Bài cuối: Mong ngóng kết luận của cơ quan chức năng

Lợi bất cập hại

Đứng từ UBND xã Châu Hồng nhìn ra xa, các ngọn núi loang lổ chỗ xanh, chỗ trắng do khai thác đá. Dù hoạt động rầm rộ và quản lý phức tạp nhưng tiền thu được từ hoạt động khai khoáng ở Quỳ Hợp không lớn, khoảng 20 tỷ đồng/năm. Trong đó, xã Châu Hồng thu được khoảng 6 tỷ đồng. Theo quy định của pháp luật, khoản thu này phải phải phân bố cho các xã có hoạt động khoáng sản. Tuy nhiên, hiện khoản này được chia đều cho các xã, trong đó có những xã không có hoạt động khoáng sản nhưng vẫn được nhận. Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp Nguyễn Đình Tùng cho biết, bên cạnh việc quản lý những điểm mỏ có phép bao gồm quản lý khai thác, chế biến, an toàn lao động, vật liệu nổ, môi trường, huyện còn phải quản lý 124 điểm mỏ có nguy cơ khai thác trái phép.

Người dân sống trong lo sợ

Năm 2021, các lực lượng chức năng tỉnh Nghệ An đã tiến hành kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ việc vi phạm pháp luật về môi trường. Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 1.466 vụ với 1.530 đối tượng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn tỉnh. Trong đó, chỉ khởi tố, xử lý hình sự 22 vụ, 29 đối tượng phạm tội trong lĩnh vực này.

Tại buổi đối thoại trực tiếp với người dân, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Đức Trung nói rõ: “Hiện, nguồn ngân sách tỉnh, ngân sách Trung ương rất hạn chế, việc các công ty đóng thuế khi thực hiện hoạt động khai thác khoáng sản chưa đủ để thực hiện tái đầu tư các công trình trên địa bàn bị ảnh hưởng. Trên cơ sở đề nghị của các huyên, trong đó có Quỳ Hợp, tỉnh sẽ có hướng giải quyết trong thời gian tới”.

Xã, huyện có buông lỏng quản lý?

Hiện tượng sụt lún, nứt nẻ đất, hố tử thần, kèm theo các giếng nước bị khô cạn đã ảnh hưởng đến 232 hộ dân trên địa bàn 6 bản của xã Châu Hồng là: Na Hiêng, Công, Poòng, Na Noong, Hy, Ngọc. Trước những lo sợ và khó khăn trong thời gian qua và cả thời gian tới, người dân Châu Hồng đề nghị UBND tỉnh Nghệ An xem xét hỗ trợ, đền bù, tạo điều kiện để nhân dân khắc phục nhanh nhất sự cố sụt lún và sập nhà.

Tại cuộc đối thoại gần đây nhất, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung đã thống nhất chủ trương hỗ trợ kinh phí giúp nhân dân ổn định đời sống, nhất là công tác tái định cư cho 6 hộ dân đã phải di dời đảm bảo đúng quy định của Nhà nước.

UBND tỉnh Nghệ An đối thoại với người dân xã Châu Hồng

Nhấn mạnh nguyên tắc trong xử lý công việc, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung yêu cầu phải đặt sự ổn định, an toàn của người dân là trên hết, trước hết. Quan điểm chung của tỉnh là không đánh đổi lợi ích kinh tế đổi lấy an toàn, cuộc sống ổn định của người dân và môi trường và phải luôn đảm bảo an toàn tuyệt đối về tính mạng và tài sản của người dân... Tuy nhiên, ông Trung mong muốn bà con xã Châu Hồng chia sẻ với chính quyền, bởi có những vấn đề vượt quá khả năng, đơn cử như nếu phải di dời toàn bộ 230 hộ dân thì phải lựa chọn vị trí và phải có nguồn lực mới thực hiện được.

Ngoài ra, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung cũng yêu cầu công an tỉnh vào cuộc làm rõ ai đã lấp các hố sụt lún trên các cánh đồng, mục đích lấp để làm gì và sẽ trả lời rõ ràng cho người dân. Sau quá trình kiểm tra, nếu khẳng định việc bơm hút nước ngầm của Công ty Cổ phần Tân Hoàng Khang gây nên tình trạng sụt lún, nứt nẻ đất, nhà ở, công trình, sẽ yêu cầu công ty bồi thường cho người dân, đảm bảo quyền lợi chính đáng và hợp pháp.

Liên đoàn trưởng Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ Hồ Văn Tú cho biết, nguyên nhân ban đầu gây nên sụt lở đất, hố tử thần và giếng cạn khô tại Châu Hồng là do sụt giảm mực nước ngầm. Còn nguyên nhân vì sao sụt giảm nước ngầm, người dân vẫn trông chờ một câu trả lời sớm, chính xác từ phía cơ quan chức năng.

Nhật Tuấn