Nhật Bản tăng lãi suất lên cao nhất 3 thập kỷ

Động thái mới của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản được cho là "đúng như kỳ vọng" của thị trường sau thời gian dài tránh đưa ra lập trường về lộ trình tăng lãi suất. Ảnh: Reuters.

Đây là động thái mới nhất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), đánh dấu một bước chuyển lớn, khép lại một giai đoạn dài của các chính sách hỗ trợ tiền tệ "mạnh tay" và duy trì chi phí vay gần như bằng 0 tại quốc gia này, theo Reuters.

Trong tuyên bố mới nhất, BOJ đã loại bỏ nội dung quan ngại trước đó về việc tăng trưởng và lạm phát có nguy cơ đình trệ do tác động từ thuế quan của Mỹ. Điều này cho thấy ngân hàng trung ương Nhật Bản tin tưởng nước này đang tiến gần hơn tới mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững, nhờ xu hướng tăng lương đang dần định hình.

Bước chuyển lịch sử của chính sách

Dựa trên các dữ liệu và khảo sát gần đây, BOJ đánh giá: “Khả năng cao cơ chế tương hỗ giữa lương và giá tăng ở mức vừa phải sẽ được duy trì”. Do lãi suất thực vẫn ở mức thấp đáng kể, cơ quan này khẳng định sẽ tiếp tục nâng lãi suất nếu triển vọng kinh tế và giá cả diễn biến đúng như dự báo.

Trong lần điều chỉnh này, BOJ đã nâng lãi suất ngắn hạn từ 0,5% lên 0,75%, đúng như kỳ vọng của thị trường. Đây cũng là mức lãi suất cao nhất kể từ năm 1995, thời điểm Nhật Bản vẫn đang chật vật xử lý hậu quả từ sự đổ vỡ của "bong bóng" tài sản và đối mặt với tình trạng giảm phát kéo dài.

Cùng với quyết định nâng lãi suất, BOJ cũng đưa ra đánh giá lạc quan hơn về triển vọng kinh tế khi cho rằng mức tăng trưởng “nhiều khả năng duy trì ở mức vừa phải”, thay vì rủi ro đình trệ như quan điểm hồi tháng 10. Đồng thời, BOJ đã điều chỉnh cách mô tả về lạm phát cơ bản, khẳng định chỉ số này sẽ "tiếp tục đà tăng dần", thay vì dự báo sẽ dậm chân tại chỗ như trước đó.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản Kazuo Ueda chủ trì họp báo sau cuộc họp chính sách ngày 19/12. Ảnh: Reuters.

Tuy vậy, Thống đốc Kazuo Ueda vẫn thận trọng, tránh đưa ra cam kết cụ thể về lộ trình hoặc thời điểm của đợt tăng lãi suất tiếp theo. Ông nhấn mạnh việc điều chỉnh mức độ hỗ trợ tiền tệ sẽ được cân nhắc dựa trên diễn biến kinh tế, giá cả và tình hình tài chính tại mỗi cuộc họp.

Ngay sau thông báo, đồng yen trượt giá, chỉ số Nikkei 225 tăng, còn lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm "vọt" lên mức cao nhất 26 năm.

Những thử thách phía trước

Về dài hạn, BOJ duy trì dự báo lạm phát cơ bản sẽ tiệm cận mục tiêu 2% vào nửa cuối giai đoạn dự báo 3 năm (kéo dài đến năm tài chính 2027). Tuy nhiên, 2 thành viên có quan điểm "diều hâu" là ông Hajime Takata và ông Naoki Tamura đã bày tỏ ý kiến trái chiều khi cho rằng lạm phát thực tế đã hoặc sẽ sớm cán đích nhanh hơn so với dự báo chung.

BOJ tin rằng các doanh nghiệp Nhật Bản nhiều khả năng tiếp tục tăng lương trong năm tới, củng cố lập luận rằng việc dần thắt chặt chính sách là phù hợp. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng nhận định các yếu tố bất định liên quan đến kinh tế Mỹ và tác động từ chính sách thuế nhập khẩu đã phần nào hạ nhiệt.

Dù vậy, việc đưa lãi suất lên mức 0,75% cũng khiến các quyết định điều hành trong tương lai trở nên phức tạp hơn, khi con số này đang tiến dần đến ngưỡng “lãi suất trung tính” mà BOJ ước tính nằm trong khoảng 1-2,5%. Việc đẩy lãi suất đi xa đến đâu sẽ đòi hỏi sự đánh giá thận trọng, đặc biệt khi Nhật Bản chỉ mới vừa kết thúc chương trình kích thích quy mô lớn kéo dài một thập kỷ và bắt đầu chu kỳ nâng lãi suất trở lại từ năm nay.

Áp lực lạm phát dai dẳng cũng là động lực quan trọng thúc đẩy BOJ hành động. Dữ liệu tháng 11 cho thấy lạm phát lõi vẫn duy trì ở mức 3%, đánh dấu gần 4 năm liên tiếp vượt ngưỡng mục tiêu. Đà trượt giá của đồng yen thời gian qua, vốn là yếu tố làm tăng chi phí nhập khẩu và đẩy mặt bằng giá cả lên cao, cũng là cơ sở để BOJ thuyết phục chính quyền của Thủ tướng Sanae Takaichi về sự cần thiết của một đợt tăng lãi suất mới.

Bất chấp những áp lực từ chính sách thương mại của Mỹ, khảo sát mới nhất của BOJ cho thấy niềm tin của các doanh nghiệp Nhật Bản đã chạm mức cao nhất trong 4 năm, đi kèm với kỳ vọng nhiều công ty sẽ tiếp tục thực hiện các đợt tăng lương mạnh mẽ trong năm tới.

Lam Như