Bài toán khó với Ukraine giữa lúc Pokrovsk có nguy cơ thất thủ

Ukraine đang lặp lại sai lầm ở Pokrovsk?

Với việc Nga sắp kiểm soát Pokrovsk, một thị trấn chiến lược ở miền Đông Ukraine, Kiev đối mặt với lựa chọn quen thuộc nhưng vô cùng khó khăn, đó là rút lui để giảm thiểu thương vong và chấp nhận thất bại hay tiếp tục chiến đấu nhằm trì hoãn chiến thắng của Moscow, dù điều đó đồng nghĩa với việc Ukraine sẽ phải chịu rủi ro tổn thất lớn hơn.

Đây là bài toán đã ám ảnh quân đội Ukraine suốt cuộc xung đột khi họ chật vật ngăn đà tiến công của Nga. Ukraine từng quyết giữ bằng được những đô thị như Bakhmut hay Avdiivka trong các trận giao tranh kéo dài, song cuối cùng cả hai đều rơi vào tay Moscow. Giới phân tích cho rằng nếu rút lui đúng thời điểm, Kiev đã có thể bảo toàn lực lượng – vốn là nguồn lực quý giá nhất trong cuộc xung đột tiêu hao trước đối thủ có quy mô lớn hơn nhiều.

Xung đột ở Ukraine. Ảnh: Reuters

Lập luận của Ukraine khi cố thủ đến cùng là điều này sẽ buộc quân đội Nga phải tiêu hao binh lực, qua đó làm suy yếu các lực lượng của Moscow trong các cuộc giao tranh tiếp theo. Yếu tố chính trị cũng đóng vai trò quan trọng. Kiev tìm mọi cách ngăn Moscow giành những thắng lợi có thể ảnh hưởng đến tinh thần chiến đấu trong nước cũng như có thể bị Điện Kremlin khai thác để thuyết phục chính quyền ông Trump rằng việc hỗ trợ Ukraine là vô ích.

Tuy nhiên, trong bối cảnh một phần Pokrovsk đã thuộc quyền kiểm soát của Nga và thị trấn liền kề Myrnohrad đối mặt nguy cơ bị bao vây, các nhà phân tích quân sự và một số chỉ huy Ukraine cảnh báo Kiev có thể đang lặp lại sai lầm của mình khi tiếp tục bám trụ nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng dù điều kiện chiến trường không còn thuận lợi.

“Ukraine trước đây đã giữ một số vị trí và thị trấn quá lâu, ngay cả khi tình hình trở nên bất lợi”, ông Rob Lee, chuyên gia cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại có trụ sở ở Philadelphia, người vừa trở về sau chuyến thị sát tiền tuyến, nhận định.

Tình thế bất lợi của Ukraine ở Pokrovsk

Pokrovsk có nguy cơ là thị trấn lớn nhất của Ukraine thất thủ kể từ khi Nga chiếm được Bakhmut vào tháng 5/2023. Việc kiểm soát được Pokrovsk sẽ tạo bàn đạp cho Moscow mở rộng đà tiến công lên phía Bắc và tiếp tục mục tiêu kiểm soát toàn bộ tỉnh Donetsk - nơi họ đã kiểm soát 3/4 diện tích.

Chính Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng thừa nhận tình hình khó khăn quanh Pokrovsk, nói rằng lực lượng Ukraine đang bị áp đảo về quân số. Tuy nhiên, chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ ra lệnh rút quân. Thay vào đó, nhà lãnh đạo Ukraine đã tới thăm binh lính gần Pokrovsk tuần trước và bàn về những nhu cầu cấp thiết để bảo vệ khu vực.

Nếu Ukraine tiếp tục chiến đấu để giữ Pokrovsk, họ có nguy cơ bị cuốn vào một cuộc giao tranh đô thị kéo dài, trong khi Nga vẫn liên tục dồn nguồn lực vượt trội vào mặt trận này.

Chỉ huy tiểu đoàn UAV của Ukraine Vyacheslav Shevchuk thuộc Lữ đoàn Jaeger Độc lập số 68, hiện đang chiến đấu tại Pokrovsk nhận định, quân đội Ukraine không có lợi thế trong tác chiến đô thị. Theo ông, các lực lượng của Kiev thiếu bộ binh để rà soát và phá hủy các vị trí của đối phương, đồng thời không thể phát huy tối đa hiệu quả của UAV trong môi trường đô thị, nơi địa hình dày đặc giúp binh lính Nga dễ ẩn nấp. Ukraine cũng ở thế bất lợi khi Nga sử dụng bom lượn dẫn đường nhằm phá vỡ hệ thống phòng thủ.

“Có vẻ như số phận của thị trấn này đã được định đoạt. Chúng ta phải bảo toàn lực lượng và rút quân đúng thời điểm. Tôi cảm thấy việc lùi về các vị trí có lợi hơn không có gì sai trái hay đáng xấu hổ”, ông Vyacheslav Shevchuk nói.

Pokrovsk và Myrnohrad từ lâu đã là những pháo đài phòng thủ của Ukraine nhằm ngăn chặn đà tiến công của Nga tại Donetsk. Các lực lượng của Moscow đã tấn công hai thị trấn này hơn một năm nay nhưng chưa thành công do các tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine và sự phổ biến của UAV.

Tuy nhiên, những đợt tấn công liên tục đã bào mòn năng lực phòng thủ của Ukraine. Hiện Nga thường sử dụng các nhóm tấn công nhỏ luồn lách qua những đoạn phòng tuyến thiếu lực lượng của Ukraine mà không bị phát hiện. Moscow cũng tận dụng thời tiết xấu gần đây, vốn gây khó khăn cho hoạt động của UAV trinh sát của Kiev, để tiến sâu vào thị trấn.

Trong một đoạn video lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội tuần này, binh lính Nga đã tiến vào Pokrovsk từ phía Nam và di chuyển mà hầu như không gặp kháng cự. Hiện vẫn chưa rõ liệu Ukraine có thể cầm cự trong cuộc giao tranh đô thị kéo dài ở Pokrovsk để gây tổn thất cho quân đội Nga hay không.

Tại Bakhmut, giao tranh dữ dội từng diễn ra trong nhiều tháng với hai bên giành giật từng con phố, từng dãy nhà, khiến cả thành phố bị san phẳng.

Viện RUSI có trụ sở tại London, Anh trong một báo cáo năm ngoái cho biết, việc giữ Bakhmut ở giai đoạn đầu là hợp lý vì điều đó cho phép Kiev gây thương vong cho phía Nga. Tuy nhiên, sau khi các lực lượng của Moscow tiến đủ sâu để đưa các tuyến tiếp tế của Ukraine vào tầm pháo kích, “tỷ lệ tổn thất bắt đầu bất lợi cho Ukraine", báo cáo trên nêu rõ. Dù vậy, Bộ chỉ huy tối cao Ukraine vẫn quyết định cố thủ để tránh cho thấy mình ở thế bất lợi giữa bối cảnh Kiev đang cần thêm viện trợ quân sự từ phương Tây. Báo cáo cho rằng lựa chọn tốt nhất cho Ukraine “lẽ ra là lui về một phòng tuyến mới".

Đến cuối năm 2023, trọng tâm của cuộc giao tranh đã chuyển sang Avdiivka, một thị trấn Ukraine tăng cường phòng thủ ở phía Nam Bakhmut. Không giống như ở Bakhmut, Nga không đánh thẳng vào trung tâm thị trấn mà từng bước khép vòng vây, buộc Ukraine phải rút lui. Moscow sau đó áp dụng chiến thuật này tại các cứ điểm khác ở miền Đông Ukraine như Ugledar.

Ukraine vẫn giữ quân ở Avdiivka ngay cả khi vòng vây của Nga ngày càng siết chặt. Khi cuộc giao tranh kết thúc vào tháng 2/2024, binh lính Ukraine chỉ còn một hành lang rộng chừng 1,6km để rút lui dưới hỏa lực dày đặc.

Kiev có chấp nhận thất bại?

Theo bản đồ chiến trường của DeepState, dựa trên đà tiến công ở Pokrovsk và các khu vực phía Bắc, Nga đã tạo thế gọng kìm quanh Myrnohrad, chỉ còn để lại một hành lang hơn 3km cho quân Ukraine rút lui. Bohdan Yanush - Phó chỉ huy tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn Tấn công Đổ bộ Đường không 79 của Ukraine, cho biết có khả năng hàng trăm binh lính Ukraine vẫn đang chiến đấu tại đây.

Ông Yanush bày tỏ lo ngại nguy cơ bị bao vây hoàn toàn, song ông và các chỉ huy khác trong khu vực khẳng định điều đó chưa xảy ra. Theo lời các binh lính Ukraine, một số con đường vào thị trấn vẫn có thể sử dụng và lớp sương mù từng giúp Nga tiến vào Pokrovsk giờ lại tạo điều kiện để Ukraine luân chuyển quân vào khu vực Myrnohrad.

“Lực lượng dự bị đang hoạt động, chỉ huy phản ứng kịp thời và tuyến phòng thủ vẫn được giữ vững", Trung sĩ Oleksandr Bannikov thuộc Lữ đoàn Thủy quân Lục chiến 38 của Ukraine cho biết. Các binh sĩ Ukraine đang chiến đấu ở Myrnohrad nói rằng họ chưa nhận bất kỳ mệnh lệnh rút quân nào và đang tập trung gây càng nhiều thương vong cho các đơn vị của đối phương càng tốt.

Câu hỏi đặt ra, giống như ở Bakhmut và Avdiivka là khi nào tỷ lệ tiêu hao sẽ khiến Ukraine ở thế bất lợi hoàn toàn và liệu Kiev có chấp nhận thất bại hay không.

Các đợt tấn công dồn dập của Nga đã tạo ra nhiều lỗ hổng dọc chiến tuyến mà Moscow khai thác để đẩy mạnh tiến công. Trong những ngày gần đây, quân đội Nga đã chiếm thêm nhiều khu khu dân cư tại Zaporizhzhia, phía Tây Nam Pokrovsk, trong một đợt tiến quân nhanh bất thường.

Nếu lực lượng Ukraine không rút khỏi Pokrovsk và Myrnohrad, “chúng tôi có thể rơi vào tình thế không còn ai để lấp những lỗ hổng trên phòng tuyến”, Vitaliy Deinega, nhà sáng lập Come Back Alive - một tổ chức thiện nguyện lớn hỗ trợ quân đội Ukraine viết trên Facebook. Trong trường hợp đó, ông cho rằng, "những công sự mà chúng tôi đã xây dựng ở tuyến sau sẽ nhanh chóng rơi vào tay đối phương".

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: New York Times