Baidu công khai mã nguồn mô hình Ernie khiến cộng đồng AI 'choáng váng'

Người phát ngôn của Baidu đã về xác nhận kế hoạch và cho biết việc mở mã nguồn sẽ được triển khai dần dần. Liệu động thái của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc có gây chấn động thị trường như DeepSeek đã từng làm?

Thay đổi lớn trong quan điểm của Baidu

Lian Jye Su – nhà phân tích trưởng tại tập đoàn nghiên cứu công nghệ Omdia - nhận định: “Baidu luôn ủng hộ mạnh mẽ mô hình kinh doanh sở hữu độc quyền và từng lên tiếng phản đối mã nguồn mở, nhưng các đối thủ như DeepSeek đã chứng minh rằng mô hình mã nguồn mở có thể cạnh tranh và đáng tin cậy như mô hình độc quyền”.

Giờ đây, khi Baidu đã quyết định chuyển sang mã nguồn mở, dù không phải là một khoảnh khắc "DeepSeek", thì đây vẫn là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đua AI toàn cầu. Phó giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Nam California Sean Ren và là nhà nghiên cứu AI hàng đầu của Samsung – cho biết: “Đây không chỉ là câu chuyện của riêng Trung Quốc. Mỗi lần một phòng thí nghiệm lớn công khai mã nguồn một mô hình mạnh mẽ, điều đó sẽ nâng tiêu chuẩn của cả ngành lên một tầm mới”.

Ren cho rằng động thái của Baidu sẽ gây áp lực lên các nhà cung cấp mô hình đóng như OpenAI và Anthropic trong việc biện minh cho API "giới hạn" và mức giá cao.

Ông Ren nói: “Dù hầu hết người dùng không quan tâm liệu mã nguồn mô hình có được mở hay không, nhưng họ quan tâm đến giá thành rẻ hơn, hiệu năng tốt hơn và hỗ trợ ngôn ngữ hoặc khu vực của họ. Những lợi ích đó thường đến từ mô hình mã nguồn mở, cho phép nhà phát triển và nhà nghiên cứu tự do tinh chỉnh, tùy biến và triển khai nhanh hơn”.

Ví như trái bom khiến thế giới AI choáng váng

Một số chuyên gia khác còn cho rằng việc công khai mã nguồn Ernie có thể gây ảnh hưởng sâu sắc đến cả đối thủ Mỹ lẫn Trung Quốc – nhất là về mặt giá cả.

Alec Strasmore – nhà sáng lập công ty tư vấn AI Epic Loot - ví von: “Baidu vừa ném một quả bom xăng vào thế giới AI. OpenAI, Anthropic, DeepSeek – tất cả những kẻ tưởng rằng họ đang bán champagne thượng hạng sẽ sớm nhận ra Baidu sắp phát miễn phí thứ đồ uống mạnh không kém”. Ông so sánh động thái của Baidu với việc Costco tạo ra thương hiệu Kirkland và cho rằng thông điệp Baidu gửi tới các startup toàn cầu là: “Đừng trả giá đắt nữa". Ông nhận định: “Đây không còn là cuộc cạnh tranh, mà là lời tuyên chiến với mức giá cao”.

Baidu từng tuyên bố vào tháng 3 rằng mô hình ERNIE X1 mới nhất của họ có hiệu năng ngang ngửa với DeepSeek-R1 nhưng chỉ bằng một nửa chi phí. Giám đốc điều hành Robin Li của Baidu từng gợi ý rằng đợt công bố này sẽ hỗ trợ các nhà phát triển toàn cầu trong hành trình phát triển AI.

Ông Robin Li nói tại một sự kiện dành cho lập trình viên ở Trung Quốc vào tháng 4: “Chúng tôi muốn giúp các nhà phát triển xây dựng những ứng dụng tốt nhất mà không cần phải lo lắng về năng lực mô hình, chi phí hay công cụ phát triển".

Theo Strasmore, đây là một thời điểm buộc giới đầu tư phải suy nghĩ lại "sự thay đổi nhanh chóng trong cấu trúc chi phí truy cập mô hình AI", và ngày càng có nhiều ứng dụng được xây dựng dựa trên các ‘mô hình giá rẻ đến khó tin’. Vị này nói thêm: “Baidu sẽ phủ mô hình AI Trung Quốc ra khắp thế giới”.

Phản ứng từ phía Mỹ

Cliff Jurkiewicz – Phó chủ tịch chiến lược toàn cầu tại công ty AI Phenom, chuyên về nhân sự - cho rằng Mỹ không bị ảnh hưởng nhiều bởi việc này. Theo ông, việc Baidu công khai rộng rãi các công cụ AI là một diễn biến đáng chú ý, nhưng đối với Mỹ “thông tin này có thể rơi tõm như cục đá”. Jurkiewicz nói: “Hầu hết người dân Mỹ thậm chí không biết Baidu là công ty công nghệ Trung Quốc”.

Ơi Jurkiewicz so sánh trào lưu mở kiến trúc AI hiện nay giống như sự khác biệt giữa Android và Apple: “Khi Android ra mắt, điểm nổi bật của nó là có thể tùy chỉnh và cấu hình dễ dàng. Nhưng điều đó lại gây phiền vì nhiều người chỉ muốn một thứ hoạt động trơn tru ngay lập tức. Android khi xuất xưởng thì quá đơn điệu, phải tùy chỉnh nhiều, và đó là một thách thức thực sự”.

Ren cho biết dù mã nguồn mở mang lại cảm giác "minh bạch", nhưng điều đó không đồng nghĩa với niềm tin của thị trường. Ông nói: “Chỉ vì mã trọng số mô hình là công khai không có nghĩa là ta biết mô hình đó được huấn luyện trên dữ liệu nào, có được sự đồng ý hay không, hoặc người đóng góp dữ liệu có được ghi nhận hay đền bù không”.

Khi AI ngày càng gắn bó với cuộc sống hằng ngày, sự thiếu minh bạch đó sẽ trở thành vấn đề nghiêm trọng. Ren cho rằng: “Nếu không giải quyết sớm, chúng ta có nguy cơ phát triển những hệ thống âm thầm hút cạn giá trị từ hàng triệu người mà không cần xin phép, không ghi nhận hay đền đáp”.

Một số quốc gia đã cấm DeepSeek và người tiêu dùng cũng bày tỏ lo ngại khi tải công nghệ này. Strasmore cảnh báo rằng việc gắn quá nhiều sản phẩm với API của Baidu có thể nguy hiểm: “Điều đó chẳng khác nào trao quyền truy cập mọi ứng dụng trên mọi điện thoại cho Trung Quốc. Đó là điều đáng sợ nhất”.

Anh Tú