Ba chủ nhân Nobel Kinh tế 2025 cảnh báo về các chính sách của Tổng thống Trump

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố những người đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2025. (Ảnh: AFP/Getty Images).

Vào ngày 13/10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố chủ nhân của giải thưởng Nobel Kinh tế năm 2025.

Một nửa giải thưởng thuộc về ông Joel Mokyr, Giáo sư tại Đại học Northwestern Mỹ sau khi vị chuyên gia xác định các điều kiện tiên quyết để tăng trưởng kinh tế bền vững thông qua tiến bộ công nghệ.

Nửa còn lại được trao chung cho hai ông Philippe Aghion và Peter Howitt vì lý thuyết tăng trưởng bền vững thông qua cơ chế phá hủy mang tính sáng tạo.

Ông Aghion là Gíao sư tại College de France & INSEAD ở Paris và Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London. Ông Howitt là Gíao sư tại Đại học Brown ở Mỹ.

Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao trong mùa Nobel năm nay và có giá trị 11 triệu crown Thụy Điển (tương đương khoảng 1,2 triệu USD).

Nhìn chung, nghiên cứu của ba nhà kinh tế đã giải thích cách công nghệ tạo ra các sản phẩm và phương pháp sản xuất mới để thay thế những phương pháp cũ, giúp nâng cao mức sống, sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển lưu ý: “Xét trong phần lớn lịch sử loài người, trì trệ kinh tế là tình trạng phổ biến... Công trình của ba chủ nhân giải thưởng năm nay cho thấy chúng ta cần nhận thức rõ và đối phó với những mối đe dọa đối với tăng trưởng kinh tế bền vững”.

Một điều đáng chú ý là cả ba nhà kinh tế đoạt giải Nobel cũng đưa ra những cảnh báo về các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump, từ khoa học đến thương mại.

Ông Mokyr: Lo ngại Mỹ đánh mất vị thế trong lĩnh vực khoa học

Trao đổi với Reuters, Giáo sư Mokyr cho biết ông đã tìm cách lý giải vì sao thế hệ hiện nay “giàu có hơn nhiều và sống tốt hơn hẳn thời cụ kị”.

Ông chia sẻ về nỗi lo Mỹ có thể đánh mất vị thế tiên phong trong nghiên cứu khoa học và giáo dục dưới thời Tổng thống Trump.

Theo ông, những thay đổi chính sách hiện nay về giáo dục bậc cao và nghiên cứu khoa học sẽ làm tổn thương nước Mỹ, trong khi đó chúng không phục vụ cho mục đích ý nghĩa nào.

Nhà Trắng khẳng định Mỹ là nhà tài trợ nghiên cứu khoa học lớn nhất thế giới và các chính sách của họ sẽ cắt giảm chi tiêu lãng phí và thúc đẩy đổi mới.

Ông Aghion: Chỉ trích thuế quan là rào cản với tăng trưởng kinh tế

Giải Nobel Kinh tế 2025 được trao trong bối cảnh thế giới kỳ vọng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ mở ra làn sóng tăng trưởng mới.

Ông Aghion nhận định AI có “tiềm năng tăng trưởng tuyệt vời”, nhưng kêu gọi các chính phủ xây dựng chính sách cạnh tranh chặt chẽ để quản lý sự phát triển của các công ty công nghệ mới. Nếu không, một số công ty có thể sẽ thống trị công nghệ này, cản đường các đối thủ tiềm năng và kìm hãm sự đổi mới.

Không chỉ AI, ông Aghion cũng có lời cảnh báo về lĩnh vực thương mại. Ông chỉ ra xu hướng phi toàn cầu hóa và các rào cản thuế quan là “chướng ngại tới tăng trưởng kinh tế”. Ông lưu ý thị trường càng lớn, những người tham gia càng dễ trao đổi ý tưởng, chuyển giao công nghệ và cạnh tranh lành mạnh với nhau.

Ông nhấn mạnh: “Bất kỳ điều gì cản trở sự cởi mở đều là trở ngại cho tăng trưởng. Vì vậy, tôi thấy những đám mây đen đang tích tụ, tạo ra rào cản đến thương mại và sự cởi mở”.

Ông Howitt: Nghi ngờ nỗ lực đem việc làm sản xuất về Mỹ

Ông Howitt cũng chỉ trích chính sách thương mại của Tổng thống Trump. Ông nói với Reuters: “Rõ ràng những chính sách này sẽ cản trở tăng trưởng bằng cách làm giảm hiệu ứng quy mô. Cuộc chiến thuế quan của Mỹ thu hẹp quy mô của mọi thị trường trên thế giới”.

Theo ông, nỗ lực đưa việc làm sản xuất trở về Mỹ có thể có ý nghĩa về mặt chính trị, nhưng không phải chính sách kinh tế tốt. Ông chỉ ra: “Mỹ giỏi thiết kế giày chạy bộ, nhưng tốt nhất chúng ta nên để các nước khác sản xuất chúng”.

Giang