Bài 4: Vĩ tuyến 17 ngày và đêm: Xác định 3 hướng đột phá phát triển kinh tế
Với sự thành công trong việc phát triển nông nghiệp, Quảng Trị đang nỗ lực thu hút đầu tư vào 2 hướng là công nghiệp và thương mại – dịch vụ du lịch để hiện thực hóa những mục tiêu kinh tế của tỉnh trong nhiệm kỳ 2021-2025.
Trao đổi với Doanh nghiệp Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng cho biết: Quảng Trị xác định 3 lĩnh vực đột phá ưu tiên trong thu hút đầu tư là: Nông nghiệp (xác định sản xuất cái thị trường cần, là bệ đỡ cho nền kinh tế của tỉnh), Công nghiệp (chú trọng phát triển năng lượng và chế biến) và thương mại - dịch vụ du lịch.
Nếu như trước đây, tại địa phương, lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch chỉ mang tính chất nghiên cứu, thì nay các nhà máy điện mặt trời, điện gió trên địa bàn đã đi vào hoạt động và có hiệu quả.
Điển hình, miền Tây Quảng Trị được đánh giá là vùng đất cằn cỗi, khí hậu thất thường, chịu ảnh hưởng rất lớn của gió Lào bỏng rát thì hôm nay, tại huyện Hướng Hóa trở nên tấp nập, nhộn nhịp bởi những đoàn xe vận chuyển vật liệu, thiết bị vào đại công trường với không khí thi đua lao động, sản xuất rộn ràng, khẩn trương hơn bao giờ hết.
Với tốc độ gió trung bình đạt từ 6 - 7 m/s, miền Tây Quảng Trị được đánh giá là vùng rất có tiềm năng trong phát triển điện gió từ nhiều năm trước. Vì vậy, mảnh đất này đã và đang thu hút nhiều “ông lớn” trong phát triển năng lượng như: Tập đoàn T&T, Gazprom, EGATi, Tân Hoàn Cầu, Gilex…
Công ty Cổ phần Tổng Công ty Tân Hoàn Cầu là doanh nghiệp đầu tiên đầu tư làm điện gió ở tỉnh Quảng Trị. Được đưa vào hoạt động từ tháng 9/2017, Nhà máy Điện gió Hướng Linh 2 ở xã Hướng Linh, huyện Hướng Hóa với công suất 30MW, có tổng mức đầu tư trên 1.400 tỉ đồng của Công ty Cổ phần Tổng Công ty Tân Hoàn Cầu được xem là bước đi đầu tiên để hiện thực hóa tiềm năng, lợi thế về năng lượng sạch của tỉnh Quảng Trị.
Đến cuối năm 2019, Nhà máy Điện gió Hướng Linh 1 có công nghệ, công suất và kinh phí đầu tư tương đương cũng được doanh nghiệp này vận hành, hòa vào lưới điện quốc gia. Cùng với 2 dự án này, Tổng Công ty Tân Hoàn Cầu cũng đang gấp rút triển khai thực hiện các dự án điện gió Hướng Linh 3, Hướng Linh 4, Hướng Hiệp 1 có cùng công suất 30MW…
Năm 2015, Bộ Công thương phê duyệt quy hoạch phát triển điện gió tỉnh Quảng Trị giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 có 4 dự án với tổng công suất 110 MW. Nhưng để khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương đến nay, tỉnh đã đề xuất trung ương bổ sung quy hoạch 84 dự án điện gió với tổng công suất trên 4.030 MW, trong đó 31 dự án được Bộ Công thương phê duyệt quy hoạch với tổng công suất trên 1.177 MW; 53 dự án với tổng công suất trên 2.853 MW đã trình Bộ Công thương xem xét, bổ sung quy hoạch.
Ngoài ra, còn có 8 dự án đang trong giai đoạn nghiên cứu, khảo sát, lập hồ sơ bổ sung quy hoạch với tổng công suất 1.620 MW. Trong 31 dự án được phê duyệt quy hoạch, hiện có 2 dự án với công suất 60 MW đã hoạt động; 25 dự án với công suất 987,2 MW đã được UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư và đang triển khai thi công. Các nhà đầu tư đều đặt mục tiêu phấn đấu hoàn thành, đưa vào vận hành trước thời điểm 1/11/2021 để được hưởng giá ưu đãi gần 2.000 đồng/số điện.
Về phía vùng ven biển phía Đông của tỉnh Quảng Trị đang thu hút nhiều nhà đầu tư vào làm nhiệt điện, điện khí và điện mặt trời với số vốn lên đến hàng tỉ USD. Dọc vùng ven biển Quảng Trị có những vùng cát nội đồng vốn ít mang lại giá trị
Tính đến thời điểm này, tỉnh Quảng Trị có 3 dự án điện mặt trời với công suất 149,5MWp đã hoàn thành phát điện thương mại. Ngoài ra, còn có 19 dự án điện mặt trời khác đã được UBND tỉnh trình Bộ Công thương xem xét bổ sung quy hoạch với tổng công suất 1.391MWp; 2 dự án đang triển khai khảo sát, lập hồ sơ bổ sung quy hoạch với tổng công suất 115MWp.
Không chỉ điện mặt trời, vùng Đông Quảng Trị cũng đang bắt đầu khởi động những dự án năng lượng có quy mô lớn. Đầu năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý đề nghị của Bộ Công thương về việc bổ sung Trung tâm Điện khí LNG Hải Lăng (Quảng Trị) vào quy hoạch phát triển điện lực quốc gia; trong đó bổ sung giai đoạn 1 quy mô công suất 1.500 MW vào quy hoạch điện VII điều chỉnh, tiến độ đưa vào vận hành năm 2026 - 2027. Nguồn khí cung cấp cho dự án điện khí nói trên có tính đến khả năng khai thác các mỏ khí tự nhiên ngoài khơi tỉnh Quảng Trị như Kèn Bầu, Báo Vàng… Dự án Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng có quy mô gần 120 ha, nằm trên địa phận huyện Hải Lăng, thuộc Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 4,5 tỉ USD.
Ngoài ra, Công ty Gazprom của Nga cũng đang xúc tiến đầu tư nhà máy điện khí với công suất 340 MW ở khu kinh tế ven biển Đông Nam Quảng Trị. Cùng với đó là việc tỉnh đề xuất đưa khí từ mỏ Kèn Bầu tiếp bờ Quảng Trị; dự án Trạm 500kV Lao Bảo và đường dây 500kV Đông Hà - Lao Bảo đã được Bộ Công thương trình Thủ tướng Chính phủ bổ sung quy hoạch để giải tỏa hết nguồn điện các dự án năng lượng tái tạo ở phía Tây của tỉnh đầu tư trong thời gian tới...
Bằng việc kết nối hai vùng phát triển điện năng bao gồm điện gió ở phía Tây và nhiệt điện, điện khí, điện mặt trời ở phía Đông, tỉnh Quảng Trị đang ngày càng hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng ở miền Trung trong tương lai gần.