Bạc Liêu: Vụ muối 2022-2023 trước nguy cơ thất bát

Ruộng muối ở Bạc Liêu - Ảnh: Trần An

Huyện Đông Hải là một trong những địa phương sản xuất muối trọng điểm của tỉnh. Theo lịch trình hằng năm, vụ muối thường bắt đầu từ tháng 10 kéo dài đến tháng 4 năm sau. Thời điểm cuối năm thường là giai đoạn diêm dân đã hoàn tất các bước chuẩn bị cho nước vào ruộng để phơi, thu hoạch muối. Thế nhưng thời gian gần đây, liên tiếp xuất hiện mưa trái mùa, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, gây thiệt hại không nhỏ đến sản xuất muối.

Ông Hồ Thanh Tuấn - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đông Hải cho biết: “Thời tiết năm nay diễn biến bất lợi hơn so với mọi năm. Ngành nông nghiệp huyện đã triển khai lịch sản xuất muối cho bà con diêm dân. Diêm dân trong huyện đã chuẩn bị sân bãi hơn 2 tháng nay nhưng do mưa trái mùa nên chưa sản xuất được. Phòng đã cử cán bộ phối hợp với UBND các xã nắm lại tình hình, nếu hộ dân nào đã sản xuất có muối nhưng bị hao hụt do thời tiết, thiên tai thì sẽ được hỗ trợ”.

Cũng theo ông Tuấn, giá muối hiện nay tăng rất cao, khoảng hơn 100.000 đồng/giạ. Tuy nhiên bà con lại không có muối để bán. Đây là khó khăn chung không riêng gì của diêm dân huyện Đông Hải.

Nghề làm muối là một trong nghề truyền thống lâu đời ở Bạc Liêu, đã tồn tại trên 100 năm. Muối Bạc Liêu được cấp bảo hộ chỉ dẫn địa lý và làng nghề được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia. Nghề làm muối góp phần giải quyết nhu cầu lao động tại chỗ, cũng là nguồn thu nhập chính cho một bộ phận không nhỏ bà con diêm dân sống tại các địa phương ven biển.

Trong những năm gần đây, nghề muối luôn được UBND tỉnh Bạc Liêu quan tâm và đầu tư. Năm 2021, Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu đã phê duyệt Đề án nâng cao giá trị sản xuất và chế biến muối giai đoạn 2021-2030. Mục tiêu của đề án là duy trì diện tích sản xuất muối; cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng muối, nhất là hệ thống thủy lợi; ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến muối, tăng năng suất tối thiểu 20%, nâng cao giá trị các sản phẩm muối ít nhất là 20% so với hiện nay. Tỉnh sẽ xây dựng và phát triển nghề muối theo hướng hiệu quả, bền vững trên cơ sở tận dụng tối đa lợi thế của các địa phương có truyền thống sản xuất muối để nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa các loại sản phẩm về muối nhằm đáp ứng nhu cầu muối trong nước, hướng đến xuất khẩu muối và tạo việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống của người dân làm muối. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng cực đoan của thời tiết, nghề muối Bạc Liêu đang đứng trước những thách thức.

Ông Hà Chí Toàn, diêm dân ngụ ấp Bờ Cảng, xã Điền Hải, huyện Đông Hải cho biết: “Gia đình tôi có 2ha đất sản xuất muối. Theo khuyến cáo lịch thời vụ của ngành nông nghiệp huyện thì vụ muối năm nay ắt đầu từ giữa tháng 10 âm lịch. Tôi đã chủ động cải tạo sân bãi, bắt đầu vào vụ sản xuất. Tuy nhiên, cải tạo sân xong thì vài ngày lại có mưa nên không thu hoạch gì được”.

Tương tự là trường hợp gia đình ông Nguyễn Văn Út, ngụ ấp Huy Điền, xã Điền Hải, huyện Động Hải: “Đoán trước thời tiết năm nay gặp bất lợi nên gia đình tôi bắt đầu vụ muối hơi trễ hơn sơ với hằng năm. Thời tiết mưa nhiều, đến hiện tại chưa thu hoạch được hạt muối nào”. Cũng theo ông Út, làm muối thì phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Sản xuất mà gặp phải mưa trái mùa thì xem như thất bát, mồ hôi công sức mất hết.

Sản xuất muối luôn phụ thuộc nhiều vào thời tiết, lượng mưa trong năm nhiều hay ít ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng, chất lượng hạt muối. Mặc dù những năm gần đây với sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền, nhiều diêm dân đã áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất muối nhằm nâng cao chất lượng hạt muối và tăng năng suất thu hoạch bằng phương pháp trải bạt. Tuy vậy, tỷ lệ áp dụng phương pháp trải bạt của tỉnh còn khá thấp, chiếm dưới 7% tổng diện tích. Đa phần nghề muối tại Bạc Liêu hiện nay chủ yếu vẫn theo phương pháp thủ công truyền thống.

Hiệu quả áp dụng khoa học công nghệ chỉ mới dừng lại ở sự gia tăng năng suất và giá trị hạt muối chứ chưa phát huy hiệu quả trước diễn biến bất thường của thời tiết. Nguy cơ về một vụ muối thất bát đang dần hiện hữu.

Trần An