Bắc Trung Bộ vươn lên từ dải ven biển động lực

Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh. Ảnh: Phạm Trường

BỨT PHÁ TỪ VỊ TRÍ VÙNG ĐỘNG LỰC

Bắc Trung Bộ trải dài từ Thanh Hóa đến Huế, giữ vai trò cầu nối giữa Bắc và Nam, đồng thời là cửa ngõ hướng ra biển Đông và tiểu vùng sông Mê Kông. Trong Quy hoạch quốc gia điều chỉnh, vùng được giao mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2026-2030 khoảng 10 – 10,5%/năm.

Con số này không chỉ thể hiện kỳ vọng phát triển mạnh mẽ, mà còn đặt ra yêu cầu về sự đổi mới toàn diện trong cách tổ chức không gian và khai thác tiềm năng. Định hướng phát triển Bắc Trung Bộ tập trung vào những ngành công nghiệp trụ cột như lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, công nghiệp ô tô và phụ trợ.

Đây cũng là vùng giàu tiềm năng năng lượng tái tạo với điện gió, điện mặt trời, mở ra triển vọng hình thành trung tâm năng lượng sạch quy mô lớn của cả nước. Không chỉ công nghiệp, kinh tế biển và logistics cũng được đặt vào vị trí then chốt. Với lợi thế bờ biển dài, nhiều cảng nước sâu, vùng được quy hoạch thành trung tâm dịch vụ hậu cần cảng biển, thương mại quốc tế và chuỗi logistics hiện đại.

Du lịch biển Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa

Các hành lang kinh tế Đông – Tây nối từ Lào, Thái Lan về cảng biển Vũng Áng hay Mỹ Thủy sẽ giúp Bắc Trung Bộ trở thành “cửa ngõ” giao thương quốc tế quan trọng. Du lịch cũng là điểm sáng. Biển Sầm Sơn, Cửa Lò, Thiên Cầm, Lăng Cô cùng quần thể di sản, danh thắng, di tích lịch sử dày đặc tạo nên lợi thế khác biệt. Quy hoạch mới khẳng định du lịch biển – đảo, văn hóa – lịch sử và sinh thái sẽ là ngành mũi nhọn song hành cùng công nghiệp, góp phần xây dựng thương hiệu vùng Bắc Trung Bộ vừa hiện đại, vừa giàu bản sắc.

DẢI KHU KINH TẾ VEN BIỂN LÀ HẠT NHÂN PHÁT TRIỂN CHUỖI CÔNG NGHIỆP - ĐÔ THỊ

Trong cấu trúc phát triển, vùng động lực Bắc Trung Bộ được xác định dọc tuyến cao tốc Bắc – Nam, Quốc lộ 1 và đường ven biển, gắn liền với các khu kinh tế trọng điểm. Đây chính là trục “xương sống” của khu vực, hội tụ nhiều dự án quy mô lớn và được kỳ vọng lan tỏa phát triển ra toàn vùng.

Thanh Hóa với Khu kinh tế Nghi Sơn giữ vị trí đầu tàu công nghiệp nặng, lọc hóa dầu, luyện kim và cảng biển quốc tế. Nghệ An với khu vực Đông Nam và cảng Cửa Lò định hướng trở thành trung tâm logistics, dịch vụ thương mại và công nghiệp chế biến. Hà Tĩnh với Khu kinh tế Vũng Áng nổi bật ở công nghiệp luyện kim, nhiệt điện, cảng biển nước sâu.

Ba tỉnh ven biển hợp thành một cụm động lực mạnh mẽ, vừa đóng vai trò sản xuất công nghiệp, vừa là cửa ngõ xuất nhập khẩu của cả nước. Bên cạnh dải công nghiệp – đô thị ven biển, thành phố Huế được quy hoạch là trung tâm đặc thù của vùng.

Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị. Ảnh: Hưng Thơ

Huế đảm nhận vai trò trung tâm văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu, giáo dục – đào tạo và khoa học công nghệ. Với vị thế đô thị di sản, Huế không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa, mà còn phát triển dịch vụ sáng tạo, nghiên cứu, du lịch chất lượng cao, tạo sự cân bằng cho bức tranh phát triển Bắc Trung Bộ.

Quảng Trị đóng vai trò cửa ngõ trên tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây, kết nối Lào và Thái Lan ra biển Đông. Hệ thống cảng Mỹ Thủy, cửa khẩu Lao Bảo và La Lay được quy hoạch thành những điểm nhấn quan trọng, giúp gia tăng sức hút thương mại và logistics của toàn vùng. Hạ tầng đồng bộ là điều kiện tiên quyết cho vùng động lực phát triển.

Cao tốc Bắc – Nam đoạn qua các tỉnh Bắc Trung Bộ, hệ thống đường ven biển, các tuyến nối Đông – Tây ra cửa khẩu quốc tế sẽ được hoàn thiện. Song song, hạ tầng năng lượng tái tạo, lưới điện thông minh và hạ tầng số sẽ được đầu tư, tạo nền tảng cho công nghiệp 4.0 và dịch vụ hiện đại.

Đi cùng công nghiệp hóa, quy hoạch cũng yêu cầu phát triển bền vững. Các dự án công nghiệp phải gắn liền công nghệ sạch, kiểm soát chất thải, bảo vệ môi trường biển và rừng ven bờ. Không gian đô thị ven biển được quy hoạch tính đến kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng, bảo đảm an toàn lâu dài.

Thiên Anh