Bạn học trường nào?

Ảnh minh họa

Theo kế hoạch, thí sinh sẽ có khoảng “thời gian vàng” để đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển từ ngày 16/7 đến 17 giờ ngày 28/7. Hơn 10 ngày ấy là khoảng thời gian không dài để các sinh viên tương lai - sinh viên thời kỳ mở đầu Kỷ nguyên vươn mình - tìm hiểu thông tin, cân nhắc kỹ để chính thức đăng ký nguyện vọng xét tuyển.

Mặc dù đề thi năm nay khó, nhưng các em đã nỗ lực rất nhiều và đạt được kết quả xứng đáng. Giờ là lúc lựa chọn cho tương lai bắt đầu từ chọn ngành học, chọn trường đại học, một quyết định không dễ dàng đối với cả các bậc phụ huynh và con em mình.

Lời khuyên đầu tiên các nhà quản lý giàu kinh nghiệm, các chuyên gia giáo dục là: Hãy hiểu rõ bản thân, sở trường, sở thích, tính cách của bạn. Về sở trường, bạn nên chọn ngành mà mình có năng lực. Chẳng hạn, nếu học tốt các môn tự nhiên như toán, lý, hóa, thì bạn hãy nghĩ đến kỹ thuật, công nghệ thông tin, công nghệ. Nếu vượt trội ở môn xã hội, bạn có thể xem xét khối ngành sư phạm, luật, báo chí...

Còn về sở thích, chớ nên bỏ qua điều khiến mình hứng thú, vì đam mê là động lực lớn giúp vượt qua thử thách khi học. Bạn ham đọc sách, nhất là sách văn học từ nhỏ, thích phản biện, xem xét lại những tình huống trong tác phẩm, những tư tưởng tác phẩm đặt ra, thì đã có một “nhà phê bình văn học” ở trong bạn rồi đó.

Không ai hiểu rõ tính cách bằng chính bạn. Người hướng ngoại có thể phù hợp với các ngành như marketing, truyền thông, du lịch. Người tỉ mỉ, kiên nhẫn, làm việc đến nơi đến chốn có thể phù hợp với ngành công nghệ, thiết kế, tài chính.

Các tân sinh viên cũng cần xác định rõ mục tiêu và nhu cầu cá nhân. Một câu hỏi cũ mà luôn mới: Học đại học để làm gì? Cần kiến thức chuyên môn hay tấm bằng để có cơ hội tìm việc làm. Hãy nhớ cân nhắc nhu cầu tài chính của bản thân và gia đình. Nếu kinh tế gia đình khó khăn thì có thể đăng ký vào học các trường công lập với học phí thấp; có thể xin học nghề, sau đó học tiếp khi có điều kiện.

Các ông chủ doanh nghiệp hiện nay thường muốn tìm những kỹ sư, cử nhân có tay nghề cao, phù hợp với vị trí làm việc, còn nếu đến tài năng nhiều khi cũng khá trừu tượng. Vì vậy, vào học trường nào là phải tìm hiểu kỹ nhu cầu của thị trường lao động và xu hướng ngành nghề. Những ngành đang có nhu cầu cao hiện nay là: Công nghệ thông tin, AI, phân tích dữ liệu; y tế, điều dưỡng, chăm sóc sức khỏe; kỹ thuật, điện - điện tử, cơ khí; logistics, thương mại điện tử…

Đó là chọn ngành, chọn trường thì sao? Một thầy chủ nhiệm khoa nhiều năm ở Trường Đại học Sư phạm nói với chúng tôi rằng, sinh viên cần biết chọn trường phù hợp. Đừng cố công cố sức lao vào trường “hot” hay “tốp đầu”. Những ngành từng rất “hot” vài thập niên trước như tài chính - ngân hàng, kế toán - kiểm toán… nay đã không còn là lựa chọn hàng đầu như trước. Ngược lại, những ngành như trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học dữ liệu, công nghệ sinh học, an ninh mạng… hiện đang lên ngôi và có thể duy trì sức hút mạnh trong 5 đến 10 năm tới, cố nhiên nó cũng có thể bị thay thế nếu công nghệ hoặc xã hội thay đổi quá nhanh.

Hãy chọn những trường có ngành học phù hợp, chất lượng đào tạo tốt, môi trường học tập năng động, có cơ hội thực tập, liên kết doanh nghiệp. Ở trường Đại học Harvard (Mỹ) có câu khẩu hiệu rất hay, đại ý, bạn học ở đâu đó để có được những giấc mơ, còn học ở Harvard, bạn sẽ giải thích được giấc mơ đó. Còn người Việt Nam nói cụ thể hơn, trường đại học không dạy trò trí nhớ mà dạy kiến thức, dạy khả năng tư duy.

Cuối cùng là, ngày mai các bạn trẻ sẽ ngồi trên ghế giảng đường đại học. Hãy đừng quá áp lực. Các bạn trẻ thường có cách nói đơn giản: “Đời còn dài, tương lai còn nhiều”. Đại học đâu phải con đường duy nhất. Nếu cảm thấy chưa chắc chắn, bạn có thể học cao đẳng, rồi học liên thông; đi làm, trải nghiệm thực tế rồi học sau. Điều kiện quan trọng là giữ được độ bền trong cả chặng đường dài, giữ tinh thần ham học và sẵn sàng thích nghi.

Ngành “hot” phản ánh nhu cầu lao động ở thời điểm hiện tại hoặc tương lai gần, chứ không phải là bảo chứng cho một lộ trình nghề nghiệp bền vững nếu không đi kèm năng lực và đam mê cá nhân. Bạn hãy làm phép thử, học những ngành có khả năng thích nghi cao (kỹ năng số, ngoại ngữ, giao tiếp, tư duy phản biện…) để dễ chuyển đổi nghề nghiệp trong tương lai.

Cánh cửa của thời kỳ Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang mở ra cho các tân sinh viên. Thời hội nhập quốc tế, bước một chân ra cửa là gặp thế giới rồi. Không có lời khuyên nào với các bạn là đầy đủ cả.

Hải Đường