Bản đồ kỹ thuật số - công cụ hiệu quả trong cuộc chiến chống dịch bệnh

Khi bệnh dịch tả bùng phát và cướp đi sinh mạng của hàng triệu người dân ở Thủ đô London nước Anh vào năm 1854, bác sĩ John Snow đã thực hiện một điều mà chưa từng ai làm trước đó: Lập bản đồ các trường hợp nhiễm bệnh. Trước khi John Snow tạo ra bản đồ dịch bệnh, người ta đã tin rằng bệnh tả lây lan qua… không khí! Tuy nhiên, những nghiên cứu của ông đã cho thấy các trường hợp tử vong do dịch bệnh có liên quan đến nguồn nước, và sau đó ông đã tìm ra nguồn gốc của dịch bệnh tàn khốc: Người nào đó đã vứt tã của em bé bị nhiễm bệnh tả làm ô nhiễm nguồn nước.

Phát hiện của John Snow rất quan trọng trong việc xác định nguồn gốc để chống lại dịch bệnh một cách hiệu quả hơn. Theo đánh giá, nếu có bản đồ tương tự từ những đợt bùng phát dịch trước đó, hậu quả có thể sẽ không nặng nề như lịch sử ghi nhận. Sự kết hợp giữa yếu tố địa lý và vấn đề chăm sóc sức khỏe đã được chứng minh là một yếu tố quan trọng chống lại dịch bệnh kể từ khi có bản đồ dịch tả mang tính biểu tượng đầu tiên đó. Giờ đây, công nghệ kỹ thuật số giúp ích rất nhiều trong cuộc chiến chống lại các căn bệnh chết người. Dịch bệnh ngày càng gia tăng khiến các nhà chuyên môn không ngừng triển khai các phương tiện, phương pháp để ngăn ngặn sự lây lan, trong đó không thể không kể đến việc tận dụng lợi ích của bản đồ kỹ thuật số.

Bản đồ tương tác về sức khỏe và du lịch có thể kiểm tra sự lây lan của dịch bệnh trên toàn cầu

Sử dụng dữ liệu vệ tinh dự đoán dịch bùng phát

Bản đồ kỹ thuật số cho biết nhiều thông tin khác nhau có thể giúp cho việc chăm sóc sức khỏe, ngăn ngừa, theo dõi hoặc giám sát chặt chẽ sự lây lan của dịch bệnh, trước hết là các bệnh truyền nhiễm. Một báo cáo cho thấy, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ các vệ tinh của NASA để dự đoán các đợt bùng phát bệnh sốt rét bằng cách xác định các khu vực mà độ ẩm của đất tạo thuận lợi của sự sinh sản của muỗi truyền bệnh sốt rét.

Thảm họa lũ lụt và tàn phá rừng có xu hướng ở các khu vực ẩm thấp, là điều kiện cho loài muỗi phát triển, và chính những công nhân làm việc trong môi trường ẩm thấp đó hay lâm tặc lại là nạn nhân của căn bệnh do muỗi truyền này. Căn cứ vào đó, họ có thể dự đoán các đợt bùng phát dịch bệnh trong thời gian trước khoảng 3 tháng. Trong tương lai, các đợt bùng phát dịch bệnh có thể dự đoán trong khu vực lân cận nơi bạn sinh sống dựa trên bản đồ trực tiếp, từ đó hệ thống chăm sóc sức khỏe dự phòng sẽ có những phản ứng kịp thời, như tiêm phòng đại trà cho người dân trước 3 tháng thời điểm dịch bệnh có thể bùng phát.

Bản đồ bệnh dịch giúp di chuyển an toàn hơn

Bạn có thể xem xét các công cụ trực tuyến khác nhau để theo dõi các đợt bùng phát và tình trạng sức khỏe khẩn cấp. Chẳng hạn, trang web Healthmap.org chuyên theo dõi, sắp xếp, lọc, trực quan hóa và phổ biến thông tin trực tuyến về các bệnh dịch mới bằng 9 ngôn ngữ. Bản đồ tương tác sử dụng thông tin trực tuyến có sẵn miễn phí - như Google Maps, Google News hoặc Baidu, thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ProMED Mail theo dõi dịch bệnh - để theo dõi các đợt bùng phát và các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng theo thời gian thực.

Tổ chức Y tế thế giới cũng đã công nhận tính hiệu quả của bản đồ tương tác đối với cả cá nhân và cơ quan quản lý. Một bản đồ tương tác về sức khỏe và du lịch quốc tế sẽ giúp bạn có thể kiểm tra sự lây lan của nhiều loại dịch bệnh khác nhau trên toàn cầu trước khi bạn bắt đầu một hành trình. Công cụ đơn giản nhưng hữu ích này cho phép mọi người chuẩn bị cho chuyến đi của họ hiệu quả hơn.

Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe Mỹ chuyên cung cấp các phân tích không gian địa lý về bệnh tật, thương tích và các yếu tố nguy cơ ở cấp địa phương, quốc gia và toàn cầu. Nhìn vào Bản đồ y tế Mỹ tương tác bạn sẽ có thể thấy được các xu hướng sức khỏe của nhiều loại bệnh như ung thư, hút thuốc, rượu, hay bệnh tiểu đường và hơn thế nữa. Những dữ liệu này được hiển thị trên bản đồ vô cùng hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách để tìm ra xu hướng và đưa ra các biện pháp hiệu quả.

Theo dõi cuộc khủng hoảng opioid theo thời gian thực

Bản đồ thời gian thực cũng được triển khai trong cuộc chiến chống lại một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất ở Mỹ gần đây, đó là cuộc khủng hoảng thuốc giảm đau có tính chất gây nghiện (nhóm opioid). Theo The Guardian , số lượng người sử dụng quá liều được nhân lên theo cấp số nhân trong 16 năm qua. Số người Mỹ chết vì sử dụng thuốc quá liều nhiều hơn số tử vong vì tai nạn ô tô hoặc tử vong do súng đạn. Theo thống kê, số người chết vì sử dụng thuốc quá liều là 47.000 người ở Mỹ vào năm 2014, trung bình, 130 ca tử vong mỗi ngày, phần lớn các ca tử vong có liên quan đến các dạng thuốc gây nghiện, như thuốc giảm đau.

Để đối phó với tình trạng này, cơ quan y tế đã tạo ra một công cụ cung cấp các dữ liệu cần thiết để ứng phó với cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng càng nhanh càng tốt. Kết quả là một ứng dụng web có tên ODMAP với các dữ liệu của bản đồ kỹ thuật số để giúp theo dõi và phản ứng với các ca sử dụng thuốc quá liều theo thời gian thực. Trong khi có nhiều ứng dụng theo dõi cuộc khủng hoảng opioid, ADMAP có ưu thế vì nó theo dõi các ca cụ thể trên toàn bộ nước Mỹ.

Ứng dụng này trực quan hóa mối tương quan về mặt địa lý của các trường hợp quá liều xảy ra theo cách tương tự như dịch bệnh lây lan xung quanh. Do đó, nếu quá liều xảy ra ở một cộng đồng, các quan chức sẽ phải đối mặt với ODMAP nơi “dịch bệnh” có thể lây lan trong 8-10 giờ tới. Vì vậy, các cơ sở y tế, cũng như các nhân viên thực thi pháp luật, có cơ hội để ngăn chặn thảm kịch có thể xảy ra.

Xem xét các xu hướng mới nhất, bản đồ kỹ thuật số sẽ có ý nghĩa hơn trong dịch tễ học, cũng như trong các tình huống ứng phó ban đầu, chẳng hạn như thiên tai và các trường hợp khẩn cấp để đưa ra những quyết định về chăm sóc sức khỏe nói chung. Trực quan hóa dữ liệu trên bản đồ trực tiếp cũng mang lại những hiệu quả tích cực trong việc ban hành các biện pháp chính sách y tế và chăm sóc sức khỏe.

(Theo Medicalfuturist)

Thu Nguyên