Bài 2: Kinh nghiệm thu thuế từ các sàn thương mại điện tử trên thế giới

Bài 1: “Lỗ hổng” thu thuế thương mại điện tử

Áp dụng công nghệ thông tin quản lý thuế

Năm 2024, trên bình diện toàn cầu, thương mại điện tử (TMĐT) tiếp tục giữ tốc độ tăng trưởng gần gấp 3 lần so với tốc độ tăng trưởng của thương mại truyền thống và đóng góp khoảng 20% vào tổng doanh thu hàng hóa, dịch vụ bán lẻ vào năm 2024. Trong đó, Đông Nam Á tiếp tục là khu vực có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử và kinh tế số cao nhất thế giới.

Những hoạt động bán hàng trên nền tảng thương mại điện tử hiện diện ngày càng nhiều hơn ở các quốc gia. Trong khi đó để quản lý số thuế phải nộp, mỗi quốc gia đã xem xét, ban hành nhiều chính sách khác nhau.

Liên minh châu Âu (EU) yêu cầu những nhà cung cấp hàng hóa dịch vụ qua TMĐT ngoài khu vực EU khi bán hàng hóa vào trong khối EU cần đăng ký thuế và thu hộ thuế VAT từ người tiêu dùng hàng hóa trong khu vực EU.

Tại Anh đã thực thi nhiều biện pháp bổ sung nhằm giải quyết tình trạng xói mòn thuế VAT thông qua hình thức mua bán trực tuyến. Các nền tảng kinh doanh TMĐT như eBay, Amazon có trách nhiệm đảm bảo khách hàng ở nước ngoài của mình phải đăng ký thuế tại Anh.

Tại Đức, dự luật được thông qua năm 2018 quy định các nền tảng TMĐT phải chịu trách nhiệm pháp lý về thuế VAT chưa thanh toán của người bán ở Đức.

Các kết quả rất tích cực về số thu thuế VAT được ghi nhận, tại Chile thu được 65 triệu USD trong 5 tháng đầu ban hành quy định, EU thu được 14,8 tỷ EUR trong 4 năm đầu tiên, Úc thu được 1 tỷ AUD (khoảng 618 triệu EUR) trong 2 năm đầu, Liên bang Nga thu được 21,4 tỷ RUB (khoảng 241 triệu EUR) trong 2 năm đầu…

Ở châu Á, từ ngày 1/7/2020, Chính phủ Indonesia đã bắt đầu thu thuế VAT từ các hoạt động TMĐT ở nước này. Mức thuế suất thuế VAT áp dụng ở mức 10% trên giá trị các khoản thanh toán.

Tại Malaysia, từ ngày 1/1/2020, một cá nhân hoặc tổ chức nước ngoài phải tính thuế dịch vụ ở mức 6% đối với dịch vụ kỹ thuật số được cung cấp cho người tiêu dùng ở Malaysia.

Tại Thái Lan, các nhà cung cấp dịch vụ điện tử ở nước ngoài và các nhà khai thác các nền tảng điện tử cung cấp dịch vụ cho người nhận ở Thái Lan phải đăng ký thuế VAT ở nước này nếu doanh thu hằng năm đạt 1,8 triệu Bạt (hơn 49.000 USD) cho năm tính thuế đó. Quy định này áp dụng cho các giao dịch từ ngày 1/9/2021.

Philippines là quốc gia có quy định về thuế đối với TMĐT khá sớm so với các nước khác trong khu vực, kể từ năm 2013 là giai đoạn đầu của TMĐT, Chính phủ nước này đã ban hành các quy định cho người bán và người mua trực tuyến. Bất kể kênh bán trực tuyến hay trực tiếp, các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ đều phải chịu thuế VAT với mức thuế suất 12%.

Có thể thấy, nhiều quốc gia đã ứng dụng công nghệ thông tin nhằm phục vụ tốt công tác quản lý thuế đối với TMĐT. Các quốc gia cũng đẩy mạnh hợp tác, phối hợp quốc tế trong thu thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT nhằm tăng cường giảm thất thu thuế và tránh rủi ro đánh thuế hai lần nếu không có sự thống nhất các nguyên tắc về thuế.

Sàn giao dịch thu thuế hộ

Bộ Tài chính cho hay, theo thông tin từ các website sàn giao dịch quốc tế, các bài báo quốc tế và tài liệu của OECD thì các sàn thương mại điện tử lớn nhất trên thế giới (như eBay, Amazon, Bestbuy,...) hiện nay đều đang thực hiện nghĩa vụ tính thuế doanh thu (hoặc thuế VAT) đối với từng đơn hàng, sau đó, nộp vào ngân sách thay cho người bán trên sàn của mình. Khi người mua đặt hàng, sẽ có số thuế tạm tính được cộng vào tiền thanh toán. Số thuế này sẽ được xác định chính xác tại email xác nhận đơn hàng gửi đến cho người mua. Các thông tin về quy định tính và nộp thuế thay cho người bán thường được các sàn điện tử thông báo công khai trên website của mình.

Bộ Tài chính dẫn chứng trường hợp eBay: tại mục thông tin về thuế dành cho người bán hàng, eBay thông báo rõ người bán hàng có trách nhiệm phải chịu các khoản thuế và phí bao gồm: thuế doanh thu, thuế thu nhập và thuế nhập khẩu (với người mua ở nước ngoài). Số tiền thuế từ các đơn hàng này eBay có trách nhiệm thu hộ và nộp thuế thay cho người bán. Từ ngày 1/1/2021, đã có tổng số 44 cơ quan thuế của các bang tại Mỹ yêu cầu eBay thực hiện nghĩa vụ này.

Kinh nghiệm quản lý thu thuế của cơ quan thuế các nước đối với sàn giao dịch điện tử: Từ năm 2018, 2019, cơ quan thuế các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc, Đức đã triển khai các biện pháp để thu thuế doanh thu thông qua các sàn điện tử. Khi người mua thực hiện mua hàng từ người bán ở nước ngoài, thì giao dịch này phải thuộc đối tượng chịu thuế ở nơi tiêu thụ (nơi người mua ở). Tuy nhiên, người bán không phải lúc nào cũng xác định được số thuế họ phải nộp cho mỗi quốc gia mà họ bán hàng tới. Các nước đã ban hành các đạo luật yêu cầu các sàn giao dịch điện tử phải có nghĩa vụ xác định nghĩa vụ thuế của người bán và thu hộ rồi nộp cho cơ quan thuế.

Tại Trung Quốc, ngoài việc thực hiện thu hộ, nộp hộ thuế cho người bán, cơ quan thuế còn yêu cầu lưu trữ các thông tin về giao dịch, thuế trong tối thiểu 3 năm. OECD khuyến nghị các nước nên thống nhất cách thức và có chế độ quy định người tạo lập nền tảng kỹ thuật số (các sàn giao dịch điện tử) là người có trách nhiệm đầy đủ và duy nhất trong việc xác định số thuế phải nộp của các đơn hàng, thu hộ và nộp cho cơ quan thuế.

“Từ cơ sở thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm quốc tế nêu trên, việc xây dựng Nghị định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo quy định tại Luật số 56/2024/QH15 là rất cần thiết”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

An Nhiên