Bắc cực nóng lên và tác động đối với người dân bản địa

Hình minh họa. Ảnh: AFP/TTXVN

Kể từ những năm 1980, nhiệt độ ở Bắc Cực đã tăng nhanh gần gấp ba lần so với mức trung bình toàn cầu. Mùa hè vừa qua là mùa hè ẩm ướt nhất được ghi nhận, trong khi một đợt nắng nóng vào tháng 8 đã thiết lập kỷ lục nhiệt độ ở phía bắc Alaska và Canada.

Những thay đổi khí hậu khắc nghiệt này đang giáng một đòn nặng nề lên cuộc sống của những người dân bản địa, những người gọi Bắc Cực là nhà.

Theo báo cáo mới nhất từ Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), mùa hè năm nay ở Bắc Cực không chỉ là mùa hè ẩm ướt nhất được ghi nhận mà còn là mùa hè nóng thứ hai trong hơn một thế kỷ.

Những thay đổi đáng báo động này đang tạo ra những thách thức vô cùng lớn đối với người dân bản địa, những người vốn phụ thuộc vào sự ổn định của môi trường tự nhiên để sinh tồn.

Ông Max Neale, quản lý của Trung tâm các cộng đồng bị đe dọa về môi trường, nhận định: "Báo cáo Bắc Cực này là một hồi chuông cảnh báo sớm cho nước Mỹ. Alaska và Bắc Cực đang hứng chịu những tác động nặng nề nhất. Và chúng ta cần phải chuẩn bị cho những thách thức này".

Bắc Cực: Từ nơi giữ Carbon đến nguồn phát thải khí nhà kính

Báo cáo của NOAA cũng chỉ ra rằng Bắc Cực, nơi thường có vai trò giữ carbon trong đất đóng băng, giờ đây đang phát thải nhiều carbon hơn so với khả năng hấp thụ. Nguyên nhân là do các vụ cháy rừng gia tăng và hiện tượng băng vĩnh cửu tan chảy, giải phóng một lượng lớn carbon dioxide và khí methane vào khí quyển, làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu.

Các nhà khoa học cho biết sự thay đổi này sẽ làm cho biến đổi khí hậu trở nên tồi tệ hơn. Đối với người bản địa Alaska, một sự thay đổi khí hậu đồng nghĩa với một sự thay đổi trong lối sống.

Bà Jackie Qatalina Schaeffer, giám đốc các sáng kiến về khí hậu tại Liên minh Y tế Bộ lạc bản địa Alaska (ANTHC), cho biết: "Chúng tôi có những cộng đồng phụ thuộc vào nguồn thực phẩm tự nhiên. Nền kinh tế của họ không được tính bằng tiền bạc, nhưng nếu nguồn cung cấp này biến mất, đó sẽ là một mất mát to lớn đối với cách sống của người dân Bắc Cực. Có những cộng đồng nhỏ phụ thuộc đến 80% vào nguồn thực phẩm hữu cơ tự nhiên này, và chúng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu".

Báo cáo của NOAA cũng cho thấy rằng băng biển ở Bắc Cực tiếp tục thu hẹp sau nhiều thập kỷ suy giảm. Mức băng biển vào tháng 9 năm nay là mức thấp thứ sáu được ghi nhận.

Trên đất liền, các đàn tuần lộc di cư đã suy giảm hơn 60% trong vài thập kỷ qua. Báo cáo và các cộng đồng bản địa đều nhấn mạnh sự cần thiết của việc hợp tác giữa người dân bản địa và các nhà khoa học để quản lý biến đổi khí hậu ở Bắc Cực.

Bà Jackie Qatalina Schaeffer chia sẻ: "Tuần lộc là nguồn thịt chính, là nguồn protein số một của chúng tôi từ động vật trên cạn. Đó là nguồn sống của chúng tôi. Việc mất đi tuần lộc cũng giống như việc tước đoạt sinh kế của những người nuôi gà, giết hết gà của họ".

Tuần lộc: Triệu chứng của một vấn đề lớn hơn

Tuần lộc tại Alaska. Ảnh: alaska.org

Bà Qatalina Schaeffer cho rằng tuần lộc chỉ là một "triệu chứng" của một vấn đề lớn hơn đang đe dọa Bắc Cực và cả hành tinh.

"Khi chúng ta nhìn vào một loài vật như tuần lộc, sự suy giảm của chúng kể một câu chuyện về cả hệ sinh thái. Chúng phụ thuộc vào địa y, vốn có mối liên kết chặt chẽ với lớp băng vĩnh cửu bên dưới, là hệ thống làm mát của toàn bộ hành tinh. Khi nhìn vào hệ thống hành tinh như một tổng thể, chúng ta sẽ thấy hiệu ứng dây chuyền của biến đổi khí hậu", bà nói.

Ông Max Neale, quản lý trung tâm của ANTHC, cho biết Báo cáo Bắc Cực năm 2024 như một tiếng chuông báo động về một tương lai đầy nguy hiểm và tốn kém. "Nó thực sự đang kêu gọi chúng ta hãy hành động ngay lập tức. Và có những giải pháp hoàn toàn khả thi", ông nói.

ANTHC cho biết việc tăng cường tài trợ của liên bang cho các khu vực bị ảnh hưởng bởi băng vĩnh cửu tan chảy và cải thiện sự phối hợp ứng phó thiên tai của chính phủ là một số biện pháp có thể giúp các cộng đồng bản địa thích ứng với sự thay đổi của Bắc Cực.

Biến đổi khí hậu đang tàn phá Bắc Cực với tốc độ đáng báo động, đe dọa không chỉ hệ sinh thái mong manh mà còn cả cuộc sống của người dân bản địa.

Báo cáo Bắc Cực năm 2024 là lời cảnh báo mạnh mẽ, kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ Bắc Cực và cả hành tinh của chúng ta.

Phúc Hưng/Báo Tin tức (Theo pbs)