Cơ hội đưa Iraq vào giai đoạn ổn định

Tuy nhiên, chặng đường phía trước còn nhiều thách thức, đặc biệt là sự phân mảnh chính trị, ảnh hưởng của các nhóm vũ trang và áp lực kinh tế.

Thủ tướng Iraq Mohammed Shia' al-Sudani sẽ phải thực hiện những cải cách then chốt. Ảnh: The Gulf Today

Theo kết quả được Ủy ban Bầu cử Độc lập thông báo, liên minh Tái thiết và Thay đổi của Thủ tướng Shia' al-Sudani đã nhận được 1,3 triệu phiếu bầu trong cuộc bầu cử Quốc hội ngày 11-11, nhiều hơn khoảng 370.000 phiếu so với đối thủ cạnh tranh đứng thứ hai. Tuy nhiên số phiếu này chưa đủ để liên minh của ông tự đứng ra thành lập Chính phủ.

Kết quả này phản ánh sự hài lòng của cử tri đối với những gì mà chính phủ của Thủ tướng Mohammed Shia' al-Sudani đạt được trong nhiệm kỳ qua, như: Cải thiện dịch vụ công, thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn và quan trọng nhất là kiềm chế tình trạng bạo lực giáo phái vốn đã làm Iraq kiệt quệ trong nhiều thập kỷ. Môi trường an ninh đã được cải thiện rõ rệt, tạo điều kiện cho kinh tế phục hồi và thu hút đầu tư nước ngoài.

Nếu tiếp tục làm Thủ tướng, nhiệm kỳ mới mở ra cho ông Mohammed Shia' al-Sudani và liên minh cầm quyền những cơ hội to lớn để tiếp nối mục tiêu đặt ra từ nhiệm kỳ trước, từ bình ổn an ninh, cải thiện dịch vụ công, thúc đẩy kinh tế đến quản lý tốt hơn các nguồn lực của quốc gia. Trong bài phát biểu trên truyền hình toàn quốc sau khi kết quả bầu cử được công bố, ông Mohammed Shia' al-Sudani khẳng định, bất kỳ chính phủ nào được thành lập dưới sự lãnh đạo của ông sẽ phục vụ và bảo vệ lợi ích của người dân Iraq cũng như thúc đẩy phát triển dựa trên những bước tiến đáng kể đã đạt được.

Trong bối cảnh áp lực giảm sự phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu mỏ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, chính phủ mới được kỳ vọng sẽ thúc đẩy các luật đầu tư, đa dạng hóa nền kinh tế và giải quyết tình trạng tham nhũng - một rào cản lớn đối với tăng trưởng.

Dưới thời ông Mohammed Shia' al-Sudani, Iraq đã có những bước đi khéo léo trong việc cân bằng quan hệ với các cường quốc khu vực và phương Tây. Nhiệm kỳ mới được cho là cơ hội để Baghdad khẳng định vị thế là một nhà hòa giải và đối tác đáng tin cậy trong khu vực, thay vì một chiến trường cho các cuộc xung đột ủy nhiệm. Bên cạnh đó, một chính phủ mạnh với sự ủng hộ rộng rãi có thể tạo ra động lực mới cho tiến trình hòa giải dân tộc, hàn gắn những vết thương chiến tranh.

Tuy nhiên, con đường phía trước không phải là không có chướng ngại. Theo các số liệu thống kê, hiện tại hơn 90% ngân sách nhà nước Iraq đến từ việc bán dầu mỏ. Điều này khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước các cú sốc giá dầu toàn cầu. Bài toán cải cách để đa dạng hóa nền kinh tế, phát triển nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ sẽ là áp lực không nhỏ đối với chính phủ mới.

Tình trạng tham nhũng khiến hao hụt ngân sách, làm chậm các dự án phát triển và phá hoại niềm tin của người dân cũng là một trong những thách thức đối với ông Mohammed Shia' al-Sudani. Cùng với đó là tỷ lệ thất nghiệp, đặc biệt trong giới trẻ ở mức báo động, nếu không được cải thiện sẽ là mầm mống cho sự bất ổn xã hội.

Các nhà phân tích cho rằng, khó khăn trước mắt mà ông Mohammed Shia' al-Sudani cần vượt qua là cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm đảng phái liên kết đủ để thành lập chính phủ. Tiến trình này thường kéo dài nhiều tháng bởi sự khác biệt lập trường của các đảng và việc phân chia quyền lực giữa các phe phái trong liên minh.

Sắp tới, 329 thành viên Quốc hội nhiệm kỳ mới sẽ tuyên thệ nhậm chức với nhiệm vụ đầu tiên là bầu Chủ tịch Quốc hội. Theo luật pháp Iraq, Chủ tịch Quốc hội phải là người Hồi giáo theo dòng Sunni, Tổng thống là người Kurd và Thủ tướng là người Hồi giáo dòng Shiite. Quốc hội phải bầu Tổng thống mới với ít nhất 2/3 số phiếu trong vòng 30 ngày kể từ khi cơ quan này tiến hành phiên họp đầu tiên. Sau đó, Tổng thống có 15 ngày để bổ nhiệm Thủ tướng, là người được liên minh gồm các phe phái dòng Shiite đề cử. Thủ tướng có 30 ngày để thành lập Chính phủ, trình Quốc hội xem xét và bỏ phiếu tín nhiệm.

Với vị thế được củng cố sau cuộc bầu cử, ông Mohammed Shia' al-Sudani đứng trước cơ hội chuyển hóa những cam kết cải cách thành hành động cụ thể. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể được thực hiện nếu Chính phủ mới duy trì sự đồng thuận để quản lý các mối quan hệ khu vực và thực hiện những cải cách then chốt, đưa Iraq bước vào giai đoạn ổn định bền vững hơn.

Quỳnh Dương (Theo AA, Shafaq)