ASEAN thúc đẩy hợp tác kinh tế với Úc và New Zealand
Lễ ký kết Nghị định thư thứ 2 sửa đổi Hiệp định thành lập Khu vực thương mại tự do ASEAN - Úc - New Zealand. Nguồn: Ban Thư ký ASEAN
Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 55 (AEM 55), ngày 22/8, Hội nghị AEM - Úc - New Zealand lần thứ 28 đã được tổ chức tại TP Semarang (Indonesia), dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Thương mại nước chủ nhà Jerry Sambuaga, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Úc Tim Watts, và Quốc vụ khanh Bộ Thương mại và Tăng trưởng xuất khẩu New Zealand Rino Tirikatene.
Hội nghị giao nhiệm vụ cho các quan chức tìm cách lồng ghép các hoạt động thiết thực cùng quan tâm nhằm giảm thiểu tác động của các thách thức toàn cầu hiện nay đối với mối quan hệ kinh tế ASEAN - Úc - New Zealand, đặc biệt là trong các lĩnh vực phát triển bền vững, chuyển đổi kỹ thuật số và phục hồi chuỗi cung ứng.
Tiếp nối lời kêu gọi của ASEAN tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 56 về tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương LHQ cũng như giải quyết xung đột một cách hòa bình, Hội nghị khẳng định cam kết nỗ lực hết sức nhằm tăng cường hợp tác giữa các bên nhằm giảm thiểu tác động kinh tế của các căng thẳng địa chính trị hiện nay đối với khu vực cũng như quan hệ kinh tế và thương mại song phương, đặc biệt là vấn đề an ninh lương thực và an ninh năng lượng.
Hội nghị hoan nghênh việc ký kết Nghị định thư thứ 2 sửa đổi Hiệp định thành lập Khu vực thương mại tự do ASEAN - Úc - New Zealand (AANZFTA), nhấn mạnh rằng thỏa thuận được nâng cấp này mang lại các yếu tố giá trị gia tăng có tính đến các thông lệ thương mại hiện đại và nhu cầu đẩy nhanh quá trình hội nhập và phục hồi chuỗi cung ứng, cũng đưa ra các quy định mới về thương mại hàng hóa và thủ tục hải quan, trong đó có việc tạo thuận lợi cho trao đổi các mặt hàng thiết yếu trong thời kỳ khủng hoảng nhân đạo, như giải quyết các vấn đề liên quan đến các biện pháp phi thuế quan, dịch vụ giáo dục, tăng cường các quy định về thương mại điện tử; cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng, quy tắc xuất xứ, dịch vụ thương mại và đầu tư.
Hội nghị cũng đánh giá cao Úc và New Zealand đã hỗ trợ AANZFTA thông qua Chương trình hỗ trợ thực hiện AANZFTA (AISP), đồng thời ghi nhận việc phát triển các Định hướng và Ưu tiên chiến lược (ASDP) cũng như các Định hướng và Ưu tiên Chiến lược theo ngành (SSDP) của AANZFTA.
Hội nghị mong muốn thúc đẩy hợp tác ASEAN - Úc - New Zealand, phù hợp với 4 lĩnh vực chính được xác định trong Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP), bao gồm kết nối, hợp tác hàng hải, các mục tiêu phát triển bền vững (SDG), kinh tế và các lĩnh vực hợp tác khả thi khác, nhằm thúc đẩy sự tin cậy và tôn trọng lẫn nhau, và lợi ích chung thông qua các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, cũng như đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Theo thống kê chính thức, thương mại hai chiều giữa ASEAN và Úc đã tăng 38,7%, từ 75,6 tỉ USD trong năm 2020-2021 lên 104,8 tỉ USD trong năm 2021-2022, trong khi thương mại ASEAN - New Zealand đã tăng 37,34% từ mức 12,24 tỉ USD vào năm 2021 lên 16,81 tỉ USD vào năm 2022.
Năm 2022, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Úc và New Zealand vào ASEAN năm 2022 lần lượt đạt 19,7 tỉ USD (tăng 4,86%) và 51,48 triệu USD (1,84%).
Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Bộ Thương mại và Du lịch của Úc, Thượng nghị sĩ Hon Don Farrell nhận định việc nâng cấp AANZFTA sẽ tạo ra các cơ hội thương mại mới cho người dân, các nhà xuất khẩu và nhà đầu tư của Úc hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp ở Đông Nam Á.
Bước tiếp theo, các thành viên AANZFTA sẽ hoàn tất các thủ tục trong nước tương ứng với hy vọng thỏa thuận này có thể có hiệu lực vào năm 2024.
Đối với Úc, quá trình này phải tuân theo quy trình xây dựng hiệp ước, bao gồm việc trình lên bản nâng cấp AANZFTA ở cả hai Viện Quốc hội để Ủy ban Thường vụ Hỗn hợp về Hiệp ước (JSCOT) xem xét.
Kể từ khi có hiệu lực vào năm 2010, AANZFTA giữ vai trò quan trọng trong mối quan hệ thương mại và đầu tư của Úc với các thành viên ASEAN.
Với dân số trên 660 triệu người, ASEAN là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất thế giới. GDP của khối đã tăng 44% kể từ năm 2010 (GDP hiện tại là 3.600 tỉ USD).
Nhìn chung, thương mại với các thành viên ASEAN chiếm hơn 14,3% tổng thương mại của Úc. Khu vực này cũng là nơi tiêu thụ đáng kể năng lượng, nông sản, khoáng sản và giáo dục của Úc.
