Bà Lê Thị Nga: Đường bộ bị tai nạn nhiều nên phải tách luật là chưa thuyết phục

Tại Phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cùng với việc trình dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) theo đúng chương trình đề ra, Chính phủ còn trình thêm dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ và đề nghị bổ sung dự án Luật này vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội. Đa số ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều đồng tình việc sửa Luật là cần thiết, tuy nhiên đối với việc tách tách Luật Giao thông đường bộ hiện hành thành hai luật thì cần phải cân nhắc kỹ.

Việc sửa đổi Luật là cần thiết

Báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, so với Luật Giao thông đường bộ năm 2008, dự án Luật lần này có sự thay đổi về phạm vi điều chỉnh. Theo đó, dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) quy định về giao thông đường bộ gồm: Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, hệ thống báo hiệu đường bộ, tổ chức giao thông; quản lý an toàn kỹ thuật phương tiện giao thông đường bộ, vận tải đường bộ, quản lý nhà nước về giao thông đường bộ.

Như vậy, các quy định về quy tắc giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, đăng ký phương tiện giao thông đường bộ, đào tạo sát hạch, cấp giấy phép lái xe sẽ không được quy định tại dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) mà sẽ được điều chỉnh tại dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày tờ trình.

Qua thảo luận, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Giao thông đường bộ nhằm tiếp tục thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, cụ thể hóa quy định Hiến pháp năm 2013, nội luật hóa các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ về hoạt động giao thông vận tải đường bộ, bảo đảm tốt hơn việc thực hiện quyền tự do đi lại của công dân.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, trải qua 12 năm, Luật đã bộc lộ nhiều bất cập, nhiều quy định không còn phù hợp với thực tiễn. Theo đó, Luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về giao thông thông minh, tổ chức trung tâm điều hành giao thông, hạ tầng giao thông; việc kết nối, quy tắc an toàn giao thông một số quy định chưa phù hợp với chuẩn mực quốc tế...

Đặc biệt, vấn đề được người dân quan tâm hiện nay là bảo đảm trật tự an toàn giao thông, tại sao tỷ lệ tai nạn giao thông vẫn cao mặc dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp.

Trong các vụ tai nạn, tai nạn giao thông đường bộ chiếm tỷ lệ cao nhất. Nguyên nhân của tình trạng này, ngoài bất cập trong quy định của luật, ý thức tham gia giao thông, cách thức tổ chức, quản lý, điều hành... là vấn đề chủ yếu. Do đó, việc sửa đổi Luật là rất cần thiết.

Có một số trùng lặp, chồng lấn chưa "thoát" ra được

Tại Tờ trình dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), Chính phủ không nêu rõ lý do vì sao lại thu hẹp phạm vi điều chỉnh so với Luật hiện hành, thậm chí cũng thu hẹp so với phạm vi điều chỉnh của hồ sơ dự án Luật khi đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020.

Để nhìn rõ hơn vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, phạm vi sửa đổi, đối tượng điều chỉnh, các chính sách quản lý giao thông đường bộ được quy định trong Luật Giao thông đường bộ hiện hành đã được thể hiện ngay từ Luật Giao thông đường bộ năm 2001. Phạm vi điều chỉnh của Luật Giao thông đường bộ các năm 2001, 2008 đều rộng là do giao thông đường bộ là sự kết hợp giữa giao thông tĩnh và giao thông động.

“Giao thông tĩnh là cơ sở hạ tầng, hành lang an toàn giao thông, dải phân cách, biển hiệu. Những hệ thống đó là giao thông tĩnh. Giao thông tĩnh này cũng gắn kết với giao thông động - là phương tiện giao thông, người tham gia giao thông, quy tắc an toàn giao thông, các biện pháp để xử lý sự cố giao thông, tai nạn giao thông, vi phạm pháp luật về giao thông. Nếu tách hai lĩnh vực này thì không còn tổng thể của giao thông đường bộ”, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phân tích.

Nếu tách lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ ra khỏi phạm vi điều chỉnh của dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) cũng có nghĩa là dự luật sẽ điều chỉnh chủ yếu đối với hạ tầng giao thông. Nếu "khuôn" trong phạm vi này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị, cần cân nhắc kỹ lưỡng vì vấn đề đầu tư xây dựng, phát triển hạ tầng giao thông đường bộ sẽ không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Giao thông đường bộ nữa mà sẽ do các Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư, Luật Đất đai, Luật Ngân sách nhà nước... điều chỉnh.

Đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ được quy định tại Luật Giao thông đường bộ hiện hành, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, là do hạ tầng giao thông đường bộ gắn với mục tiêu bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Không phải ngẫu nhiên trước đây Quốc hội và Chính phủ đều thống nhất phạm vi điều chỉnh của Luật Giao thông đường bộ bao gồm cả giao thông tĩnh và giao thông động. Việc điều chỉnh với cả hai lĩnh vực này trong Luật hiện hành nhằm hướng đến mục tiêu cao nhất là bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Hơn nữa, qua đọc kỹ hai dự án Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhận thấy, giữa dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ có một số trùng lặp, chồng lấn chưa "thoát" ra được.

Nên để trong 1 luật để đảm bảo kết cấu tổng thể

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Thanh Bình chỉ ra một vấn đề nảy sinh khác từ việc tách Luật Giao thông đường bộ hiện hành thành hai luật. Theo ông, trong một tổng thể nếu tách thành hai luật điều chỉnh, do hai bộ quản lý thì khi đi đến sự thống nhất trong quản lý hệ thống sẽ phức tạp. Đưa ra ví dụ thực tế từ quá trình thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Thanh Bình cho biết, có lĩnh vực đang tách ra hai bộ quản lý và đi theo hai hướng khác nhau, sau đó thống nhất rất khó. Mỗi bộ đều chứng minh thế mạnh của bộ, ngành đó và không thống nhất được.

Có thể thấy, phạm vi điều chỉnh của dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) đã phân tách, bảo đảm được mức độ nhất định, tính riêng biệt so với dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Song, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ lưu ý, giữa hai lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông và điều hành giao thông đường bộ có những vấn đề liên quan, bổ trợ cho nhau. Mặt khác, hai dự án Luật này đều phải đặt trong tổng thể xây dựng, phát triển và bảo đảm trật tự giao thông đường bộ. Do vậy, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, Chính phủ phải cân nhắc rất kỹ lưỡng việc tách Luật Giao thông đường bộ thành hai luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga phát biểu ý kiến.

Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, hiện nay chúng ta có các Luật liên quan tới giao thông là Luật giao thông đường bộ, Luật đường sắt, Luật hàng không dân dụng, Luật đường thủy nội địa… Các luật này có kết cấu tổng thể và mục tiêu là đảm bảo an toàn, trật tự giao thông.

Do đó, bà Lê Thị Nga băn khoăn với việc tách ra thành 2 Luật giao thông đường bộ và Luật đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ. Bởi đây là một tổng thể thống nhất, một kết cấu khó có thể tách rời ra được. Nếu luật này tách ra vậy những luật còn lại có tách ra không?

“Quan điểm cá nhân tôi cho rằng không nên tách ra thành 2 luật mà nên để trong 1 luật để đảm bảo kết cấu tổng thể. Trong đó, luật nên phân công trách nhiệm từng bộ, ngành”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

Về việc có nên tách ra thành 2 Luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, các cơ quan của Chính phủ đã có rất nhiều cuộc thảo luận và thống nhất về việc này. Dẫn số liệu về việc hơn 90% vụ tai nạn giao thông xảy ra trong lĩnh vực giao thông đường bộ, do đó qua đánh giá cần phải tách ra về việc đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Còn đối với các luật khác, vấn đề có tách ra không thì cần phải dựa trên thực tiễn, quá trình tổng kết, đánh giá.

Nêu ý kiến ngay sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga không đồng tình với quan điểm này. Bởi bà cho rằng, trong lĩnh vực hàng không hay đường sắt nếu xảy ra tai nạn cũng vô cùng nguy hiểm, ảnh hưởng tới rất nhiều người. Do đó, lý do đường bộ bị tai nạn nhiều nên phải tách luật là chưa thuyết phục

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho biết, nhìn chung Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Giao thông đường bộ 2008 như đã nêu trong tờ trình.

Liên quan tới phạm vi điều chỉnh, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, nội dung này liên quan tới Luật đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến sau khi thảo luận dự án Luật đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cân nhắc rất kỹ vấn đề tách thành 2 luật.

Ngọc Mai