Bài thuốc từ hoa hòe chữa bệnh trĩ chảy máu

1. Tác dụng của hoa hòe

Cây hoa hòe là một loài cây đặc biệt, được sử dụng nhiều trong Đông y từ xa xưa. Người xưa thường lấy gỗ cây hòe để làm đũa trong bào chế các vị thuốc vì loại đũa này không làm biến đổi tác dụng của dược liệu.

Hoa hòe cũng là vị thuốc được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông y. Hoa hòe tùy theo từng giai đoạn lại được chia làm ba vị thuốc khác nhau:

- Hòe giác tức quả cây hòe

- Hòe hoa là hoa cây hòe

- Hòe mễ là nụ cây hòe.

Ở nước ta, hoa hòe thường được sử dụng dưới dạng hòe mễ. Hoa hòe có vị đắng, tính mát, đi vào huyết phận của kinh can, đại trường có tác dụng lương huyết, chỉ huyết, trị các chứng mắt đỏ do phong nhiệt, tiết lỵ, các chứng trĩ, đi ngoài ra máu, xá chứng nôn ra máu, băng huyết ở phụ nữ.

Theo các nghiên cứu hiện đại, hoa hòe đặc biệt là nụ hoa rất giàu rutin có tác dụng chống oxy hóa, tăng sức bền thành mạch, ngoài ra trong hoa hòe còn có chứa betulin, sophoradiol, sophorin A, sophorin B, sophorin C, sophorose… là các chất có hoạt tính sinh học, tạo nên nhiều tác dụng tốt của hoa hòe cho sức khỏe như:

Tốt cho tim mạch.
Điều trị tăng huyết áp.
Điều trị các bệnh xuất huyết.
Trị viêm khớp.
Giúp ngủ ngon.
Hỗ trợ giảm cân...

Hoa hòe có tác dụng trị các chứng trĩ, đi ngoài ra máu...

2. Vì sao coi hoa hòe là khắc tinh của bệnh trĩ chảy máu?

Trĩ là bệnh lý do nhiều nguyên nhân gây ra. Theo Đông y, trĩ, đặc biệt là giai đoạn chảy máu phần nhiều liên quan đến huyết nhiệt, thấp nhiệt ở đại trường gây ra tổn thương, giãn mạch máu vùng hậu môn, gây chảy máu, cảm giác nóng rát hậu môn. Đây chính là thể bệnh rất phù hợp với hoa hòe do tác dụng lương huyết, chỉ huyết làm giảm chảy máu, dịu cảm giác khó chịu vùng hậu môn, cụ thể:

- Tác dụng tăng bền thành mạch và giảm tính thấm mao mạch: Trong hoa hòe có chứa nhiều flavonoid, nổi bật nhất là rutin và quercetin, đây là các chất có tác dụng giảm tính thấm mao mạch, đồng thời làm tăng độ bền và tính đàn hồi của thành mạch, khiến mao mạch không dễ giãn và giảm thấm huyết. Điều này giúp giảm tình trạng chảy máu ở tĩnh mạch hậu môn do trĩ.

- Chống viêm và chống oxy hóa: Các flavonoid trong hoa hòe, bao gồm rutin và quercetin, có hoạt tính chống viêm và chống oxy hóa mạnh từ đó giúp giảm viêm tế bào mô quanh búi trĩ, giảm sưng đau, giảm các phản ứng viêm thứ phát do táo bón, áp lực tĩnh mạch.

- Kháng viêm, kháng khuẩn: Một số chiết xuất từ hoa hòe có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn từ đó có thể làm giảm tác nhân kích thích tại vùng hậu môn giúp giảm phù nề và viêm ngứa do trĩ.

- Ảnh hưởng gián tiếp qua tuần hoàn và chống phù nề: Do có tác dụng làm tăng tính bền thành mạch và chống oxy hóa, hoa hòe có thể giảm phù nề mô quanh búi trĩ, đồng thời hạn chế kích ứng và đau rát khi đại tiện.

3. Một số phương pháp sử dụng hoa hòe tốt cho người bị trĩ chảy máu

3.1 Hoa hòe phối hợp với thảo quyết minh

Nguyên liệu: Hoa hòe 12 - 20g, thảo quyết minh (sao vàng) 10 - 20g.

Cách dùng: Sắc uống mỗi ngày.

Công dụng: Có tác dụng giúp giảm táo bón và cầm máu, giảm tưới máu búi trĩ.

3.2 Trà hoa hòe

Nguyên liệu: 6 - 12g hoa hòe khô.

Cách dùng: Hãm hoa hòe với 300 - 400ml nước sôi trong 5 - 10 phút rồi uống như trà.

Công dụng: Thanh nhiệt, tăng bền thành mạch, hỗ trợ giảm chảy máu khi đại tiện.

Trà hoa hòe có công dụng tăng bền thành mạch, hỗ trợ giảm chảy máu.

4. Một số lưu ý khi sử dụng hoa hòe cho người bệnh trĩ

Hoa hòe hữu ích trong trĩ chảy máu do huyết nhiệt, nhưng cần dùng đúng thể bệnh, đúng thời gian và phối hợp hợp lý, tránh lạm dụng hoặc dùng sai đối tượng:
Hoa hòe có tính hơi hàn, công năng lương huyết, chỉ huyết, thích hợp khi trĩ chảy máu tươi, hậu môn nóng rát, táo bón, người hay nóng trong, với những trường hợp trĩ không chảy máu hoặc trĩ do khí hư, hư hàn không phù hợp sử dụng hoa hòe.
Không nên dùng kéo dài, liều cao: Dùng liên tục dài ngày hoặc quá liều có thể gây lạnh bụng, tiêu chảy, mệt mỏi, ăn kém; chỉ dùng 7 - 14 ngày mỗi đợt, sau đó đánh giá lại.
Người hay đi ngoài phân lỏng, bụng lạnh, ăn uống kém không nên dùng đơn độc, nếu dùng cần phối hợp vị kiện tỳ, ôn trung theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
Người đang dùng thuốc chống đông, thuốc ảnh hưởng đông máu, phụ nữ có thai hoặc cho con bú không nên tự ý dùng.

BS. Nguyễn Huy Hoàng