Bài toán 'luôn thiếu người' của ngành du lịch, khách sạn Việt Nam

Báo cáo khảo sát từ Hoteljob.vn (kênh tuyển dụng, hỗ trợ tìm kiếm việc làm của ngành du lịch, nhà hàng, khách sạn tại Việt Nam) cùng các thông tin liên quan đã phác họa một bức tranh toàn cảnh về "cơn khát nhân lực," đồng thời chỉ ra những điểm nghẽn cốt lõi cần giải quyết.

Thực trạng thiếu hụt: Bức tranh không chỉ dừng ở con số

Nhân viên 1 resort ở Đà Nẵng cùng khách trải nghiệm tại vườn rau hữu cơ do chính resort này đầu tư. Ảnh: Nhân Tâm

Khảo sát của Hoteljob.vn cho thấy một con số đáng báo động, 42,4% doanh nghiệp trong ngành luôn thiếu hụt lực lượng lao động từ quản lý đến nhân viên. Con số này không chỉ là một thống kê đơn thuần, mà còn phản ánh một vấn đề sâu xa hơn. Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, mỗi năm ngành cần thêm khoảng 40.000 lao động nhưng nguồn cung chỉ đáp ứng được khoảng 20.000 người, tức chỉ đạt 50% nhu cầu.

Bên cạnh số lượng, chất lượng nhân sự cũng là một điểm yếu lớn. Mặc dù 51,5% nhân sự làm nghề ngay tại nơi làm việc (On Job Training), nhưng tỷ lệ này cho thấy việc đào tạo bài bản từ trường lớp còn chưa phổ biến. Các tư liệu bổ sung cũng chỉ ra rằng trong tổng số lao động du lịch, chỉ có 43% được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ và chỉ 9,7% có trình độ đại học trở lên.

Điều này dẫn đến sự chênh lệch lớn giữa kỹ năng của người lao động và yêu cầu ngày càng cao của thị trường, đặc biệt là trong các khách sạn và resort cao cấp, nơi mà các vị trí quản lý cấp trung và cao đang thiếu hụt nghiêm trọng.

Điểm nghẽn từ kỹ năng và đãi ngộ

Khảo sát của Hoteljob.vn đã chỉ ra hai điểm yếu cốt lõi làm giảm sức hấp dẫn của ngành. Đầu tiên là hạn chế về kỹ năng. Chỉ 34,3% nhân sự tự tin giao tiếp tiếng Anh tốt, trong khi hơn một nửa chỉ ở mức cơ bản. Điều này là một rào cản lớn khi ngành du lịch đặt mục tiêu đón hàng chục triệu khách quốc tế. Về kỹ năng công nghệ, hơn 50% người lao động cảm thấy “tạm chấp nhận được”, trong khi 65,7% tin rằng việc làm việc với AI sẽ mở ra cơ hội tốt hơn. Điều này cho thấy nhân sự có nhận thức về xu hướng nhưng chưa được trang bị đầy đủ.

Và chính sách đãi ngộ chưa đủ sức giữ chân là điểm thứ hai. Mặc dù người lao động có ý chí cầu tiến và sẵn sàng tham gia các khóa học nâng cao (80,6%), nhưng rào cản lớn nhất là thiếu thời gian và chi phí học phí cao. Chỉ 29,3% nhân sự cảm thấy hài lòng với chế độ đãi ngộ, trong khi phần lớn chấp nhận được hoặc chưa tốt. Thực tế cho thấy mức thu nhập chưa đủ hấp dẫn, đặc biệt ở các vị trí phổ thông, khiến lao động dễ dàng chuyển sang các ngành khác có mức lương tốt hơn.

Lời giải cho "cơn khát" nhân lực

Để giải quyết tình trạng này, đầu tư vào con người phải là chiến lược cốt lõi. Cần có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa nhà trường và doanh nghiệp để rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn, đảm bảo sinh viên ra trường đáp ứng được nhu cầu thị trường ngay lập tức. Bên cạnh đó, việc xây dựng một hệ thống đào tạo chuẩn hóa, tập trung vào kỹ năng ngoại ngữ, kỹ năng mềm và ứng dụng công nghệ, sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn ngành.

Cần có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa nhà trường và doanh nghiệp để rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn cho nguồn nhân lực ngành du lịch - khách sạn trong tương lai. Ảnh: Furama

Từ phía doanh nghiệp, việc cải thiện chính sách đãi ngộ, xây dựng văn hóa làm việc chuyên nghiệp, và tạo ra lộ trình thăng tiến là những yếu tố then chốt để giữ chân nhân tài. Ứng dụng công nghệ vào quản lý nhân sự và các quy trình vận hành cũng là một hướng đi hiệu quả, giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc và giảm bớt gánh nặng thiếu hụt nhân sự.

Nguồn nhân lực chính là "linh hồn" của ngành du lịch - khách sạn. Việc giải quyết triệt để bài toán thiếu hụt và nâng cao chất lượng nhân sự không chỉ là nhiệm vụ của các doanh nghiệp mà còn là chiến lược quốc gia, quyết định sự phát triển bền vững của ngành trong tương lai.

Lê Quốc Việt