động Ma-ni-la giai đoạn 2018-2022 và nhất trí tiếp tục hợp tác về các lĩnh vực ưu tiên, như môi trường, năng lượng, giáo dục, tài chính, y tế, dịch bệnh, kết nối, thương mại, an ninh lương thực và hợp tác biển, đóng góp tích cực cho đối thoại và hợp tác, duy trì hòa bình, an ninh và thịnh vượng và ứng phó hiệu quả các thách thức. Các nước nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; bày tỏ quan ngại về diễn biến trên thực địa gần đây ảnh hưởng tiêu cực đến hòa bình, an ninh và thượng tôn pháp luật trong khu vực; nhấn mạnh việc thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

* Sáng 10-9, trong khuôn khổ AMM 53 và các hội nghị liên quan, đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Hoa Kỳ. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự. Tại hội nghị, các nước đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ, coi đây là nhân tố quan trọng trong bảo đảm hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực; hoan nghênh thành lập quan hệ Đối tác Mê Công - Hoa Kỳ. Các nước ASEAN đánh giá cao sự phối hợp và trợ giúp của Hoa Kỳ, nhất là hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng, kiểm soát dịch bệnh ở khu vực; đề nghị Hoa Kỳ chia sẻ những kết quả nghiên cứu, tạo điều kiện tiếp cận rộng rãi khi có vắc-xin ngừa Covid-19 và hỗ trợ nỗ lực phục hồi kinh tế thông qua các chương trình hợp tác phát triển.

Phía Hoa Kỳ nhắc lại quan điểm về những vấn đề nóng trong quan hệ quốc tế và mong muốn các nước ASEAN tăng cường đoàn kết, thống nhất trong các vấn đề liên quan hòa bình, ổn định. Hoa Kỳ tái khẳng định lập trường và khuyến khích các nước ASEAN đoàn kết, thống nhất duy trì quan điểm chung về hòa bình ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở thượng tôn luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982...

* Cùng ngày đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Ca-na-đa. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự. Hai bên hài lòng về những tiến triển tích cực trong quan hệ đối thoại ASEAN - Ca-na-đa. ASEAN hoan nghênh sự tham gia tích cực của Ca-na-đa vào các cơ chế do ASEAN thành lập và dẫn dắt và ghi nhận mong muốn của Ca-na-đa nâng quan hệ với ASEAN lên Đối tác chiến lược; đánh giá cao việc Ca-na-đa hỗ trợ kịp thời các thiết bị bảo hộ y tế phòng, chống dịch Covid-19... Các Bộ trưởng ASEAN hoan nghênh Ca-na-đa ủng hộ ASEAN phát huy vai trò trong duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

Ca-na-đa bày tỏ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang phát triển năng động và trong bối cảnh dịch chuyển địa chính trị ở khu vực, đồng thời công bố khoản hỗ trợ Chương trình học bổng và trao đổi giáo dục ASEAN - Ca-na-đa (SEED).

* Trước đó, tại cuộc họp lần thứ 27 Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC), các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã nhất trí đề nghị của Tổng Thư ký ASEAN Lim Giốc Hoi và thống nhất chọn Đại sứ Trần Đức Bình, Đại diện thường trực Việt Nam tại Ủy ban các Đại diện thường trực của ASEAN (CPR), trở thành Phó Tổng Thư ký ASEAN phụ trách cộng đồng và nội bộ của Ban Thư ký ASEAN nhiệm kỳ từ tháng 2-2021 đến tháng 2-2024.

* Chiều 10-9, trong khuôn khổ AMM 53 và các hội nghị liên quan, đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Ô-xtrây-li-a. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự. Tại Hội nghị, các nước nhất trí rằng, quan hệ đối thoại ASEAN - Ô-xtrây-li-a có những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy hòa bình và ổn định của khu vực, đóng góp hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025. Các Bộ trưởng đã thông qua Kế hoạch hành động giai đoạn 2020 - 2024; nhất trí tổ chức Hội nghị cấp cao ASEAN - Ô-xtrây-li-a hằng năm, từ năm 2021.

Ô-xtrây-li-a thông báo kế hoạch về hỗ trợ Quỹ ASEAN ứng phó dịch Covid-19, tăng cường tiếp cận vắc-xin phòng Covid-19, tài trợ triển khai công nghệ giám sát môi trường giúp các nước Mê Công phát hiện Covid-19. Ô-xtrây-li-a khẳng định ủng hộ hợp tác với ASEAN theo khuôn khổ Tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong đó ưu tiên phục hồi kinh tế với trọng tâm là kết nối, thúc đẩy cơ sở hạ tầng và chuyển đổi số; mong muốn Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) sớm được ký kết...

* Cùng ngày, đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Niu Di-lân. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự. Tại Hội nghị, hai bên chia sẻ về những bước tiến tích cực trong hợp tác ASEAN - Niu Di-lân trong 45 năm qua kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ đối thoại, nhất là sau 5 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Các Bộ trưởng ASEAN đánh giá cao Niu Di-lân duy trì đối thoại ASEAN-Niu Di-lân, hỗ trợ và hợp tác vì một khu vực ASEAN hòa bình và an ninh. ASEAN đánh giá cao sự ủng hộ của Niu Di-lân đối với Quỹ ASEAN ứng phó dịch Covid-19; hoan nghênh Niu Di-lân đóng góp thúc đẩy tiếp cận các thiết bị y tế phòng, chống, điều trị Covid-19 và phân phối công bằng, minh bạch vắc-xin phòng Covid-19.

* Trong khuôn khổ AMM 53 và các hội nghị liên quan, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì Đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các đại diện Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR), theo hình thức trực tuyến. Tại phiên đối thoại, các bộ trưởng hoan nghênh nỗ lực của AICHR trong triển khai Kế hoạch công tác giai đoạn 2016-2020, thông qua Kế hoạch công tác giai đoạn 2021 - 2025 và chương trình ưu tiên của AICHR năm 2021; đề nghị AICHR tiếp tục phát huy hiệu quả công tác thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trong khu vực, đóng góp thiết thực xây dựng Cộng đồng ASEAN hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm...

* Trong khuôn khổ AMM 53 và các Hội nghị liên quan, chiều 10-9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì phiên Đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN về tăng cường vai trò của phụ nữ vì hòa bình và an ninh bền vững. Mở đầu Đối thoại, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhắc lại Tuyên bố của lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị cấp cao ASEAN 31 (tháng 11-2017) khẳng định ủng hộ chương trình nghị sự ASEAN về phụ nữ - hòa bình - an ninh (WPS). Các đại biểu đã thảo luận về định hướng thúc đẩy vai trò và hành động chung của phụ nữ ASEAN góp phần tăng cường hòa bình thực chất và bền vững, an ninh và thịnh vượng trong khu vực; tăng cường hoạt động của Nhóm Phụ nữ ASEAN vì hòa bình (AWPR) và thúc đẩy kết hợp chương trình nghị sự ASEAN về phụ nữ - hòa bình - an ninh vào các chương trình và chính sách trên cả ba trụ cột Cộng đồng ASEAN.