Bắc Ninh cân bằng hệ sinh thái sản xuất từ cụm công nghiệp

Động lực mới từ các dự án cụm công nghiệp

UBND tỉnh Bắc Ninh vừa chấp thuận chủ trương đầu tư dự án cụm công nghiệp Hương Sơn 2 tại xã Kép, do Công ty cổ phần Vĩnh Phát BG làm chủ đầu tư. Dự án có tổng vốn hơn 688 tỷ đồng, diện tích 65 ha, với kế hoạch hoàn thành các thủ tục đất đai vào tháng 12/2026 và đưa hệ thống hạ tầng bao gồm trạm xử lý nước thải tập trung vào hoạt động từ tháng 11/2027.

Dự án này cùng nhiều cụm công nghiệp mới cho thấy nỗ lực của tỉnh trong việc cải thiện năng lực tiếp nhận doanh nghiệp công nghiệp và mở rộng không gian sản xuất ngoài các khu công nghiệp lớn.

Sau sắp xếp địa giới hành chính, Bắc Ninh có khoảng 100 cụm công nghiệp, trong đó hơn 60 cụm do doanh nghiệp làm chủ đầu tư. Đây là quỹ hạ tầng quan trọng để phân bố lại sản xuất, di dời cơ sở gây ô nhiễm khỏi khu dân cư, tạo việc làm và thúc đẩy chuyển đổi số tại chỗ.

Cụm công nghiệp giúp tạo thêm mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp nông thôn. Ảnh minh họa.

Ông Hoàng Anh Tuấn - Phó Giám đốc Sở Công Thương Bắc Ninh nhấn mạnh, tỉnh đã quy hoạch 112 cụm với tổng diện tích khoảng 4.500 ha, bằng khoảng 1/3 diện tích các khu công nghiệp. Cụm công nghiệp giữ vai trò không nhỏ trong chiến lược phát triển công nghiệp của Bắc Ninh.

Nhờ đó, hệ sinh thái sản xuất của tỉnh đang dần được cân bằng giữa những “ông lớn” là các tập đoàn lớn và lực lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp công nghiệp nông thôn đông đảo nhưng sự phát triển này vẫn chưa tương xứng tiềm năng.

Nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ

Theo ông Hoàng Anh Tuấn, nhiều dự án cụm công nghiệp trên địa bàn Nam Sông Cầu đã và đang chậm lại do vướng mắc về đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư, môi trường… việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại các cụm cũ gặp nhiều trở ngại vì quy trình, hồ sơ chưa rõ ràng.

Ông Hoàng Anh Tuấn cho rằng, thủ tục hành chính còn rườm rà là nguyên nhân không nhỏ: “Hiện quy định yêu cầu sau khi phê duyệt phương án phát triển cụm công nghiệp phải đưa vào quy hoạch tỉnh rồi mới triển khai. Bước này không thật sự bắt buộc theo Luật Quy hoạch, nhưng lại làm tăng thời gian và thủ tục”.

Trong khi đó, sau sắp xếp hành chính (từ 20 huyện/thị trước đây nay thành 99 đơn vị hành chính), bộ máy tại cơ sở rất mỏng, nhiều xã thiếu cán bộ chuyên trách về Công Thương. Công tác thực thi ở cơ sở gặp nhiều khó khăn, nhiều nhiệm vụ đòi hỏi phải giao về sở để thực hiện tổng thể. Vì vậy cần trao thêm thẩm quyền cho Sở Công Thương trong một số nội dung quản lý cụm công nghiệp.

Lãnh đạo Sở Công Thương Bắc Ninh thông tin, riêng 30 cụm công nghiệp của tỉnh nằm trong quy hoạch phát triển đô thị đang cần chuyển đổi mục đích sử dụng, nhưng vướng về thủ tục tài chính, tái định cư và hạ tầng. Nếu không có hướng dẫn thống nhất từ Trung ương, rất khó xử lý dứt điểm.

Được biết, Bắc Ninh đang kiên trì tháo gỡ từng nút thắt và đề xuất điều chỉnh ở cấp thể chế nhằm khơi thông nguồn lực phát triển cụm công nghiệp. Để quá trình này thuận lợi hơn, đại diện Sở Công Thương kiến nghị: cắt giảm thủ tục trung gian, nhất là bước đưa phương án phát triển cụm vào quy hoạch tỉnh. Rà soát, thống nhất quy định giữa Luật Đầu tư và Luật Xây dựng để tránh trùng lặp.

Xây dựng quy trình chuẩn cho chuyển đổi những cụm công nghiệp đã tồn tại lâu. Tăng phân cấp và trao thêm thẩm quyền cho Sở Công Thương phù hợp thực tiễn mới.

Hiện, Bắc Ninh còn triển khai hợp tác với nhiều tập đoàn lớn, thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ và mô hình nhà máy thông minh. Tỉnh kỳ vọng sớm phát triển Trung tâm Kỹ thuật Phát triển Công nghiệp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nội địa thử nghiệm, đào tạo công nghệ mới. Nếu được các bộ, ngành ủng hộ, những đề xuất này sẽ giúp Bắc Ninh tăng tốc và đi đúng hướng phát triển công nghiệp cân bằng, lan tỏa, bền vững.

Hải Linh