Bài 3: 'Đầu ra' cho tro, xỉ

Bãi tro xỉ ở Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải.

Chưa có đánh giá tác động môi trường

Ông Lê Hải Đăng, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Phát điện 1 (EVNGENCO1) chủ trì với sự tham dự của đại diện Tổng Công ty, Công ty Nhiệt điện Duyên Hải và 39 đơn vị đối tác, khách hàng tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện thuộc Tổng Công ty Phát điện 1 nói chung và Công ty Nhiệt điện Duyên Hải nói riêng. Với tro xỉ tại bãi, công ty triển khai hồ sơ mời xử lý, tiêu thụ tro, xỉ đối với phần khối lượng đang lưu tại bãi xỉ và phát hành rộng rãi hồ sơ mời tiêu thụ tro, xỉ để thu hút các nhà tiêu thụ tiềm năng mới.

“Tổng Công ty Phát điện 1 và Công ty Nhiệt điện Duyên Hải sẽ tiếp tục trao đổi và bàn giải pháp khai thác bãi xỉ với các đối tác có nhu cầu sử dụng để san lấp các công trình, dự án... Đồng thời, sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp, chia sẻ, mong muốn của các đối tác về nhu cầu tiêu thụ, giá thành, chi phí và các điều kiện khác liên quan. Từ đó, Tổng Công ty Phát điện 1 và Công ty Nhiệt điện Duyên Hải sẽ thực hiện điều chỉnh, cải tiến phù hợp với thị trường tro, xỉ trong khu vực để tiếp tục phấn đấu là đối tác tin cậy của các đơn vị, xây dựng mối quan hệ bền vững, lâu dài, hướng đến mục tiêu tiêu thụ tro xỉ tại các nhà máy của Công ty Nhiệt điện Duyên Hải với phương châm “sản xuất đến đâu, tiêu thụ đến đấy””, ông Lê Hải Đăng cho biết.

Ông Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc tài chính Công ty Cổ phần Hoàng Sơn Flyash and Cement đề nghị, để gỡ khó cho doanh nghiệp muốn sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp cần phải tháo gỡ được 2 rào cản chính là chi phí và môi trường. Các doanh nghiệp sẽ phải đánh giá kỹ chi phí như bốc dỡ, vận chuyển và các vấn đề về an toàn môi trường.

Ông Vũ nói: “Theo tôi biết, tới nay chưa có một đơn vị nào hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý đánh giá tác động môi trường để sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp. Chính vì vậy, chúng tôi rất mong các Ban, Bộ, ngành sớm ban hành các tiêu chuẩn cụ thể xúc tiến việc sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp. Qua đó đẩy mạnh tiêu thụ, xử lý tro, xỉ nhất là ở các nhà máy nhiệt điện ở phía Nam hiện đang gặp vấn đề như bãi xỉ gần đầy”.

Xe chở tro, xỉ ra bãi chứa.

Ông Phạm Viết Hùng, Thành viên HĐTV EVNGENCO1 cho biết, EVNGENCO1 có thể cam kết, đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu tiêu chuẩn tro xỉ làm vật liệu san lấp, dùng cho xi măng… Riêng về chi phí, giá mua bán tro, xỉ, trước tiên cần xác định đây là vật liệu địa phương có tính chất địa bàn. Vấn đề là sử dụng cho địa phương tại chỗ hay ở một địa bàn khác sẽ cần có tính toán và đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban hành định mức chi phí, giá thành để làm cơ sở tiến hành đấu giá. Mục tiêu là làm thế nào đẩy nhanh tiêu thụ 3,8 triệu tấn tro, xỉ tại bãi xỉ và đảm bảo tiêu thụ lượng tro xỉ phát thải hàng ngày.

Cần chính sách khi sử dụng tro, xỉ

Theo một số chuyên gia, việc không sử dụng tro, xỉ trong các hồ sơ đấu thầu công trình dự án xây dựng là sự lãng phí lớn bởi nguồn cát khai thác tự nhiên tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang ngày càng khan hiếm. Đáng nói hơn, tỉnh Trà Vinh đang có Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải với lượng tro, xỉ thải ra và còn trữ tại bãi lên đến hàng triệu tấn. Số liệu tổng hợp từ các nhà máy nhiệt điện cho thấy cả nước hiện có 29 nhà máy nhiệt điện sử dụng than hoạt động.

Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và Môi trường nhìn nhận, chủ trương lớn của Chính phủ và Đảng là khuyến khích kinh tế tuần hoàn. Luật Bảo vệ môi trường, nghị định hướng dẫn luật đều quy định sử dụng các vật liệu thải, thu hồi từ ngành sản xuất này, sử dụng cho ngành sản xuất khác với mục đích cao nhất là bảo vệ môi trường.

Thực tế, nhiều địa phương, đặc biệt địa phương có nhà máy nhiệt điện, đều có khuyến khích, kêu gọi các dự án sản xuất xi măng, làm gạch, công trình hạ tầng… sử dụng tro, xỉ này. Ngoài ra, do khan hiếm nguồn cát san lấp. Tuy nhiên, không ít địa phương ngoài mặt bằng lòng nhưng triển khai lại sợ trách nhiệm.

Công nhân làm vệ sinh tại nhà máy.

Ông Ngô Văn Sỹ, Giám đốc Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (đơn vị được EVNGENCO1 giao quản lý vận hành 3 nhà máy: Nhiệt điện Duyên Hải 1, Duyên Hải 2, Duyên Hải 3 mở rộng cho biết, việc tiêu thụ 3,8 triệu tấn tro, xỉ chứa ngoài bãi xỉ lại càng khó khi chỉ có thể dùng cho san lấp, làm gạch không nung, dù được lấy mẫu, chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy dùng cho san lấp hằng năm.

Theo tiết lộ của Công ty Nhiệt điện Duyên Hải, mặc dù có nhiều khó khăn, nhưng công tác tiêu thụ tro, xỉ tại các nhà máy vẫn có nhiều triển vọng khi mới đây, chủ đầu tư dự án Khu công nghiệp VSIP Cần Thơ đã đến nhà máy khảo sát thực tế và đang xin các thủ tục sử dụng tro, xỉ của các nhà máy để san lấp khu công nghiệp. Nếu thành công, nhu cầu vật liệu san lấp của dự án trên lên tới 8 triệu m3. Tương tự là dự án Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 2 (Hậu Giang) cũng đang nghiên cứu sử dụng tro, xỉ của các nhà máy ở Duyên Hải làm vật liệu san lấp với nhu cầu khoảng 1,5 triệu m3.

Đào Văn