Bắc Ninh biến di sản thành tài nguyên du lịch thực thụ

Chùa Bút Tháp, Thuận Thành, Bắc Ninh nằm trong lịch trình tour miễn phí Bắc Ninh. (Ảnh: Đan Thanh)

Đồng thời là địa phương có đến 4 di sản được UNESCO ghi danh: Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Ca trù, kéo co làng Hữu Chấp và tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ. Cùng với đó là 599 lễ hội truyền thống và hàng chục loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc như hát Trống quân, Tuồng, Chèo, rối nước…

Tạo sản phẩm du lịch từ di sản

Với những giá trị này, tỉnh xác định phải biến di sản thành tài nguyên du lịch thực thụ. Trước hết là tạo sản phẩm từ chính di sản. Chẳng hạn, từ các bảo vật quốc gia, chúng tôi đang nghiên cứu thiết kế quà lưu niệm, mô hình nghệ thuật, biểu tượng văn hóa Quan họ… để gắn vào tour tuyến.

Hoặc từ làn điệu Quan họ, tỉnh phát triển du lịch tại cộng đồng các làng Quan họ gốc… và lấy Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh làm điểm nhấn.

Từ cuối tháng 5/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh đã quyết định điều chỉnh và mở rộng thêm 8 điểm đến mới trên cả 4 tuyến tour nhằm làm giàu thêm nội dung trải nghiệm.

4 tuyến tour miễn phí của Bắc Ninh đang hoạt động theo mô hình tour ngắn ngày, có xe đưa đón, hướng dẫn viên và trải nghiệm trọn gói.

Tour thứ nhất được bổ sung chùa Tiêu Sơn, nơi gắn liền với Thiền sư Vạn Hạnh và chùa Tổ xã Hà Mãn, tạo thành hành trình xuyên suốt từ Bảo tàng Bắc Ninh đến loạt điểm di tích như chùa Bút Tháp, chùa Dâu, làng tranh Đông Hồ và khu sinh thái Vườn Cuộc Sống. Đây là tuyến tiêu biểu cho du lịch văn hóa - Phật giáo, nơi kết nối tinh thần tôn giáo với vẻ đẹp dân gian qua nghệ thuật và cảnh quan.

Tour thứ hai mở rộng chiều sâu văn hóa bằng cách kết nối chùa Linh Ứng với đền và lăng Sĩ Nhiếp - một danh nhân có công truyền bá chữ Hán tại Việt Nam. Tuyến này tạo mạch nối tự nhiên giữa làng gốm Phù Lãng, chùa Phật Tích và chùa Diên Quang, gợi mở những tầng văn hóa lịch sử đan xen giữa tôn giáo, thủ công truyền thống và học thuật.

Du khách thưởng thức làn điệu Dân ca quan họ Bắc Ninh khi tham gia tour du lịch miễn phí. (Nguồn: Nhân dân)

Tour thứ ba bổ sung thêm chùa Bách Môn (xã Việt Đoàn) nhằm phát huy thế mạnh của Bắc Ninh về di sản phi vật thể, đặc biệt là không gian diễn xướng Quan họ. Tuyến hành trình kết nối hài hòa các điểm đến như đình Tướng Quốc, đền Thánh Quang, làng Diềm - cái nôi của Dân ca Quan họ và Green Farm - mô hình du lịch nông nghiệp cộng đồng. Tại đây, du khách có thể trải nghiệm làm nông dân, hòa mình vào nhịp sống thôn quê và thưởng thức câu hát Quan họ giữa không gian thiên nhiên thanh bình.

Tour thứ tư trở thành tuyến tổng hợp khi đưa vào 3 điểm mới: chùa Đại Bi (xã Thái Bảo), làng đúc đồng Đại Bái (Gia Bình) và khu sinh thái nghỉ dưỡng Đông Đô Village (Lương Tài). Đây là hành trình kết nối tín ngưỡng, làng nghề, dịch vụ sinh thái, nơi du khách được trải nghiệm đúc đồng thủ công, khám phá không gian làng cổ và thư giãn tại khu nghỉ dưỡng nông thôn kiểu mới.

Trở thành trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái hàng đầu vùng đồng bằng Bắc Bộ

Trong dài hạn, tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng định hướng với 4 dòng sản phẩm chính.

Thứ nhất, du lịch gắn với công nghệ sáng tạo. Tỉnh đang xây dựng các sản phẩm như “Quan họ kể chuyện” ứng dụng công nghệ XR (thực tế mở rộng), bảo tàng tương tác để du khách có thể “trò chuyện” với liền anh, liền chị bằng trí tuệ nhân tạo. Đây là hướng đi vừa bảo tồn, vừa lan tỏa giá trị di sản theo cách mới mẻ, cuốn hút.

Thứ hai, du lịch công nghiệp và đô thị thông minh. Bắc Ninh có nhiều khu công nghiệp kiểu mẫu như VSIP, Yên Phong, Thuận Thành… nên chúng tôi phát triển các tour “du lịch công nghiệp” - một loại hình đang được quan tâm trong kỷ nguyên kinh tế số. Song song đó là các mô hình đô thị du lịch - văn hóa - sinh thái, phát triển du lịch đêm, nghệ thuật ánh sáng, bản đồ ảo, thanh toán không tiền mặt…

Chùa Phật Tích nằm ở Phật Tích, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. (Nguồn: Tuổi trẻ)

Thứ ba, các sản phẩm gắn với không gian làng quê. Bắc Ninh có 120 làng nghề, trong đó 62 là làng nghề truyền thống. Chúng tôi đẩy mạnh du lịch trải nghiệm: về làng Quan họ gốc học hát dân ca, chơi trò chơi dân gian, ăn bữa cơm quê trong nhà cổ; hoặc tham gia làm nông nghiệp công nghệ cao – vừa trồng rau, vừa nghỉ dưỡng, kết hợp vui chơi giải trí nhẹ nhàng.

Thứ tư, du lịch “không gian - thời gian”. Tỉnh thử nghiệm các sản phẩm theo mùa và theo khung giờ đặc biệt như Lễ hội đêm Rằm, phố đi bộ - ẩm thực đêm, du lịch mùa lễ hội hoặc mùa thu hoạch nông sản. Những hoạt động này sẽ tạo thêm cơ hội khám phá mới lạ, không bị trùng lặp.

Nếu tiếp tục phát huy lợi thế về di sản kết hợp với thu hút đầu tư vào hạ tầng dịch vụ, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, Bắc Ninh hoàn toàn có thể trở thành trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái hàng đầu vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Tống Thoan