Ba tiểu đoàn S-400 trên một con tàu: Vì sao tuần dương hạm mới của Nga được gọi là 'quái vật' phòng không?

Truyền thông Nga đặc biệt nhấn mạnh đến hỏa lực khổng lồ của chiến hạm nặng 28.000 tấn này, với kho vũ khí gồm 80 tên lửa hành trình, trong đó có cả tên lửa tấn công mặt đất 3M14T Kalibr – có khả năng tấn công chính xác mục tiêu mặt đất ở cự ly tới 2.500 km – cũng như các tên lửa chống hạm, bao gồm cả loại siêu thanh Zircon mới, có thể đạt tốc độ Mach 9.

Tuần dương hạm lớp Kirov và các bệ phóng S-400

Tuy nhiên, chi tiết thường bị bỏ qua là tiềm năng tác chiến khổng lồ của tàu tuần dương này trong vai trò nền tảng phòng không, khi phần lớn trong tổng số 176 ống phóng thẳng đứng (96 ống) được dành cho biến thể hải quân của hệ thống phòng không tầm xa S-400.

Đô đốc Nakhimov là tàu chiến đầu tiên sử dụng biến thể S-400 hải quân, được lắp đặt trong quá trình hiện đại hóa để thay thế cho hệ thống S-300F thời Liên Xô trước đây.

S-300F chỉ có tầm bắn hạn chế 90 km với tên lửa đối không 5V55R, và mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể để nâng cấp, bao gồm việc phát triển biến thể S-300FM với tầm bắn gấp đôi, nhưng đầu tư vào phòng không hải quân đã suy giảm mạnh sau khi Liên Xô tan rã.

Biến thể S-400 hải quân dự kiến sẽ cung cấp tầm bắn lên tới 400 km với tên lửa đối không 40N6, đồng thời tích hợp các dòng tên lửa tầm ngắn hơn để tạo thành một năng lực phòng thủ nhiều tầng.

Tính cơ động cao nhờ hai lò phản ứng hạt nhân của tàu lớp Kirov cho phép hệ thống phòng không này được triển khai nhanh chóng trên phần lớn khu vực Bắc Cực – nơi con tàu sẽ đồn trú – và được đánh giá là yếu tố thay đổi cục diện năng lực phòng không trong khu vực.

Mặc dù các tàu chiến khác của Nga dự kiến cũng sẽ được trang bị biến thể S-400 hải quân trong tương lai, nhưng Đô đốc Nakhimov có khả năng vẫn sẽ đứng ở một đẳng cấp riêng về quy mô kho vũ khí phòng không.

Để so sánh: một tiểu đoàn S-400 trên bộ có 8 xe phóng, mỗi xe mang 4 tên lửa, tổng cộng 32 tên lửa. Như vậy, một tàu tuần dương lớp Kirov với 96 ống phóng mang sức mạnh tương đương ba tiểu đoàn S-400 trên bộ.

Kho vũ khí này vượt xa tổng số tên lửa đất đối không tầm xa mà phần lớn các quốc gia trên thế giới đang sở hữu, và nếu được triển khai dưới dạng hệ thống mặt đất thì sẽ có giá trị khoảng 1,6 tỷ USD.

Việc tích hợp hệ thống S-400 hải quân được ước tính là nguyên nhân chính khiến chi phí nâng cấp Đô đốc Nakhimov rất cao, tuy nhiên con tàu được kỳ vọng sẽ mang lại phương thức hiệu quả hơn nhiều trong việc bảo vệ không phận Bắc Cực nhờ khả năng cơ động vượt trội so với các hệ thống mặt đất.

Tàu hộ vệ Nga phóng tên lửa hành trình Zircon

Các tên lửa như 40N6 đã chứng minh khả năng đánh chặn cả máy bay nhỏ bay thấp gần giới hạn tầm bắn, lẫn các mục tiêu siêu thanh với tốc độ tới Mach 8, trong khi bản thân tên lửa có thể đạt tốc độ vượt Mach 14.

Tên lửa 40N6 cùng các dòng khác trong hệ thống S-400 đã được thử nghiệm chiến đấu cường độ cao trong cuộc xung đột Nga – Ukraine, và chứng tỏ sự linh hoạt đủ để thực hiện nhiều nhiệm vụ, từ phòng thủ chống tên lửa đạn đạo cho đến bảo vệ tiêm kích đồng minh bằng cách bắn hạ tên lửa phòng không của đối phương.

Với việc giới chức Nga nhấn mạnh tiềm năng nâng cấp to lớn của lớp Kirov, nhiều nguồn tin trong nước đã dự đoán rằng trong tương lai, các tàu này có thể tiếp tục được tăng cường năng lực phòng không bằng cách tích hợp những loại tên lửa tầm xa hơn, được phát triển cho các hệ thống S-500 và S-550 – vốn hướng tới tác chiến chống vệ tinh và phòng thủ trước tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.

Ngọc An