Bản A Dơi Đớ đón nụ cười Xuân rạng rỡ

Già làng Pả A Dỗ trao đổi tình hình của bản với cán bộ Đồn Biên phòng Ba Tầng. Ảnh: Nguyễn Thành Phú

Cuộc hành trình đáng nhớ

Với già làng Pả A Dỗ, mãi mãi trong ký ức của mình, ông không thể quên cái ngày cả bản ông từ bên kia biên giới rồng rắn, bồng bế kéo nhau vượt biên giới về bản A Dơi Đớ để định cư. Biết việc làm này là không đúng, là vi phạm hiệp định, hiệp nghị về biên giới, song, họ vẫn có cuộc hành trình đáng nhớ bởi vì họ nghĩ, trước đây họ là người Việt Nam nên bây giờ trở về Việt Nam là chuyện bình thường.

Từ xa xưa, bản A Dơi Đớ là nơi sinh sống của khá nhiều hộ người dân tộc thiểu số Vân Kiều. Chiến tranh xảy ra, giặc Mỹ đã đem bom, chất độc hóa học rải xuống vùng đất này. Để tránh đạn bom kẻ thù, một số người dân trong bản đã rủ nhau lập bản mới tại một cánh rừng ở bên kia sông Sê Pôn. Năm 1978, sau khi hoạch định biên giới, vùng đất ấy được ta bàn giao cho bạn Lào, thế là họ nghiễm nhiên trở thành công dân của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

Hơn 20 năm mang Quốc tịch Lào, song, trong tiềm thức những vị cao niên, nỗi nhớ, nỗi mong muốn được trở về nơi cha ông khai thiên lập địa vẫn luôn canh cánh trong lòng. Thế rồi vào buổi sáng, khi con gà rừng chưa cất tiếng gáy của một ngày tháng 7 năm 2000, cả bản A Dơi Đớ với hơn 100 con người đã theo già làng Pả Dung dắt díu nhau vượt sông Sê Pôn về lại với bản cũ của mình. Mặc dù đã được BĐBP cùng chính quyền địa phương các cấp đến tuyên truyền, vận động họ trở về Lào, song già làng Pả Dung vẫn khăng khăng cái lý: “Thầy mo đã làm lễ cúng giàng (trời) cho bản mình ở đây từ khi con sông Sê Pôn chưa có dòng nước, ngọn núi KLong chưa có cây mọc, thì nay bản mình phải ở đây thôi”.

Vậy là cứ theo thời gian, họ làm nhà, lấy chồng, lấy vợ, sinh con để tái lập nên bản A Dơi Đớ với 43 hộ/240 nhân khẩu.

Những tháng ngày không có quốc tịch

Tôi cùng với các cán bộ của tổ công tác Đồn Biên phòng Ba Tầng, đến bản A Dơi Đớ khi nơi đây vừa trải qua đợt lũ lịch sử, con đường bê tông vào bản bừng sáng lên giữa sắc trời hửng nắng. Già làng Pả A Dỗ đón chúng tôi từ dưới chân cầu thang với nét mặt vui tươi cùng nụ cười sảng khoái. Bên chén nước nấu bằng lá rừng, ông nhớ lại rồi kể với chúng tôi “Tính đến khi toàn bộ 240 người dân bản của mình được công nhận là người của xã A Dơi thì mọi người đã sống ở đây được hơn 18 năm. Lúc đầu vất vả nhiều lắm, nhưng được Đồn Biên phòng Ba Tầng, chính quyền xã A Dơi, huyện Hướng Hóa và cả tỉnh chung sức giúp đỡ nên khó khăn cũng lùi dần”.

Tuy chưa phải là công dân của địa phương, song những người dân xâm cư ở bản A Dơi Đớ vẫn luôn nhận được sự quan tâm đầu tư của các cấp chính quyền để ổn định cuộc sống và phát triển kinh tế. Bản đã có điện từ nhiều năm nay, con trẻ được đến trường học tập, người dân được chăm sóc y tế chu đáo, mỗi đợt các tổ chức, đơn vị hay Nhà nước hỗ trợ hàng cứu trợ khi thiên tai, bão lụt hoặc lúc giáp hạt, đói ăn thì người dân ở bản A Dơi Đớ cũng có phần như bao hộ gia đình khác trong xã, đường vào bản đã được cấp trên quan tâm cho bê tông hóa rộng rãi... cái gì cũng có, song họ chưa mang quốc tịch Việt Nam, nên mọi chính sách vẫn chưa thể đủ đầy như bao công dân khác ở xã A Dơi.

Đón Tết Việt Nam khi được mang quốc tịch

Già làng Pả A Dỗ phấn khởi nói: “Bản mình vui lắm, từ khi có được quốc tịch, người dân trong bản được hưởng thêm nhiều chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước Việt Nam, con em của bản được đi học các lớp cao hơn, rồi được cấp cả thẻ bảo hiểm y tế nên đi nằm bệnh viện không phải đóng tiền... nhiều nhiều cái vui lắm”.

Một góc bản A Dơi Đớ hôm nay. Ảnh: Nguyễn Thành Phú

Đến với bản A Dơi Đớ vào những ngày sắc Xuân đang hiện hữu trên những tán cây rừng nảy lên vô vàn lộc biếc, tôi bắt gặp những khuôn mặt người dân rạng rỡ nụ cười tươi, dẫu rằng họ mới vừa gồng mình vượt qua bão lũ. Trưởng bản Hồ Văn Đanh nói với tôi: “Người lớn lên rẫy nhổ cây sắn hết rồi, năm ni trời mưa nhiều nên sản lượng củ không bằng các năm khác, nhưng bản lại nhận được nhiều hàng cứu trợ của các cấp, vì thế, Tết năm ni chắc cũng đỡ vất vả hơn. Bản mình còn có thêm 2 hộ thoát nghèo, 43/43 hộ của bản đã mua được xe máy, nhà nào cũng có ti vi, có nước sạch để dùng, bản mình cũng đã có người được xã cho đi học ở trường Trung cấp y dưới tỉnh để sau về chăm lo sức khỏe cho dân đó. Có quốc tịch rồi, trẻ em bản mình sẽ được đi học ngoài huyện rồi về tỉnh nên bà con ai cũng vui, không như các năm trước, ăn Tết Việt Nam nhưng mình là người Lào”.

Thêm một mùa Xuân nữa đến với người dân ở bản A Dơi Đớ, mùa Xuân thứ 2 họ trở thành công dân của nước Việt. Dẫu cuộc sống vẫn chưa thể hết những khó khăn, song, trên từng nét mặt của 240 công dân này, niềm vui dâng trào rạng rỡ như tiết trời Xuân đang gọi nắng ấm tràn về.

Ngày 23-11-2018, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 2157/QĐ-CTN về việc cho nhập quốc tịch Việt Nam đối với cá nhân hiện đang cư trú tại xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Ngày 12-12-2018, tại bản A Dơi Đớ, xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, thực hiện quyết định trên, UBND tỉnh Quảng Trị đã tổ chức lễ công bố và trao Quyết định của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc nhập quốc tịch Việt Nam cho 119 công dân xâm cư tự do, không có đầy đủ giấy tờ về nhân thân nhưng đã cư trú ổn định tại địa phương này.

Nguyễn Thành Phú