Bắc Ninh: Thuốc bảo vệ thực vật sinh học giúp khoai tây khỏe cây, sai củ, giảm tỷ lệ chết

“Những năm trước, khoai tây chết nhiều lắm. Dù phun thuốc 7 - 8 lần nhưng ruộng vẫn thiệt hại nặng”, ông Nguyễn Trọng Thụ, một hộ trồng khoai lâu năm ở phường Phương Liễu (Bắc Ninh), nhớ lại những vụ mùa đầy lo lắng trong vụ đông 2024 và vụ xuân 2025. Bệnh héo xanh khiến khoai tây chết hàng loạt, năng suất sụt giảm, nhiều hộ buộc phải thu hẹp diện tích canh tác.

Sự thay đổi chỉ thực sự đến khi ông Thụ cùng các hộ dân tham gia mô hình canh tác khoai tây bền vững ứng dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học do Công ty TNHH Bayer Việt Nam phối hợp Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật triển khai.

"Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp quản lý sâu bệnh đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Cây sinh trưởng khỏe hơn, tán lá xanh và dày, củ khoai đồng đều, đẹp mã, năng suất ước tăng từ 20 - 30% so với trước", ông Thụ cho biết.

Ông Thụ ước tính năng suất khoai tây trong mô hình tăng 20 - 30%.

Hợp tác công - tư thúc đẩy canh tác bền vững

Ngày 19/12, Công ty TNHH Bayer Việt Nam phối hợp Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tổ chức hội thảo đánh giá hiệu quả mô hình canh tác khoai tây bền vững tại phường Phương Liễu (Bắc Ninh), đồng thời tập huấn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm cho hơn 50 hộ nông dân trên địa bàn.

Hội thảo đánh giá hiệu quả canh tác khoai tây sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học thu hút đông đảo bà con trong và ngoài mô hình tham gia.

Mô hình được triển khai trong khuôn khổ Bản ghi nhớ hợp tác chiến lược giai đoạn 2022 - 2025 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật và Bayer Việt Nam.

Thông qua hợp tác công - tư (PPP), chương trình góp phần cụ thể hóa định hướng thúc đẩy sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học theo chiến lược chung của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hướng tới canh tác an toàn, bền vững, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Thuốc sinh học giúp khỏe cây, sai củ

Mô hình do Trung tâm Khảo kiểm nghiệm thuốc phía Bắc triển khai trên diện tích 1 ha tại vùng lõi sản xuất khoai tây của tỉnh Bắc Ninh, áp dụng giải pháp quản lý sâu bệnh tổng hợp của Bayer Việt Nam. Điểm nổi bật là việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học Serenade trong toàn bộ quy trình canh tác để phòng trừ nấm và vi khuẩn gây bệnh.

Cán bộ kỹ thuật của Bayer Việt Nam hướng dẫn bà con kỹ thuật canh tác và phòng trừ sâu bệnh theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây khoai tây.

Theo phản ánh của các hộ tham gia mô hình, khi thực hiện đồng bộ quy trình kỹ thuật - từ vệ sinh đồng ruộng, xử lý đất, bón phân hữu cơ vi sinh đến sử dụng chế phẩm sinh học kiểm soát nấm và vi khuẩn gây hại - tỷ lệ cây chết đã giảm mạnh, chỉ còn khoảng 2–3%. Con số này thấp hơn rất nhiều so với các vụ trước, khi có hộ ghi nhận tỷ lệ cây chết lên tới 20 - 30%.

Cây khoai tây trong mô hình sinh trưởng khỏe, tán lá xanh và dày, số lượng củ nhiều và đồng đều hơn. Đáng chú ý, chế phẩm sinh học Serenade không để lại dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm thu hoạch, góp phần nâng cao độ an toàn của nguyên liệu đầu vào, bảo vệ sức khỏe người sản xuất và người tiêu dùng.

Không chỉ mang lại hiệu quả về năng suất, mô hình còn giúp người trồng khoai thay đổi tư duy canh tác. Các kỹ thuật khoa học được chuyên gia hướng dẫn cụ thể, từ lựa chọn giống sạch bệnh, bón phân cân đối đến tưới tiết kiệm và phun thuốc đúng liều lượng, đúng thời điểm.

Ông Nguyễn Trọng Thụ chia sẻ về những đổi thay tích cực khi tham gia mô hình.

Theo ông Nguyễn Trọng Thụ, việc áp dụng các kỹ thuật này giúp giảm đáng kể công lao động, tiết kiệm nước, hạn chế số lần phun thuốc và giảm chi phí đầu vào, đồng thời bảo vệ sức khỏe người trồng. “Cảm nhận rõ nhất là sự khác biệt giữa cách trồng truyền thống và mô hình mới. Khoai tây đạt kích cỡ chuẩn, vỏ đẹp, ít sâu bệnh, người trồng cũng yên tâm hơn”, ông Thụ chia sẻ.

Kết quả của mô hình "có ý nghĩa rất quan trọng"

Phát biểu tại hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Quý Dương ghi nhận những kết quả tích cực bước đầu của mô hình canh tác khoai tây ứng dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, đồng thời đánh giá cao hiệu quả của giải pháp này trong kiểm soát dịch bệnh và bảo đảm an toàn sản xuất.

Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Quý Dương phát biểu tại hội thảo.

Theo ông Nguyễn Quý Dương, đối với các cây trồng như khoai tây, cà chua, bệnh héo xanh do vi khuẩn là một trong những đối tượng gây hại khó phòng trừ nhất, có nơi tỷ lệ cây nhiễm bệnh lên tới 30–40%. Trong bối cảnh đó, việc mô hình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học nhưng vẫn giúp giảm mạnh tỷ lệ cây bị bệnh, đồng thời năng suất dự kiến tăng 20 - 30%, là kết quả rất đáng ghi nhận.

Báo cáo đánh giá bước đầu cũng cho thấy, thuốc bảo vệ thực vật sinh học Serenade không chỉ có hiệu quả trong phòng trừ bệnh héo xanh mà còn phát huy tác dụng đối với một số đối tượng dịch hại khác như bọ trĩ, bệnh sương mai. “Kết quả này rất đáng chú ý và cần tiếp tục được theo dõi, đánh giá trong thời gian tới”, ông Nguyễn Quý Dương nhấn mạnh.

Theo Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, những kết quả đạt được tại Bắc Ninh có ý nghĩa quan trọng, góp phần khẳng định việc chuyển đổi sang sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học là hoàn toàn khả thi, không chỉ bảo đảm an toàn sản xuất mà còn mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho nông dân. Đây cũng là định hướng lớn của ngành nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Ông Đặng Văn Phước, Giám đốc Bộ phận Đăng ký Sản phẩm Công ty TNHH Bayer Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Cùng với mô hình tại Bắc Ninh, trong năm 2025, chương trình tập huấn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả được Bayer Việt Nam triển khai tại 15 tỉnh, thành phố với khoảng 2.500 nông dân tham dự.

Ông Đặng Văn Phước, Giám đốc Bộ phận Đăng ký Sản phẩm Công ty TNHH Bayer Việt Nam, cho biết: “Thông qua mô hình hợp tác công - tư này, chúng tôi không chỉ chuyển giao các giải pháp và công nghệ tiên tiến, mà còn tăng cường phối hợp, tối ưu hóa nguồn lực để mang lại những tiến bộ thiết thực, góp phần nâng cao thu nhập cho bà con nông dân".

Đại diện Bayer cũng khẳng định cam kết "tiếp tục đồng hành chặt chẽ với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật trong việc đánh giá hiệu quả, cải tiến và nhân rộng các mô hình canh tác bền vững, ứng dụng thuốc sinh học trong thời gian tới”.

Đồng hành tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm suốt mùa vụ

Hà Lan