'Bà đỡ' - dụng cụ dẫn chỉ inox 304

Cái khó ló... đề tài

Mở đầu cuộc trò chuyện với chúng tôi về đề tài “Sử dụng dụng cụ dẫn chỉ tự tạo trong phẫu thuật nội soi cố định diện bám dây chằng chéo trước khớp gối” là Thiếu tá, TS Nguyễn Tiến Thành, bác sĩ điều trị Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho hay, trong chấn thương khớp gối, tổn thương bong diện bám dây chằng chéo trước (DCCT) là tổn thương thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhất là thanh thiếu niên và vận động viên thể thao. Khi gặp chấn thương này nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp sẽ dẫn đến lỏng khớp và hậu quả lâu dài là thoái hóa khớp, rách sụn chêm, giãn dây chằng bao khớp...

Ở Việt Nam, các cơ sở chấn thương chỉnh hình thường cố định lại diện bám DCCT bằng phẫu thuật kinh điển là mở khớp. Tuy nhiên, phương pháp này bộc lộ một số nhược điểm như: Việc cố định mảnh gãy khó khăn, quan sát hạn chế nên khó phát hiện những thương tổn phối hợp, dễ làm tổn thương phần mềm lân cận; thời gian mổ kéo dài, nguy cơ nhiễm khuẩn cao và tập luyện sau mổ rất khó khăn.

Trên thế giới, việc mổ nội soi cố định diện bám DCCT, các bác sĩ thường sử dụng dây thép chập đôi để làm dụng cụ dẫn chỉ. Phương pháp này khi đưa dây thép qua đường hầm xương mâm chày vào khớp phức tạp. Nguyên nhân là do dây thép cứng nên việc gắp ra ngoài khớp để dẫn chỉ rất khó, dễ gây rối chỉ và biến dạng dây thép, khiến việc kéo dây thép dẫn chỉ qua đường hầm khó khăn. Mặt khác do dây thép cứng có thể khiến vỡ xương đường hầm mâm chày do xương vùng này rất xốp, tổn thương phần mềm lân cận.

Bác sĩ Trung (thứ 3) và bác sĩ Thành (thứ 8) hàng đầu từ trái qua phải tham gia “Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo Quân đội lần thứ XIX năm 2019”. Ảnh do nhân vật cung cấp

Khắc phục những nhược điểm trên của dây thép, trên thế giới đã có loại dụng cụ dẫn chỉ có tên là “Hewson suture passer” (các hãng Arthrex của Mỹ, Smith & Nephew của Anh). Tuy nhiên, dụng cụ này lại không điều chỉnh được kích thước thòng lọng chỉ dẫn đường; giá thành cao (50 USD), bằng nhựa nên sử dụng được một lần và đặt hàng mua ở nước ngoài. “Trong vô vàn cái khó, chúng tôi đã ló... đề tài, đó là nghiên cứu để tạo ra dụng cụ rỗng nòng dẫn chỉ bằng Inox 304, một loại vật liệu được sử dụng rộng rãi trong y học. Dụng cụ này chính là giải pháp tối ưu trong phẫu thuật nội soi cố định diện bám DCCT và khắc phục nhược điểm phẫu thuật kinh điển. Do vật liệu chế tạo bằng inox 304 nên sử dụng được nhiều lần, giảm chi phí cho người phẫu thuật...”, bác sĩ Trung, đồng tác giả đề tài, chia sẻ.

Tính ưu việt của sản phẩm Việt

Để có được sản phẩm đúng theo thiết kế, nhóm tác giả đã nhờ các chuyên gia có “bày tay vàng” ở Nhà máy Z133 (Tổng cục Kỹ thuật), Bộ Quốc phòng thiết kế mô hình. Sau 2 tháng làm việc khẩn trương, cán bộ, nhân viên Phòng Kỹ thuật, Nhà máy Z133 đã cho “ra lò” sản phẩm đầu tiên. “Điều rất mừng là các bác sĩ khi sử dụng thử nghiệm dụng cụ dẫn chỉ này đều cảm nhận sự tiện ích như nhanh, gọn, thẩm mĩ, giảm sang chấn và đau đớn cho bệnh nhân. Sau nhiều lần phẫu thuật, chúng tôi cùng cán bộ, nhân viên nơi chế tạo dụng cụ dẫn chỉ bằng inox 304 phải đúc đi đúc lại vài lần sản phẩm mới được tinh xảo và tiện lợi như hiện nay”, bác sĩ Trung nhớ lại.

Giới thiệu về sản phẩm mà nhóm đã dày công nghiên cứu, Thiếu tá, bác sĩ CK1 Trần Ngọc Thanh-thành viên của đề tài cho hay, dụng cụ dẫn chỉ bằng inox 304 có ưu điểm như tự điều chỉnh được kích thước thòng lọng chỉ dẫn đường phù hợp với từng hoàn cảnh chấn thương (ống dẫn chỉ dài 12cm, thòng lọng dẫn chỉ dài 18cm-PV). Dụng cụ này sử dụng được rất nhiều lần giúp giảm chi phí phẫu thuật (dụng cụ dẫn chỉ của nước ngoài bằng nhựa chỉ sử dụng một lần); thao tác đơn giản, dễ dàng. Sử dụng dụng cụ dẫn chỉ bằng inox 304 đã giảm gần một nửa thời gian phẫu thuật. “Việc rút ngắn thời gian phẫu thuật là yếu tố quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng như tắc mạch, nhiễm khuẩn đối với bệnh nhân. Đề tài này có thể áp dụng thường quy tại các bệnh viện có chuyên khoa chấn thương chỉnh hình được trang bị máy nội soi khớp gối. Không chỉ vậy, việc sử dụng dụng cụ này còn tối ưu nắn chỉnh và cố định diện bám DCCT khớp gối đúng vị trí giải phẫu, giúp trả lại sức căng của DCCT; đồng thời giúp bệnh nhân quay trở lại tập luyện sớm và giảm chi phí trong phẫu thuật”, bác sĩ Thanh tự hào nói về tính ưu việt của đề tài.

Nhóm tác giả nhận giải Nhất “Hội thi Kỹ thuật sáng tạo tuổi trẻ ngành Y tế khu vực TP Hà Nội năm 2018”. Ảnh do nhân vật cung cấp

Để tạo điều kiện cho đồng nghiệp tiện trao đổi cập nhật thông tin, kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ về phẫu thuật nội soi cố định diện bám DCCT khớp gối nói riêng và phẫu thuật khớp và y học thể thao nói chung, nhóm tác giả đề tài này đã thiết lập trang fanpage facebook “Khoa Phẫu thuật Khớp và Y học thể thao - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108”. Đây là địa chỉ tin cậy để các bác sĩ trao đổi thông tin, tư vấn tâm lý cũng như chuyên môn cho bệnh nhân trước, trong và sau phẫu thuật, nhất là tính ưu việt khi lựa chọn phương pháp dùng dụng cụ dẫn chỉ tự tạo trong phẫu nội soi cố định diện bám DCCT khớp gối. “Trang fanpage facebook “Khoa Phẫu thuật Khớp và Y học thể thao - Bệnh viện TWQĐ 108” mong muốn giúp đồng nghiệp thuận tiện trao đổi nghiệp vụ, cập nhật thông tin mới về chuyên môn, tương tác với đồng nghiệp; đồng thời đây cũng là kênh thông tin giúp cho bệnh nhân cũng như thân nhân có người muốn tìm hiểu trước, trong và sau phẫu thuật và điều trị tại Khoa Phẫu thuật Khớp. Mỗi khi có đồng nghiệp có những câu hỏi, thắc mắc hay bệnh nhân liên quan đến chuyên môn là chúng tôi nhiệt tình tư vấn, trả lời với thời gian nhanh nhất...”, bác sĩ Trung giới thiệu.

Theo chân chủ nhiệm đề tài tới phòng điều trị sau mổ, chúng tôi gặp anh Nguyễn Văn Chương ở Dương Nội, Hà Đông (TP Hà Nội), một bệnh nhân bị đứt dây chằng do đá bóng. Mặc dù mới mổ được một hôm nhưng thấy chúng tôi tới thăm, anh Chương tự mình ngồi dậy và vui vẻ tâm sự: “Khi phát hiện bị đứt dây chằng ở đầu gối, vợ chồng tôi lo lắng lắm. Lúc đó gia đình tôi rất hoang mang không biết sẽ đến bệnh viện nào để phẫu thuật, điều trị. Đúng thời điểm đó, tôi rất may được người thân giới thiệu vào trang fanpage facebook “Khoa Phẫu thuật Khớp và Y học thể thao - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108”. Như người sắp chết đuối vớ được cọc, vợ chồng tôi vào trang fanpage để tìm hiểu và nhờ các bác sĩ tư vấn. Thấy đây là địa chỉ tin cậy, ngay ngày hôm đó gia đình đã chở tôi nhập viện. Ca phẫu thuật thành công, tôi được về nhà ăn Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 trong niềm vui vỡ òa của mọi người trong gia đình”.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Thành (bên trái) và bác sĩ Đỗ Đức Trung thăm khám bệnh nhân vừa phẫu thuật khớp gối.

Nói về nhóm tác giả “khai sáng” dụng cụ dẫn chỉ inox 304, Thượng tá, TS Nguyễn Quốc Dũng, Phó chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Khớp tự hào về đồng nghiệp của mình: “Chúng tôi luôn đánh giá cao các bạn trẻ luôn chủ động, tinh thần ham học hỏi nghiên cứu khoa học, tiếp cận nhanh công nghệ tiên tiến trên thế giới. Năm 2016, nhóm tác giả do bác sĩ Đỗ Đức Trung làm chủ nhiệm đề tài đã đề xuất phương pháp phẫu thuật nội soi cố định diện bám DCCT khớp gối với dụng cụ dẫn chỉ bằng inox 304. Nhận thấy đây là đề tài hay, cán bộ khoa đã tạo điều kiện tối đa về thời gian cũng như phát huy trí tuệ tập thể để anh em thực hiện thành công đề tài...”. TS Nguyễn Quốc Dũng cho biết thêm, đây cũng là đề tài có duyên nhận giải “kép”. Đó là giành giải Nhất “Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ XIX và giải Nhất “Hội thi Kỹ thuật sáng tạo tuổi trẻ ngành Y tế khu vực TP Hà Nội năm 2018”. Thời gian tới, nhóm đề tài sẽ sớm hoàn thiện hồ sơ đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) để đăng ký nhãn hiệu bản quyền “dụng cụ dẫn chỉ bằng inox 304 trong phẫu thuật nội soi cố định diện bám DCCT khớp gối”.

Bài và ảnh: NGUYỄN KIÊN THÁI