Bà Mạnh Vãn Chu được tự do, rời Canada về Trung Quốc

Bà Chu trước đó đã buộc phải ở lại Canada nhiều năm vì cáo buộc gian lận của Mỹ, đã rời khỏi nước này sau một thỏa thuận với các công tố viên, sau nhiều năm căng thẳng ngoại giao về số phận của bà.

Bà Chu đã bị bắt giữ với cáo buộc gian lận vào tháng 12-2018 theo yêu cầu của Mỹ.

Vào ngày 24-9 (giờ địa phương), Bộ Tư pháp Mỹ đã bỏ yêu cầu dẫn độ đối với bà.

Vụ bắt giữ bà Chu đã khiến Trung Quốc tức giận và làm căng thẳng quan hệ giữa Bắc Kinh với Mỹ và Canada.

Nó cũng dẫn đến cáo buộc rằng Trung Quốc đã giam giữ công dân Canada để trả đũa, điều mà Trung Quốc bác bỏ.

"Cuộc sống của tôi bị đảo lộn. Đó là khoảng thời gian khó chịu đối với tôi" - bà Chu nói với các phóng viên sau khi được tự do rời Canada.

"Tôi sẽ không bao giờ quên tất cả những lời chúc tốt đẹp mà tôi nhận được từ mọi người" – bà nói.

Hãng tin AFP đưa tin không lâu sau đó bà lên một chuyến bay của Air China từ Canada bay đến thành phố Thâm Quyến của Trung Quốc.

Bà Mạnh Vãn Chu - Ảnh: BBC

Chi tiết về một thỏa thuận khả thi để trả tự do cho bà Chu là chủ đề của các cuộc đàm phán căng thẳng giữa các nhà ngoại giao Mỹ và Trung Quốc.

Mỹ cáo buộc bà Chu đã đánh lừa ngân hàng HSBC về bản chất thực sự của mối quan hệ làm ăn giữa Huawei với một công ty có tên Skycom, khiến ngân hàng này có nguy cơ vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran.

Bộ Tư pháp Mỹ hôm 24-9 cho biết họ đã đạt được thỏa thuận hoãn truy tố.

Điều này có nghĩa Bộ Tư pháp Mỹ sẽ tạm hoãn truy tố bà Chu cho đến tháng 12-2022 nếu bà tuân thủ các điều kiện do tòa án đưa ra, vụ kiện cuối cùng sẽ được hủy bỏ.

Thỏa thuận khuyến nghị bà được tự do cho phép bà chính thức chối tội vì những cáo buộc quan trọng đồng thời thừa nhận những cáo buộc do người Mỹ đưa ra.

Sau đó vào ngày 24-9, các công tố viên Canada đã nói với một tòa án ở Vancouver rằng họ đã rút lại nỗ lực dẫn độ bà ấy về Mỹ và bà ấy nên được tự do.

Bà Chu đã bị quản thúc tại ngôi nhà trị giá hàng triệu đô la ở Vancouver của mình trong gần ba năm.

Trước khi ra tòa, bà Chu được nhìn thấy đi vào tòa nhà cùng với các quan chức lãnh sự quán Trung Quốc.

Thẩm phán sau đó đã đọc lệnh cho bà được tự do.

Là một phần của thỏa thuận, bà Chu đã đồng ý với một "tuyên bố về sự thật", thừa nhận rằng bà đã cố ý khai báo gian dối với HSBC.

Bộ Tư pháp Mỹ cho biết họ đang tiếp tục chuẩn bị để xét xử Huawei.

Trong nhiều tháng, đã có nhiều cuộc tiếp xúc hậu trường rộng rãi, với các giám đốc điều hành cấp cao của Huawei được công ty cử tới Washington để cố gắng giải quyết một vụ việc làm gia tăng căng thẳng quốc tế.

Bà Chu rời Canada bằng máy bay của hãng Air China để về lại Trung Quốc - Ảnh: BBC

Đối với ông chủ của Huawei, vấn đề này mang tính cá nhân sâu sắc, với việc con gái ông bị giam giữ, nhưng đối với toàn bộ Trung Quốc, nó cũng trở thành một nguyên nhân chính gây ra sự tức giận. Nó cũng đã làm xấu đi mối quan hệ giữa Trung Quốc và Canada, với việc hai công dân Canada, Michael Kovrig và Michael Spavor, đã bị coi là 'con tốt' trong các cuộc đàm phán.

Một thỏa thuận có khả năng giảm bớt một số căng thẳng đã xuất hiện. Nhưng vẫn sẽ có những câu hỏi - Mỹ thu được gì?

Bà Chu là con gái lớn của tỷ phú Nhậm Chính Phi, người sáng lập Huawei vào năm 1987. Công ty hiện là nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới.

Ông phục vụ trong quân đội Trung Quốc trong 9 năm, cho đến năm 1983.

Huawei đã phải đối mặt với những cáo buộc rằng chính quyền Trung Quốc có thể sử dụng thiết bị của họ cho hoạt động gián điệp - những cáo buộc mà họ phủ nhận.

Vào năm 2019, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Huawei và đưa Huawei vào danh sách đen xuất khẩu, cắt bỏ nó khỏi các công nghệ quan trọng.

Anh, Thụy Điển, Úc và Nhật Bản cũng đã cấm Huawei, trong khi các quốc gia khác bao gồm Pháp và Ấn Độ đã áp dụng các biện pháp ngăn chặn lệnh cấm hoàn toàn.

Vài ngày sau khi bà Chu bị bắt, Trung Quốc đã giam giữ hai công dân Canada là Michael Spavor và Michael Kovrig vì tình nghi làm gián điệp.

Những người chỉ trích đã cáo buộc Trung Quốc coi họ như những con bài mặc cả chính trị, được coi là một phần của cái được gọi là "ngoại giao con tin". Trung Quốc phủ nhận điều này.

Tháng trước, một tòa án Trung Quốc đã kết tội Michael Spavor, một doanh nhân, tội gián điệp và kết án anh ta 11 năm tù.

Canada đã lên án bản án, nói rằng phiên tòa không đáp ứng ngay cả những tiêu chuẩn tối thiểu mà luật pháp quốc tế yêu cầu.

Các chuyên gia nhận định, thỏa thuận của bà Chu với Mỹ có thể mở đường cho việc trả tự do cho hai người Canada, nhưng căng thẳng trong quan hệ Trung Quốc-Canada sẽ không nhanh chóng tan biến.

Mối quan hệ song phương đã giảm xuống mức thấp lịch sử kể từ khi Chu bị bắt.

Các cáo buộc của Mỹ đối với Huawei vẫn còn và công ty vẫn nằm trong danh sách đen thương mại. Các công ty công nghệ khác của Trung Quốc có hoạt động tại Mỹ, chẳng hạn như công ty truyền thông xã hội TikTok, cũng đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ.

Nhà phân tích lĩnh vực công nghệ Trung Quốc Rui Ma nói với BBC rằng nhiều công ty Trung Quốc hy vọng rằng thỏa thuận của bà Chu với Mỹ có thể đồng nghĩa với việc quan hệ Mỹ-Trung không xấu đi nữa, "nhưng không ai cho rằng điều đó có nghĩa là căng thẳng sẽ có sự đảo ngược".

Anh Duy