Bắc Ninh tiên phong phát triển công nghiệp bán dẫn: Bài 2 - Nghị quyết 'đi tắt đón đầu'

Chính sách ưu việt

Trong nhiều năm qua, công nghiệp đã đóng vai trò là động lực tăng trưởng của Bắc Ninh, minh chứng cho định hướng phát triển đúng đắn khi xác định công nghiệp là lĩnh vực then chốt thúc đẩy kinh tế, nâng cao chất lượng sống của người dân và nâng vị thế của tỉnh. Bước vào giai đoạn mới, công nghiệp bán dẫn được xem là “xương sống”, bước chuyển chiến lược trong tiến trình hiện đại hóa ngành công nghiệp. Tỉnh đặt mục tiêu đưa Bắc Ninh trở thành trung tâm sản xuất chất bán dẫn, công nghiệp hỗ trợ, trí tuệ nhân tạo của miền Bắc. Để hiện thực hóa khát vọng này, bên cạnh việc đầu tư hạ tầng đồng bộ và thu hút dòng vốn chất lượng, yếu tố được tỉnh đặc biệt chú trọng là tạo nguồn nhân lực chuyên sâu cho ngành bán dẫn - nền tảng quyết định sự thành công của chiến lược công nghiệp hóa trong kỷ nguyên số.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh trao giấy chứng nhận đầu tư cho doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp.

Vì vậy, trong công tác đào tạo - giáo dục nghề nghiệp, hai địa phương Bắc Giang và Bắc Ninh trước đây đều chủ động lồng ghép các chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là cho sinh viên theo học các ngành công nghệ thông tin, lập trình, những lĩnh vực có liên quan và gần với chuyên ngành bán dẫn. Tiêu biểu là Nghị quyết số 61/2021/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 của HĐND tỉnh Bắc Giang, quy định một số chính sách hỗ trợ giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021-2025. Đặc biệt, tỉnh Bắc Ninh (cũ) đã ban hành Nghị quyết số 05/2024/NQ-HĐND ngày 28/5/2024 quy định chính sách hỗ trợ nhà giáo, học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ ngành bán dẫn và nền công nghiệp số giai đoạn 2024 - 2030. Tiếp đó, Nghị quyết số 13/2025/NQ-HĐND của tỉnh Bắc Giang ban hành ngày 19/2/2025 cũng tập trung hỗ trợ đào tạo và thu hút nguồn nhân lực cho giai đoạn 2025 - 2030.

Đến nay, hơn 1 nghìn sinh viên theo học ngành bán dẫn được hỗ trợ theo Nghị quyết 05, cao hơn dự kiến. Một số cơ sở đào tạo có nhiều em được hỗ trợ như: Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh; Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh; Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ...

Những chính sách này là bước đi đột phá, thể hiện sự nhanh nhạy trong hành động của các địa phương, đặc biệt là Bắc Ninh. Theo đó, tỉnh đang tập trung đầu tư và đào tạo lực lượng lao động trong thời gian sớm nhất để có thể nhanh chóng gia nhập thị trường lao động chất lượng cao. Điểm đáng chú ý là đối với người học nghề, Bắc Ninh thực hiện chính sách hỗ trợ học phí cho các ngành, nghề thuộc chương trình đào tạo chất lượng cao và các nghề liên quan đến công nghiệp bán dẫn. Mức hỗ trợ học phí dành cho học sinh, người lao động đã tốt nghiệp trung học phổ thông tham gia học trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp tại các cơ sở đào tạo trên địa bàn, tùy bậc học và năm học. Ngoài ra, tỉnh cũng hỗ trợ học phí cho các khóa đào tạo ngắn hạn nhằm chuyển đổi nghề nghiệp, đáp ứng nhu cầu nhân lực công nghiệp bán dẫn.

Nhờ chính sách ưu đãi của tỉnh Bắc Ninh, nhiều học sinh đã lựa chọn theo học tại địa phương thay vì các trường đại học lớn. Điển hình là em Nguyễn Đức Duy, quê phường Ninh Xá, sinh viên khóa 54 Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Dù đạt 27,75 điểm, trúng tuyển vào Đại học Sư phạm Hà Nội, em vẫn quyết định chọn học nghề điện tử công nghiệp tại Bắc Ninh sau khi cân nhắc kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến gia đình, đặc biệt từ anh trai, cựu sinh viên của trường.

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh, mặc dù Nghị quyết số 05, Nghị quyết số 13 mới thực hiện trong thời gian ngắn nhưng đã mang lại hiệu quả tích cực. Đến nay, hơn 1 nghìn sinh viên đủ tiêu chuẩn được hỗ trợ, cao hơn dự kiến Nghị quyết đề ra. Một số cơ sở đào tạo có học sinh, sinh viên được hỗ trợ nhiều như: Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh; Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh; Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ... Ngoài ra, một số chính sách trong Nghị quyết số 05 như: Chính sách hỗ trợ đào tạo nhà giáo; đào tạo ngắn hạn cho người lao động trong doanh nghiệp để chuyển đổi nghề đáp ứng ngành công nghiệp bán dẫn đang được thực hiện.

Hình thành đội ngũ nhân lực chất lượng cao

Theo Tiến sĩ Nguyễn Quốc Huy, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh, tỉnh là địa phương tiên phong trong cả nước ban hành chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn. Với cam kết đầu tư lên tới 1 nghìn tỷ đồng đến năm 2030 để hỗ trợ học phí cho khoảng 10 nghìn sinh viên, Bắc Ninh đã thể hiện rõ tầm nhìn dài hạn và chiến lược “đi tắt đón đầu” trong chuẩn bị nguồn lực cho ngành công nghệ cao. Mục tiêu của tỉnh không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng nhu cầu nhân lực tại địa phương mà còn hướng tới việc cung cấp đội ngũ kỹ thuật viên và chuyên gia chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn của cả nước.

Dây chuyền sản xuất tại Công ty trách nhiệm hữu hạn SamSung Electronics Việt Nam.

Thực hiện Nghị quyết số 05, Trường Cao đẳng Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh đã tổ chức đào tạo và hoàn tất thủ tục hỗ trợ cho khoảng 400 sinh viên theo đúng quy định. Từ nay đến cuối năm, Trường tiếp tục rà soát, bảo đảm sinh viên đủ điều kiện sẽ được thụ hưởng đầy đủ các chính sách ưu đãi của tỉnh, góp phần hình thành lực lượng lao động kỹ thuật cao phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn.

Các cơ sở đào tạo khác trên địa bàn cũng không ngừng nâng cao năng lực, từng bước đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tiến sĩ Vũ Ngọc Khuê, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh cho biết, nhà trường luôn chủ động rà soát, nắm bắt định hướng và nhu cầu nhân lực của thị trường để xây dựng mô hình đào tạo phù hợp. Một trong những điểm sáng là mô hình “Trường trong doanh nghiệp - Doanh nghiệp trong trường học” được thực hiện hiệu quả với sự đồng hành của các tập đoàn lớn như Samsung, Canon, Goertek Vina... Một số ngành nghề áp dụng mô hình đào tạo “1+1+1”: Năm thứ nhất học lý thuyết tại trường, năm thứ hai thực hành tại doanh nghiệp, năm thứ ba tham gia trực tiếp vào quy trình sản xuất. Sinh viên sau tốt nghiệp có thể đáp ứng ngay yêu cầu tuyển dụng của các nhà đầu tư lớn, góp phần cung cấp kịp thời lực lượng lao động kỹ thuật cao phục vụ doanh nghiệp của tỉnh.

Giờ thực hành sử dụng rô-bốt tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh.

Với Trường Cao đẳng Công nghệ Việt Hàn, từ năm 2023, Trường đã liên kết với Công ty trách nhiệm hữu hạn Hana Micron Vina đào tạo 100 sinh viên chuyên ngành điện công nghiệp, công nghệ thông tin, điện tử về công nghệ bán dẫn; đồng thời mở Trung tâm đào tạo bán dẫn tại Trường. Thứ Năm hằng tuần, kỹ sư của Công ty trực tiếp lên lớp giảng dạy sinh viên. Sinh viên tham gia chương trình sau tốt nghiệp được nhận vào làm việc tại doanh nghiệp với mức lương cao hơn 1 bậc so với các bạn cùng tốt nghiệp cao đẳng nhưng không tham gia chương trình này. Cùng đó, liên kết với một số doanh nghiệp lớn, tăng thời gian thực hành. Khi tốt nghiệp sẽ được doanh nghiệp trả mức lương tương đương tốt nghiệp đại học. Ngoài ra, Trường còn tích cực hợp tác quốc tế; định hướng tuyển sinh viên sang Trung Quốc học chuyên ngành bán dẫn theo chương trình tài trợ một phần học phí và chi phí sinh hoạt...

Trong buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh vào tháng 9 vừa qua, ông Jiang Bin, Chủ tịch Tập đoàn Goertek ghi nhận và đánh giá cao những định hướng hỗ trợ thiết thực của tỉnh trong công tác phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Từ gợi mở của lãnh đạo tỉnh về tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, phù hợp với chuyên ngành của doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm nhân lực được tỉnh hỗ trợ kinh phí đào tạo, Tập đoàn đã có cơ hội tiếp nhận những nhân viên giỏi, góp phần quan trọng vào sự phát triển của Công ty. Ông Jiang Bin mong muốn mô hình hợp tác này tiếp tục duy trì và mở rộng, đồng thời gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo tỉnh vì đã có những gợi mở đúng hướng, sát thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển bền vững tại Bắc Ninh.

Không chỉ tập trung vào chính sách phát triển nguồn nhân lực, tỉnh còn triển khai đồng bộ nhiều cơ chế ưu đãi đặc thù nhằm thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao vào lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn. Một trong những giải pháp nổi bật là rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư, giúp doanh nghiệp nhanh chóng triển khai dự án và đưa vào vận hành. Tỉnh cũng chú trọng xây dựng hệ thống hạ tầng dùng chung phục vụ nghiên cứu và phát triển công nghệ bán dẫn, bao gồm các thiết bị điện tử thế hệ mới tích hợp chip chuyên dụng. Những nỗ lực toàn diện về chính sách, hạ tầng và thể chế đang tạo nền tảng để Bắc Ninh hiện thực hóa mục tiêu hình thành hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn hoàn chỉnh.

(Còn nữa)

Nhóm phóng viên kinh tế