Ba định hướng lớn trong dự án Luật Viên chức (sửa đổi)

Sáng ngày 29/9/2025, tại Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến dự án Luật Viên chức (sửa đổi).

Dự thảo được đánh giá có nhiều đổi mới quan trọng song cần tiếp tục rà soát để thống nhất với các luật liên quan và hoàn thiện chính sách về đơn vị sự nghiệp công lập

Ba định hướng lớn trong dự án Luật Viên chức (sửa đổi)

Trình bày tóm tắt dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, dự án Luật tập trung vào ba định hướng.

Thứ nhất, đổi mới tuyển dụng viên chức, tạo liên thông nhân lực công - tư và cải cách cơ chế đánh giá. Theo đó, tuyển dụng viên chức sẽ thực hiện qua hình thức thi tuyển, xét tuyển và tiếp nhận người có kinh nghiệm từ khu vực công - tư.

Thứ hai, quyền viên chức được mở rộng. Viên chức được ký hợp đồng nghề nghiệp, góp vốn, tham gia quản lý doanh nghiệp trong phạm vi pháp luật cho phép, đặc biệt ở lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo.

Thứ ba, các vị trí việc làm phân thành ba nhóm: Quản lý; chuyên môn, nghiệp vụ; hỗ trợ. Dự thảo nhấn mạnh khuyến khích sáng tạo, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Bên cạnh đó, dự thảo thiết kế cơ chế thu hút nhân tài chất lượng cao thông qua tiếp nhận hoặc hợp đồng với chuyên gia. Việc đánh giá viên chức được tiến hành thường xuyên, đa chiều, dựa trên kết quả công việc, chất lượng dịch vụ và mức độ hài lòng của người dân. Chính phủ cũng đề xuất xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về viên chức để quản lý minh bạch, tạo cơ chế sàng lọc người không đáp ứng yêu cầu.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, dự án Luật Viên chức (sửa đổi) tập trung vào ba định hướng lớn

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Viên chức (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Phó Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Trường Giang cho biết, dự thảo Luật sửa đổi gồm 6 Chương, 43 Điều (giảm 19 Điều so với Luật hiện hành). Đa số các thành viên Ủy ban tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Viên chức.

Báo cáo cũng khẳng định hồ sơ hợp lệ, dự thảo cơ bản phù hợp chủ trương của Đảng, hợp hiến, tương thích điều ước quốc tế và thống nhất với pháp luật hiện hành, tuy nhiên đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các nghị quyết, luật liên quan và bổ sung quy định về áp dụng pháp luật để tránh chồng chéo.

Bên cạnh đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành quản lý viên chức theo vị trí việc làm, coi đây là cơ sở cho trả lương mới. Về quyền ký hợp đồng nghề nghiệp, cơ bản ủng hộ nhưng đề nghị bảo đảm thống nhất với Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Với thẩm quyền tuyển dụng, đề nghị giao cho cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập, phân cấp cho người đứng đầu khi cần thiết. Báo cáo cũng đề nghị quy định rõ tính đặc thù hợp đồng làm việc, nguyên tắc đơn phương chấm dứt và thống nhất thẩm quyền ký hợp đồng dịch vụ với quy định về tuyển dụng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Phó Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Trường Giang cho biết, dự thảo Luật sửa đổi gồm 6 Chương, 43 Điều (giảm 19 Điều so với Luật hiện hành)

Công cụ then chốt thu hút nhân lực chất lượng cao

Trong phiên thảo luận, đa số các đại biểu bày tỏ ủng hộ thống nhất với nhiều nội dung trong tờ trình và báo cáo thẩm tra. Ủng hộ Điều 21 về hợp đồng lao động và dịch vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, Luật Viên chức và Luật Nhà giáo đã được xử lý đồng bộ, không mâu thuẫn. Đây được xem là công cụ then chốt để thu hút nhân lực chất lượng cao, song đại biểu đề nghị thể hiện tên điều khoản rõ ràng hơn để làm nổi bật chính sách này.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cũng đồng tình cho rằng cần quy định chính sách phát triển đơn vị sự nghiệp công lập trong luật, đề nghị cần định hướng rõ là chỉ duy trì đơn vị cung cấp dịch vụ công thiết yếu còn lại từng bước xã hội hóa. Các đại biểu cũng đề xuất mở rộng quyền viên chức nhưng cần rà soát kỹ các điều khoản về “việc không được làm” và hợp đồng, tránh lợi dụng làm ảnh hưởng nhiệm vụ chính.

Các đại biểu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp đồng có thời hạn, coi đây là cơ chế thay đổi nhận thức từ “biên chế suốt đời” sang “làm theo việc, theo thời hạn”. Qua đó, đề nghị luật phải nhấn mạnh chính sách đào tạo, thu hút nhân tài và có cơ chế ràng buộc trách nhiệm tránh lạm dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khẳng định dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) có nhiều điểm đổi mới, hướng đến xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, tuyển dụng linh hoạt, mở rộng quyền

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị hồ sơ dự án đầy đủ, chất lượng, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10 theo quy trình một kỳ họp.

Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định dự thảo có nhiều điểm đổi mới, hướng đến xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, tuyển dụng linh hoạt, mở rộng quyền nhưng đồng thời đề cao trách nhiệm, gắn với ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số.

Về kỹ thuật lập pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm thống nhất với Luật Nhà giáo, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Cán bộ, công chức, Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội…; đồng thời bổ sung quy định về áp dụng pháp luật để tránh mâu thuẫn.

Ngoài ra, cần giữ quy định về đơn vị sự nghiệp công lập trong dự thảo nhưng chỉ dừng ở mức khung, tạo cơ sở pháp lý cho Chính phủ chi tiết hóa; đồng thời nghiên cứu xây dựng Luật chung cho cả đơn vị sự nghiệp công lập và ngoài công lập.

Ủy ban Thường vụ thống nhất với các điểm mới về quản lý viên chức theo vị trí việc làm, liên thông nhân lực công - tư, mở rộng quyền viên chức trong ký hợp đồng nghề nghiệp và tham gia kinh doanh, song phải thống nhất với các luật hiện hành. Về tuyển dụng, đề nghị giao thẩm quyền cho cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp, phân cấp cho người đứng đầu khi cần, đồng thời người có thẩm quyền tuyển dụng cũng là người ký hợp đồng lao động và dịch vụ.

Ngọc Châm