Azovstal - 'pháo đài cuối cùng' của Ukraine tại Mariupol

Nhiều vụ nổ và khói bốc lên trong tuần này ở các nhà máy thép trong thành phố Mariupol, nơi lực lượng Ukraine đang cố thủ trước bước tiến của quân đội Nga.

Hôm 14/4, quan chức Nga và Ukraine cùng xác nhận quân đội Nga đã chiếm nhà máy gang thép Ilyich ở phía bắc thành phố Mariupol, theo New York Times.

Động thái này là tín hiệu cho thấy Nga có thể sắp kiểm soát được Mariupol - thành phố cảng ở miền Nam Ukraine - sau 7 tuần giao tranh.

"Pháo đài Azovstal"

Nhà máy gang thép Azovstal, một trong những nhà máy luyện kim lớn nhất châu Âu, giờ đây thành cứ điểm của lực lượng Ukraine tại Mariupol, đang bị áp đảo về quân số và bị bao vây trong 7 tuần.

Trước đây, nhà máy Azovstal sản xuất 4 triệu tấn thép mỗi năm, 3,5 triệu tấn kim loại nóng và 1,2 triệu tấn thép cuộn. Tương tự nhà máy Ilyich, Azovstal thuộc tập đoàn Metinvest do tỷ phú giàu nhất Ukraine Rinat Akhmetov sở hữu.

Nhà máy nằm trong khu công nghiệp phức hợp ở phía đông thành phố, với nhiều tòa nhà, lò luyện kim.

Eduard Basurin, Phó chỉ huy lực lượng dân quân của “Cộng hòa Nhân dân Donetsk” (DPR) tự xưng, ngày 11/4 cho biết đã kiểm soát 80% cảng Mariupol. Quân Ukraine sau đó đã rút lui về nhà máy Azovstal, nơi ông Basurin gọi là “pháo đài trong thành phố”.

Khói bốc lên ở nhiều nơi gần nhà máy gang thép Azovstal trong khu công nghiệp phía nam Mariupol. Ảnh: Maxar Technologies.

Lực lượng phòng thủ ở Ukraine gồm thủy quân lục chiến Ukraine, lữ đoàn cơ giới, lữ đoàn Vệ binh Quốc gia, cùng Tiểu đoàn Azov - một lực lượng dân quân cực hữu của Ukraine, chiếm phần nhỏ trong lực lượng Vệ binh Quốc gia. Tiểu đoàn này đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy lùi các lực lượng Nga khỏi Mariupol vào năm 2014.

Lực lượng Azov đã tập hợp tại nhà máy Azovstal. Chỉ huy Andriy Biletskiy còn gọi nơi đây là “pháo đài Azov”.

Cứ điểm Ilyich thất thủ

Bộ Quốc phòng Nga hôm 13/4 cho biết hơn 1.000 lính thủy đánh bộ Ukraine trong lữ đoàn 36 đã “tình nguyện hạ súng và đầu hàng” tại nhà máy Ilyich. Trước đó, một số binh sĩ của lữ đoàn 36 cũng đã cảnh báo sắp phải trải qua “trận đánh cuối cùng” vì đạn dược gần cạn kiệt.

Cùng ngày 13/4, quan chức Ukraine thừa nhận một số lực lượng đã hạ vũ khí sau khi lính Nga bao vây một trong những cứ điểm cuối cùng của Ukraine tại Mariupol.

Tuy nhiên, họ phủ nhận thông tin binh sĩ ra hàng hàng loạt. Ông Oleksiy Arestovych, cố vấn tổng thống Ukraine, cho biết các binh sĩ khác đã trốn thoát và hội quân với đồng đội tại nhà máy thép Azovstal ở phía nam thành phố, gần hơn so với bờ biển.

Hạ tầng liên lạc ở Mariupol bị phá hủy khiến việc xác nhận các hoạt động tại thành phố rất hạn chế. Ukraine cũng kiểm soát các tin tức nhạy cảm có thể ảnh hưởng đến tinh thần của binh sĩ, theo Reuters.

Ông Biletskiy nói với đài NV (Ukraine) hôm 20/3 rằng 3.000 lính Ukraine phải chống trả 14.000 binh sĩ quân đội Nga.

Công ty vệ tinh Maxar cho biết có thể nhìn thấy khói và những đám cháy ở trong và gần nhà máy thép Azovstal - nơi lực lượng Nga và Ukraine đang giao tranh.

Bước tiến của Nga ở Mariupol trong những tuần qua. Đồ họa: New York Times.

Cơ hội mong manh

Zhdanov, nhà phân tích quân sự, nói rằng cơ hội để lực lượng Ukraine thoát khỏi vòng vây quân Nga là rất mong manh.

“Không ai đoán được Ukraine hiện còn bao nhiêu lương thực và đạn dược, nhưng họ không có lối thoát. Họ đã bị bao vây từ mọi phía, và phải chiến đấu đến cùng”, ông nói.

Nguồn tin an ninh của Liên minh châu Âu (EU) nói với Reuters rằng hiện khó để nói quân đội Ukraine có thể chống trả trong bao lâu. Bên cạnh đó, việc có các khu công nghiệp phức hợp, với nhiều hệ thống đường hầm bên dưới nhà máy cũng khiến Nga khó chiếm được toàn thành phố.

Trợ lý của thị trưởng Mariupol ngày 13/4 nói rằng Nga đang lên kế hoạch đạt được chiến công lớn tại Ukraine để ăn mừng Ngày Chiến thắng 9/5 - ngày Hồng quân Liên Xô đánh bại Phát xít Đức trong Thế chiến 2.

Trần Hoàng