Bản án thấu tình đạt lý

Nhiều vụ án về tội “Tổ chức cho người khác xuất, nhập cảnh trái phép” được Tòa án nhân dân tỉnh đưa ra xét xử trong thời gian gần đây -Ảnh: B.H

1.Thời gian gần đây, TAND tỉnh Quảng Trị liên tục đưa ra xét xử nhiều vụ án về tội “Tổ chức cho người khác xuất, nhập cảnh trái phép”. Các vụ án gây thu hút dư luận bởi xảy ra giữa tình hình COVID - 19 phức tạp. Có vụ gồm nhiều bị cáo, tinh vi thiết lập đường dây móc nối cả người Lào tham gia. Nhưng có vụ chỉ một hoặc hai bị cáo hành động giản đơn, lại có hoàn cảnh gia đình vô cùng bi đát.

Cuối tháng 6/2021, bị cáo L. (46 tuổi), trú tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa bị TAND tỉnh Quảng Trị đưa ra xét xử về tội “Tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép”. Trong vụ án còn có bị cáo H.Khon (nam, 31 tuổi), trú tại Huội San, Sê Pôn, Savannakhet, Lào. Nếu như H.Khon là thanh niên lái đò trên sông Sê Pôn, gia cảnh khó khăn thì L. “buôn gánh bán bưng” ở vùng giáp biên của thị trấn Lao Bảo. Chồng không có việc làm ổn định nên L. là lao động chính, trụ cột gia đình, quanh năm chật vật nuôi 4 con nhỏ. Đến lúc COVID - 19 hoành hành, những người bán buôn như L. đều quay cuồng với cơm áo gạo tiền. Dù biết không thể lấy hoàn cảnh để ngụy biện cho hành vi phạm pháp, lợi dụng dịch bệnh song có thể hiểu phần nào hoàn cảnh để cảm thông cho người mẹ nghèo nhất thời lầm lỗi này.

Bị cáo L. và đồng phạm đều thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố. Cụ thể, vào tháng 11/2021, L., H.Khon được L. “nhờ” đưa giúp 2 người (quê Quảng Bình) làm ăn từ Lào vượt biên trái phép về Việt Nam. Phương thức là di chuyển đò máy, qua sông Sê Pôn, số tiền công cũng chỉ hơn 600 ngàn đồng/2 người. Khi H.Khon đưa người sang địa phận Việt Nam thì bị bắt. Buổi xét xử chỉ diễn ra trong một buổi, thời gian nghị án không dài nhưng đối với L. thật nặng nề. Khoảng thời gian ấy, bị cáo lại khóc, sụt sùi trong chờ đợi. Khép lại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ, xem xét hoàn cảnh các bị cáo để ra mức án phù hợp, vừa đảm bảo tính răn đe nhưng vừa mở ra cơ hội cho các bị cáo chuộc lại lỗi lầm. Tòa tuyên án H.Khon 1 năm tù, còn L. 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Trước bản án thấu tình đạt lý ấy, H.Khon như trút được gánh nặng, còn bị cáo L. lại bật khóc, nhưng là những giọt nước mắt biết ơn, thay lời cam kết rèn luyện, cải tạo, không tái phạm và chấp hành tốt pháp luật Nhà nước.

2. Ngay trong đầu tháng 7/2021, Pả Nh. (44 tuổi), trú tại khóm Ka Tăng, thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, bị TAND tỉnh Quảng Trị đưa ra xét xử về tội “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”. Người đàn ông đứng ở bục bị cáo chưa tiền án, tiền sự, chân phác, hiền lành, là cha của đàn con 6 đứa đang tuổi ăn, học và đã góa vợ nhiều năm. Nh. bị tạm giữ, tạm giam từ ngày 18/2/2021.

Qua phiên dịch, Nh. cho biết trong thời gian bị tạm giam, Nh. đã hiểu giữa tình hình COVID - 19 phức tạp, mọi hoạt động tiếp tay cho mục đích vượt biên trái phép đều bị lên án, phải xử lý nghiêm. Nhưng hoàn cảnh bị cáo lại khiến nhiều người xót xa . Sinh ra tại vùng Lìa (huyện Hướng Hóa), lúc Nh. mới chập chững tập đi thì mẹ qua đời, đến 9 tuổi thì mồ côi cha. Nh. là con duy nhất, bắt đầu sống lang thang cơ nhỡ rồi đến vùng biên Lao Bảo. Tại đây, người dân Ka Tăng thương đứa con mồ côi đã đùm bọc, chở che Nh. Lớn khôn, Nh. lập gia đình ở ngay tại bản. Không biết chữ, không nhiều rẫy, Nh. chọn làm nghề xe thồ ở khu vực Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo để mưu sinh. Năm 2014, vợ Nh. sinh đứa con thứ 6 nhưng chỉ mấy tiếng sau sinh rơi vào nguy kịch rồi qua đời. Đàn con 6 đứa phút chốc mồ côi mẹ, đứa lớn nhất lúc đó chỉ mới hơn 14 tuổi. Nh. nhìn đàn con nheo nhóc, nhất là đứa út ngày đêm khóc ngặt đói sữa mà đau đến xé lòng. Giữa ngày tháng chật vật vì dịch bệnh đó, vào chập tối ngày 18/2/2021, Nh. nhận được điện thoại của một người phụ nữ không rõ lai lịch hỏi có đưa người qua Lào được không. Người này cho Nh. số điện thoại một người tên Hiển để liên hệ, trao đổi. Ngay sau đó, Nh. gọi điện hỏi và được cho biết có một nhóm 4 người Nghệ An đang trú tại khách sạn, thỏa thuận tiền công mỗi người 500 ngàn đồng. Nh. điều khiển xe máy BKS 74H1 - 266.xx đến khách sạn. Cuốc đầu chở người tên Hiệu và Hùng đến khóm Ka Tăng. Cuốc thứ 2 chở người tên Hiển và Huyên. Sau đó, Nh. dẫn cả 4 người theo lối mòn để qua Lào. Trên đường đi thì bị tổ tuần tra Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo phát hiện, bắt quả tang. Lúc này, Nh. chưa nhận đồng tiền công nào.

Tại phiên tòa, bị cáo có trợ giúp viên bào chữa miễn phí vì thuộc đối tượng dân tộc thiểu số và hộ nghèo. Nữ trợ giúp viên cũng nghẹn ngào khi làm rõ thêm nhân thân, hoàn cảnh gia đình bị cáo. Khi nghe thẩm phán, chủ tọa hỏi về các con, bị cáo liền bật khóc nức nở vì nỗi nhớ con dày vò. Rồi khi kiểm sát viên hỏi thêm về gia cảnh, bị cáo lại không cầm được nước mắt. “Thương con lắm, sợ xa con, để con bơ vơ, để con đói khổ”, bị cáo nghẹn giọng.

Phần luận tội, đại diện Viện kiểm sát cho rằng không cần thiết cách ly bị cáo ra khỏi xã hội, đề nghị Hội đồng xét xử tuyên 12 đến 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Trong khi chờ nghị án, Nh. được gặp hai đứa con nhỏ, đứa thứ 5 và thứ 6. Hai đứa trẻ cứ nép vào vai cha như sợ bị rời xa lần nữa. Nhưng không lâu sau đó, cha con bị cáo ôm nhau sung sướng reo mừng khi Tòa đồng ý với đề nghị của kiểm sát viên và người bào chữa, tuyên Nh. 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, đồng thời cũng đọc quyết định trả tự do ngay tại tòa cho bị cáo. Bản án đầy nhân văn đã khiến nhiều người xúc động và tin chắc sẽ giúp Nh. có động lực vượt qua lỗi lầm, nghịch cảnh để vươn lên trong cuộc sống thời gian tới.

Bảo Hà